Kulturuman ‘Pa Adaw’ droeg marroncultuur op waardige wijze uit
door Audry Wajwakana
PARAMARIBO – Jarenlang is ‘Pa Adaw’ Haboo het gezicht geweest bij de opening van diverse culturele activiteiten met een begi, waarbij hij dan vaak met een kalebas met vloeistof in zijn hand, woorden prevelde en de vloeistof als dank over Moeder Aarde liet vloeien. Na het plengoffer nam hij dan plaats achter zijn apinti. Maar het getrommel van zijn handen zal niet langer te horen zijn. Het licht van de kulturu dronman dat jarenlang zo fel brandde, is woensdag gedoofd. “Wi lasi ete wan kulturu brada. Toen we tien jaar geleden Dag der Marrons in de stad groots zouden vieren, was hij één van de eersten die met zijn organisatie een bijdrage wilde leveren”, zegt goede vriend Leo Atomang van de Stichting 10 oktober 1760.
Haboo, in de samenleving meer bekend als ‘Pa Adaw’, was leider van de culturele groep Baka Tjala, die vuurdemonstraties, zang en marron-culturele dansstijlen als seketi en nog meer presenteerde. De culturele activiteiten heeft hij volgens Iwan Wijngaarde van de Feydrasi fu Afrikan Srananman overgenomen van wijlen Pa Awagie, die toen heel betrokken was bij de afdeling Cultuurstudies van het directoraat Cultuur.
Wijngaarde leerde Haboo in 1997 kennen toen Suriname met een grote culturele delegatie deelnam aan het Panafest in Ghana. Het Panafest is een cultuurevenement dat om de twee jaar in het Afrikaans land wordt gehouden met het doel de eenheid, het panafrikanisme en de ontwikkeling van het Afrikaanse continent zelf te bevorderen en te versterken.
Activiteiten die op dit festival plaatsvinden zijn optredens en artistiek werk op het gebied van onder meer theater, drama, muziek en poëzie. Ook zijn er tochten naar verschillende bezienswaardigheden, zoals kerkers van slavenkastelen. Het evenement werd voor het eerst in 1992 gehouden. “In de delegatie die Suriname vertegenwoordigde zaten onder anderen Pa Awagie, Pa Adaw, theatermaker Henk Tjon en nog meer”, herinnert Wijngaarde zich.
Hij reisde met de groep mee als betalende buitenstaander. “We zijn veertien dagen gebleven en er waren constant culturele optredens. Pa Awagie kende ik al, want hij was toen de beste apintidrummer onder de Saramaccaners. Helemaal in Ghana maakte ik kennis met de kwaliteiten van Pa Adaw. Sinds die periode hebben we contact onderhouden en als de Feydrasi activiteiten had, was hij altijd bereid om met zijn groep een bijdrage te leveren”, zegt Wijngaarde.
Dat Haboo meer dan dronman was, wordt door Atomang bevestigd. De overledene was kapitein van zijn geboortedorp Pikin Slee in Boven-Suriname. Naast zijn culturele groep Baka Tjala, waar hij de leider van was, had hij ook een kasekoband en verzorgde hij culturele programma’s. Eerst via Radio Koyeba en later via Radio Boskopu. De belangstelling voor de radio kreeg Adaw toen hij bij Radio Apintie werkzaam was als wachter. Daar mocht hij volgens Atomang de ochtenduitzending van het station in werking zetten. “In zijn programma’s probeerde hij uit te leggen hoe belangrijk het is om een eenheid onder de marrons te vormen om het saamhorigheidsgevoel te bevorderen, zodat we betere doelen kunnen bereiken. Hij was echt een vooruitstrevend mens”, zegt Atomang.
De dronman mocht de marroncultuur ook vaak in het buitenland presenteren. De laatste keer dat Atomang met zijn vriend aan zo een culturele activiteit heeft deelgenomen, was zeven jaar geleden tijdens de emancipatieviering van Guyana. Daarvoor was de organisatie van Guyana in verband met Ketikoti in Suriname waar ze de fakkeloptocht meemaakten. Aan het eind van de optocht was er een cultureel optreden van Pa Adaw en zijn groep, waarvan de Guyanese delegatie onder de indruk was. Via de organisatie Un Bondru werd een uitnodiging gestuurd, zodat Haboo en zijn groep ook in Georgetown konden optreden. Behalve Guyana had de groep opvoeringen in Frans-Guyana en andere Caribische landen.
Volgens Atomang heeft Haboo veel van zijn werken laten vastleggen. “Hij heeft een aantal filmpjes gemaakt. Alleen weet ik niet in hoeverre hij die documentatie staande heeft weten te houden. Hij was een man die durfde en a ben meki furu muyti fu draag en kulturu uit”, zegt Atomang. Wanneer de uitvaart van Haboo plaatsvindt, is nog niet bekend.
[uit de Ware Tijd, 20/10/2020]
RSS
Facebook
Twitter
