De Haas vertaalt De Eend
Verzen van Elis Juliana vertaald
door Jeroen Heuvel
Op zondag 7 augustus 2011, de dag voor zijn verjaardag kreeg Elis Juliana de dichtbundel Hé Patu / Waggeleend overhandigd in de aula van de Openbare Bibliotheek in Curaçao. Het is een bundel met 21 verzen van Elis, vertaald naar het Nederlands door Fred de Haas, voorafgegaan door een inleiding en besloten door een nawoord. Het boek ligt nu ook in de boekhandel.
“De verzen van Juliana zijn de verzen van het volk. Zij gaan over de alledaagse Antilliaanse mens met zijn goede en minder goede eigenschappen die met milde spot door Juliana op de korrel worden genomen,” schrijft De Haas in zijn nawoord. In de inleiding schrijven Lucille Berry-Haseth en Sidney Joubert over Juliana: “Bijna nergens is hij echter sarcastisch. En waar hij dat tóch is, is dit alleen voor de goede verstaander invoelbaar. Juliana wil zijn eigen landgenoten een spiegel voorhouden.” Iets verderop: “Het schijnheilige en machogedrag, vaak van jongs af aan bij jongens aangekweekt door de volwassenen in hun omgeving, niet in de laatste plaats door hun eigen moeder, overmoed en misplaatste trots, zijn kenmerkende eigenschappen van Juliana’s volk.
De vertaler heeft in eerste instantie twintig gedichten gekozen, waaronder het waarschijnlijk bekendste gedicht Hé Patu (voor het eerst gepubliceerd in 1956) en later heeft De Haas er Proklamashon uit 2003 aan toegevoegd, om het overzicht completer te maken. Dit is een zeer kleine keuze, want Juliana heeft als je zijn haiku’s meetelt misschien wel bijna duizend verzen gepubliceerd, maar wel een representatieve keuze.
Voordat Joubert tijdens de presentatie van de tweetalige bundel met zijn inleidende toespraak begon, vroeg hij een minuut stilte om het verscheiden van de Juliana-kenner bij uitstek Joceline Clemencia te herdenken. In zijn praatje wees hij er op dat Juliana niet alleen maar ironische gedichten heeft geschreven, maar ook simpelweg gedichten om de luisteraar en lezer te vermaken, zoals Kanta kueru en Laba pena.
De oudste dochter van de dichter, Mayra, declameerde vervolgens haar keuze van drie gedichten in het Papiamentu, om en om met de vertalingen daarvan voorgedragen door Jeroen Heuvel. De componist en musicus Gedion vergastten het publiek met zijn jazz compositie met het op een na bekendste gedicht en lied van Juliana, Chabelita. Dit alles maakt Juliana blij, de wijde glimlach onder zijn neus groeide almaar, tot groot plezier van zijn jongste dochter, die iedereen die hiervoor verantwoordelijk was van harte bedankte, omdat de bejaarde thuis vaker dan wel eens, zit te mokken. De auteur werd de dag na de presentatie 84 jaar.
Fred de Haas
Fred de Haas (Utrecht,1938) is als leraar Frans werkzaam geweest in het middelbaar onderwijs o.a. aan het Radulphus College op Curaçao (1965-1970), waar hij met leerlingen een tambú-dansgroep en een aguinaldogroep oprichtte. Samen met een leerling, Toni Halabi, organiseerde hij culturele shows in Centro Pro Arte. De show werd ook opgevoerd op Aruba met medewerking van de bekende – Leu fo’i Kas – presentator Robbie Schouten. Met het Curaçaose Salsbach Jazz Trio voerde hij als gitarist het Adagio van Rodrigo uit op Curaçao, Aruba en Bonaire, live en voor TV. Hij werkte mee als gitarist aan de Misa Antiyano van Etzel Provence. Met zijn leerlingen Paul Maduro en Sonny Ersilia richtte hij het trio Los Dos y Uno op dat o.a. optrad voor de Curaçaose TV.
Fred de Haas vertaalde uit het Papiaments werk van Antilliaanse dichters als Luis Daal, Pierre Lauffer, Elis Juliana, Henry Habibe, Frida Domacassé en Jozef Sickman Corsen, en een bloemlezing uit het werk van de Amsterdamse dichtersgroep Simia Literario: Ta ken mi ta / Wie ik ben, In de Knipscheer, Haarlem 2011, gedichten in het Papiaments, Nederlands en Engels over het thema ‘identiteit’ met een inleiding door de vertaler.
Hij was hoofd van een Internationale afdeling van een middelbare school in Nederland en leidde gedurende 4 jaar het Middle Years Programma voor The International Baccalaureate Organisation. Hij bezocht als inspecteur tal van middelbare scholen en hield onderwijskundige workshops in Europa, China en Zuid-Amerika. Ook schreef hij een groot aantal artikelen over taal en cultuur van de Antillen die werden gepubliceerd in de weekendbijlage Ñapa van de Amigoe di Curaçao, het Antilliaans Dagblad, in het tijdschrift voor Surinamistiek en het Caraïbisch gebied OSO en in Caraïbisch Uitzicht, de Blogspot van de werkgroep Caraïbische Letteren. Activiteiten die nog steeds doorgaan.
Binnenkort te verschijnen
Hij vertaalde de gedichten van Pierre Lauffer die opgenomen zijn in de nog te verschijnen biografie van Pierre Lauffer (auteur: Bernadette Heiligers) en hij schreef ook een nog niet gepubliceerde studie over het werk van de Arubaanse dichter Henry Habibe, waarvan enkele hoofdstukken zullen worden opgenomen in het boek Aruba in literair perspectief (1900-1975), tussen traditie en vernieuwing, dat over enige tijd zal verschijnen.
Fred de Haas is – tot nu toe – leider, zanger, gitarist en presentator van het Latijns-Amerikaanse Ensemble Alma Latina (zie: http://www.alma-latina.nl/).
RSS
Facebook
Twitter
