Op donderdag 27 mei 2021 ondertekenden Rita Rahman, voorzitter van de Werkgroep Caraïbische Letteren, en... Lees verder →
Posts tagged with: Haas Fred de
Pierre Lauffer: Schrijver, dichter, minnaar van het Papiaments
door Fred de Haas
Toen de Fraters van Tilburg tegen het eind van de negentiende eeuw op Curaçao kwamen om het onderwijs in te richten, werd het Papiaments op de scholen zoveel mogelijk, tot op het schoolplein toe, bestreden. Die onderwaardering van de inheemse taal had een voor de hand liggende reden. In de beleving van veel mensen zou het Papiaments toch een taal blijven die de Afrikaanse dwangarbeiders uit West-Afrika hadden meegenomen, dus een taal met een donker verleden waaraan men liever niet meer herinnerd wilde worden. Op school werd het Curaçaose kind onverhoeds ondergedompeld in een wezensvreemde taal die het binnen zou leiden in een volslagen onbekende, beangstigende wereld. De vanzelfsprekendheid van het Nederlands als schooltaal bracht gevoelens van minderwaardigheid en onzekerheid met zich mee. Logisch dat, met de toenemende bewustwording van de eigen identiteit, er Antillianen opstonden om hun taal te verdedigen tegen de benepen opvattingen over het Papiaments die nog alom heersten.
read on…Gilbert F. Bacilio: de weg van een lekenpriester (2 en slot)
door Fred de Haas
In de voorgaande aflevering werd de schrijver-dichter Gilbert Bacilio gevolgd op een studie- en levenstocht die leidde van het Caribisch gebied via Nederland terug naar Curaçao waar hij zich in woord en daad vanaf het eerste ogenblik heeft ingezet voor de bewustwording van het Curaçaose volk binnen het kader van zijn bewogen geschiedenis. In het laatste deel volgen we hem op zijn verdere dichterlijke zoektocht naar de lotsbestemming van Curaçao, vergezeld door illustere rolmodellen uit het verleden. Ook worden de Nederlandse en Engelse vertalingen van zijn Papiamentstalige gedichten aan een kritische beschouwing onderworpen.
read on…Gilbert F. Bacilio: de weg van een lekenpriester (1)
door Fred de Haas
‘Hij wordt priester’ gniffelde de klas. Wat ik daar wel van vond. Het was 1965. Ik was leraar Frans aan het Radulphus College in Willemstad, Curaçao. De hoogste klas van de HAVO was aan het vertalen. Links voorin zat een donkere jongen met een verlegen lach op zijn gezicht: Gibi Bacilio. Hij had het gegniffel ook gehoord en ja, hij wilde inderdaad priester worden. De klas vond het maar gek. Afzien van alle geneugten des levens . . je moet maar willen. Niks voor Curaçaoënaars.
read on…Indiaanse opstand en vrede
door Fred de Haas
De Madrileen Gonzalo Fernández de Oviedo (1478-1557) werd in 1532 door Karel V tot Cronista de Indias (Kronikeur van de Indiën) benoemd. Tijdens zijn leven maakte hij vele reizen naar de Amerika’s en verbleef daar ruim twintig jaar. Hij schreef o.a. het monumentale werk Historia general y natural de las Indias (1535-1537) en kan worden beschouwd als een betrouwbaar geschiedschrijver. Hij was echter in sommige opzichten net zo bevooroordeeld als velen van zijn tijdgenoten en beschouwde Indianen als inferieure wezens die vanwege hun gebreken eigenlijk niet goed konden samenleven met de Spanjaarden. Evenmin konden ze worden beschouwd als overtuigde katholieken.
read on…Indianen in het Wilde Spaanse Westen (5 en slot)
Indiaanse slavernij, weerstand, kolonisatie en missie in de Cariben
door Fred de Haas
Indianen waren ook maar gewone mensen
De bedoeling van dit artikel was om het treurige lot te belichten van Indiaanse volken die door de omvang van de Arabische en Afrikaanse slavernij en de aandacht die daarop was gericht bijna als onopvallende voetnoot in de marge van de bewuste geschiedenis terecht zijn gekomen. Ik heb geprobeerd te schetsen hoe zij ten tijde van Columbus te lijden hebben gehad van de sinistere macht van het Vaticaan en de Spaanse ontdekkings- en veroveringsdrift. Daarbij is ook enigszins begrip getoond voor de Spaanse Kroon die door het vaststellen van allerlei verordeningen, geboden en verboden serieuze pogingen heeft aangewend om het lot van de inheemse bevolking te verzachten en daarbij te maken had met de nietsontziende ambitie van de individuele kolonisator.
De inheemse bevolking liep in dit betoog een grote kans om zonder veel nuances en bijna als een abstracte categorie te worden neergezet, terwijl ze in feite lichamelijk zijn bezweken onder het geweld van de Spaanse legers.
read on…Indianen in het Wilde Spaanse Westen (4)
Indiaanse slavernij, weerstand, kolonisatie en missie in de Cariben
door Fred de Haas
Vroege beeldvorming over ‘de’ Indiaan
In de Spaanse beeldvorming van de 16e eeuw waren veel Indianen menseneters, een begrip dat al gangbaar was in de Oudheid. De praktijken van die menseneters werden met veel lugubere details en fantasie beschreven. Ook door serieuze kroniekschrijvers. Wat ervan waar is laat zich moeilijk gissen. Men baseerde zich o.a. op getuigenissen van mensen die bij de Cariben gevangen hadden gezeten. Columbus had van de Taíno (Indianen die het westelijk deel van het Caribisch gebied bewoonden) begrepen dat ze erg bang waren voor de mensen die ze ‘Caniba’[i] noemden Deze ‘Cariben’ zouden mensenvlees eten en zeer oorlogszuchtig zijn. Ook de eerste bisschop van Hispaniola spreekt omstreeks 1519 van de afschuwwekkende Kannibaleneilanden (las detestables islas de los caníbales).De Spanjaarden hadden veel moeite met het koloniseren van die eilanden omdat de Cariben weerstand boden en later ook samenwerkten met de Engelse, Franse en Hollandse piraten die vijandig stonden tegenover de Spanjaarden en Portugezen, de ‘legitieme’ kolonisten.
read on…Indianen in het Wilde Spaanse Westen (3)
Indiaanse slavernij, weerstand, kolonisatie en missie in de Cariben
door Fred de Haas
Kroniekschrijver Gonzalo Fernández de Oviedo y Valdés[i]
Oviedo was geen hoog opgeleid persoon, maar wel een scherp observator. Hij was ook een waardevol ooggetuige en schreef talloze boeken over flora, fauna, planten en Indianen. Hij had kritiek op het misbruik dat van de bevolking werd gemaakt door de Spanjaarden, op de ruzies tussen de verschillende religieuze ordes en het gebrek aan ethisch gevoel bij de Christenen. Jammer genoeg heeft hij zich negatief uitgelaten over de Indianen en zijn mening was ook leidend in later tijden.
read on…Indianen in het Wilde Spaanse Westen (2)
Indiaanse slavernij, weerstand, kolonisatie en missie in de Cariben
door Fred de Haas
De brief aan Santángel
In zijn verslag stelt Columbus de Indiaan voor als de ‘edele wilde’ die niet is besmet met maatschappelijke ondeugden. Indianen zijn eenvoudig, meegaand, houden van hun medemens en zijn goedlachs. Het is daarom des te verbazingwekkender dat Columbus ook overweegt hen tot slaaf te maken.
read on…Indianen in het Wilde Spaanse Westen (1)
Indiaanse slavernij, weerstand, kolonisatie en missie in de Cariben
door Fred de Haas
Sinds onheuglijke tijden zijn er oorlogen waarin mensen elkaar onderdrukken en naar het leven staan, vaak vanwege het bezit van een stuk grond. De geschiedenis der mensheid zal zich herhalen zolang er mensen zijn. Al lerend van de Geschiedenis rennen we als hamsters in een loopwiel.
Er is al veel geschreven over de tijd dat Spanjaarden, Portugezen, Fransen, Hollanders en Arabieren eeuwenlang mensen uit Afrika kochten en roofden om ze onder dwang te laten werken in Azië en op de plantages in de Amerika’s. Daarbij is de aandacht zozeer gericht geweest op de Afrikaanse en Arabische slavernij dat er hele volkstammen zijn geweest die het zonder die aandacht hebben moeten stellen, maar die niet minder zijn geconfronteerd met geweld, onderdrukking en uitbuiting van de kant van, voornamelijk, Europeanen. Het gaat hier over de volken die wij, naar algemeen verbreide gewoonte, rubriceren onder de generieke naam ‘Indianen’, een naam die te vergelijken is met de benaming die men in vroeger tijden, en zelfs tot in onze tijd, gewoon was te geven aan de onderling meest verschillende volken van Afrika: ‘Zwarten’ of ‘Negers’.
read on…De instructietaal in het onderwijs op Curaçao
naar aanleiding van de beschouwing ‘Schipbreuk in het onderwijs’ van Bernadette Heiligers
door Fred de Haas
In 1965 hadden we het ook al over de instructietaal in het Antilliaanse onderwijs. Op een avond in de Kamer van Koophandel op Curaçao. Met onder anderen de heren Lourens en Da Costa Gomez in het panel. Toen ging het, zoals gezegd, ook al over de taal in het onderwijs. Toen hadden de kinderen van de basisschool nog les van Nederlanders en moest het Papiaments nog zijn plaats veroveren. Dat heeft het inmiddels gedaan. Waarschijnlijk iets te veel. Vandaar de discussie.
De Cultuur Top Vijf van 2023 (7)
Het eind van het volle jaar 2023 zit er bijna op. Caraïbisch Uitzicht vroeg alle mensen die betrokken zijn bij de site van de Werkgroep Caraïbische Letteren om hun top-vijf van culturele evenementen die zij het afgelopen jaar hebben bijgewoond of de beste boeken die zij lazen. Vandaag de zevende aflevering door docent, vertaler en musicus Fred de Haas.
read on…Tula Warda: in de spiegel van Doble RR
Bijzondere liedtekst van begenadigd componist & bandleider Rignald Recordino
door Fred de Haas
Doble RR (spreek uit: Erre) mag worden gerekend tot de beste bands van Curaçao. In 2020 bestond Doble vijftig jaar en dat werd o.a. gevierd met de uitgave van een boek met de titel Kosecha Kompletu (Papiamentu voor: De hele oogst).
read on…
RSS
Facebook
Twitter
