Op donderdag 27 mei 2021 ondertekenden Rita Rahman, voorzitter van de Werkgroep Caraïbische Letteren, en... Lees verder →
Posts tagged with: In memoriam
Sjouke Bakker overleden
Sjouke Bakker, die zijn memoires als tropenarts in 2012 heeft gepubliceerd, is op 2 juni jongstleden overleden op Saba en de uitvaartdienst zal op Sint Eustatius zijn. In de advertentie staat niet vermeld op welke dag. Onlangs besprak Jeroen Heuvel op Caraïbisch Uitzicht zijn memóires (klik hier). read on…
Maya Angelou, celebrated US poet and author, dies aged 86
by Jessica Glenza
Maya Angelou, the American poet and author, died at her home in Winston-Salem, North Carolina on Wednesday. She was 86. read on…
Een groot schrijver uit ons continent is heengegaan
door Els Moor
De op 17 april 2014 in Mexico overleden schrijver Gabriel García Márquez van Columbiaanse afkomst, is een van de groten uit de wereldliteratuur, maar ook een schrijver die als geen ander de realiteit van Latijns-Amerika weergeeft in zijn werk. Márquez groeide als kind op bij zijn grootouders, die diep geworteld waren in de lokale cultuur en vooral zijn oma kende veel verhalen die ze haar kleinzoon vertelde. Dat is een belangrijke basis geworden van het werk van deze schrijver, het eigene. Met zijn grootouders woonde hij in het Columbiaanse stadje Aracataca, dat in Honderd jaar eenzaamheid Macondo heet. Als jongeman ging hij naar de hoofdstad Bogotá om journalistiek te studeren en daarna naar de kustplaats Barranquilla, waar hij leerling-journalist werd en later journalist. Hij had daar drie goede vrienden, ook aankomende journalisten en ’s avonds in een café discussieerden ze eindeloos over het werk van grote schrijvers uit de wereldliteratuur. Een tweede inspiratiebron voor de aankomende schrijver. In veel landen heeft hij gewoond, ook, zoals veel andere Latijns-Amerikaanse auteurs, in Parijs. Hij was een wereldburger, net als ‘onze’ Albert Helman.
Márquez was schrijver van fictie (die hij altijd baseerde op de realiteit). Anderzijds bleef hij journalist en heeft hij ook veel non-fictie-werken geschreven.
Ver kon hij gaan in zijn fantasie. In zijn studietijd las hij Kafka. Diens verhaal De gedaanteverwisseling sloeg als het ware een gat in zijn bewustzijn. Hij las, liggend op zijn bed, de eerste zin: ‘Toen Gregor Samsa na een onrustige nacht wakker werd, ontdekte hij dat hij in een reusachtige kever was veranderd.’ Verdomme, dacht hij, dus dat kun je maken. (Uit: De geur van guave, 1982, gesprekken met Plinio Mendoza, een jeugdvriend. Márquez had in 1982 de Nobelprijs voor literatuur gekregen.) Márquez ging dus heel ver met zijn fantasie, maar de bron was altijd de door hem waargenomen werkelijkheid. Een duidelijk voorbeeld hiervan is een scène uit zijn beroemdste roman, Honderd jaar eenzaamheid (1972). Binnen de grote familie met stammoeder Úrsula als leidende figuur zijn er ongelooflijk veel klein-, achterklein- en achterachterkleinkinderen. Een van de jongsten is ‘Remedios de Schone’, een beeldschoon meisje met nogal wat afwijkingen, maar dat veel mannen aantrok, van wie sommigen niet lang meer leefden. Had ze dodelijke krachten? Schrijver Márquez zocht een middel om haar weg te krijgen. Hij ging het erf op en zag daar vrouwen bezig lakens te vouwen en de wind speelde nogal op. In de roman steeg ‘Remedios de Schone’ op aan lakens die door de wind bewogen werden en verdween in de lucht!
Kleuren en symbolen uit de Zuid-Amerikaanse – van oorsprong inheemse – cultuur spelen ook een belangrijke rol, zoals ‘gele vlinders’. Die gele vlinders vervulden al een belangrijke rituele rol in de cultuur der Azteken, en omringen met honderden een jonge vrouw, Meme, uit Honderd jaar eenzaamheid, als de op haar verliefde Mauricio Babilonia, in aantocht is. En als Márquez ging schrijven, moest zijn vrouw altijd gele bloemen op zijn tafel zetten. Als de voormalige kolonel Aureliano Buendía uit de grote familieroman Honderd jaar eenzaamheid al heel oud is, maakt hij visjes van goud. Die verkoopt hij en dan krijgt hij in plaats van geld goud ervoor, en daar maakt hij weer visjes van en die verkoopt hij en zo gaat het door… Werkelijk, we herkennen de cyclische visie op de tijd van de inheemsen al vanaf de Azteken: niet rechtdoor… rechtdoor… maar rond… rond…
Veel schreef Márquez ook over de politiek in Latijns-Amerika: herkenbare fictie en werkelijkheid die op fictie lijkt. Hoort Suriname bij Latijns-Amerika?
De leeuwin van de emancipatie
door Elodie Heloise
De veelzijdige kunstenaar Fridi Martina is gistermorgen overleden. Martina was actrice, schrijver, regisseur, dramadocent en zanger. Een professional die internationale bekendheid genoot en die geen genoegen nam met middelmatigheid. Ze deed het goed, anders deed ze het niet. Een les die ze haar leerlingen met verve bijbracht, maar ook ieder ander die in haar ogen niet uit zichzelf haalde wat erin zat. Martina studeerde in de jaren zeventig in Nederland en later ook in de Verenigde Staten.
In Nederland werd ze bekend met haar rollen in Goede Tijden Slechte Tijden, Vrouwenvleugelen De Erfenis. Na haar theaterstudie in Amsterdam werkte ze behalve als actrice ook als theaterdocent in Utrecht. In 1986 opende ze samen met nog een paar kunstenaars een interculturele kunstgalerie in Amsterdam onder de naam Villa Baranka – Academy for Dramatic Arts. In de jaren negentig kwam zij terug naar Curaçao waar zij tot onlangs nog werkzaam was met theater maken, muziek maken en schrijven.
Waarschijnlijk is het laatste optreden van Martina vastgelegd in het filmpje over het St. Elisabeth Hospitaal, dat in april deelnam aan de wedstrijd short movies/big stories van het Internationaal Filmfestival Rotterdam. In deze korte film speelt Martina een ernstig zieke vrouw. Theaterproducente Anja Steffens was betrokken bij het maken van deze film. “Fridi was al ziek toen ik haar vroeg. We kennen elkaar uit het theatervak en we waren al jaren bevriend. ‘Tuurlijk’, zei ze. ’Dat kan ik nog’. Ik ben blij dat ze dat nog gedaan heeft. Fridi was een mooi mens voor Curaçao. En ik denk dat zij haar tijd eigenlijk ver vooruit was.” Martina stond bekend op Curaçao als een flamboyante maar ook zeer kritische persoonlijkheid. “Ze was een professional”, zo laat Gibi Basilio, de directeur van Kas di Kultura weten. “Toneel was voor haar geen hobby. Het was haar vak en eenieder die dat vak niet vanuit professionaliteit benaderde kreeg dat te horen. Ze kon scherp zijn in haar kritiek. Middelmatigheid stelde zij aan de kaak. Het ging haar om het streven naar excellentie. Die hardheid waarmee zij kritiek kon uiten, zoals sommigen dat wellicht ervaren hebben, paste ze overigens ook op zichzelf toe. Fridi hield dit land een spiegel voor. Maar al te vaak. Ze had een sterke mening waar het ging over de positie van de vrouw ten opzichte van de man. Maar ook de rol van mannen in hun vaderschap. Vrouwen zijn geen slaven van mannen en mannen moeten hun verantwoordelijkheid nemen, ook in hun vaderschap.”
Met kinderboekenschrijfster Sonja Garmers had Martina een bijzondere relatie. Elke maand zocht zij haar op om even bij te praten. “Een fleurige vrouw die me vaak aan het lachen maakte”, zegt Garmers desgevraagd. “Maar ook streng, voor zichzelf en voor anderen. Ik herinner me haar uit de jaren zeventig toen ik haar in Nederland ontmoette. Ze liet zich uit over het machismo door aan te geven dat als geaccepteerd werd dat mannen er meerdere vrouwen op na konden houden, vrouwen dat ook konden. Sindsdien zijn wij bevriend. En nu is ze er niet meer. Volgend jaar zou ze 65 geworden zijn. Ik zal haar missen.”
Met de Nederlandse kunstenaar Frouwkje J. Smit deed Martina in 2009/2010 op Curaçao een kunstproject dat Walking2gether heette aan de vooravond van de verkiezingen van 2010. Smit reageerde vandaag geschokt op het bericht van overlijden van Martina. “Fridi is belangrijk geweest tijdens mijn verblijf op Curaçao. In de eerste maanden heeft zij mij laten inzien wat ons verleden en heden met elkaar verbindt. En hoe ik als Hollandse daarmee moest omgaan. Ze leerde mij ook inzien dat je als kunstenaar je vaak eenzaam kunt voelen. En dat dit niet erg is, zolang je maar van jezelf blijft houden. Ik zal haar nooit vergeten.” Basilio laat tot slot weten dat Curaçao afscheid moet nemen van een van haar kinderen die internationaal naam maakte en hoge eisen stelde aan zichzelf. “Geen genoegen nemen met middelmatigheid, laat dat de levende boodschap zijn die Fridi voor ons achterlaat.”
[van de website van Elodie Heloise, 13 mei 2014]
Actrice Fridi Martina overleden
Martina werd bekend in Nederland met haar rollen in Goede Tijden Slechte Tijden, Vrouwenvleugelen De Erfenis. Na haar theaterstudie in Amsterdam werkte ze als actrice in Nederland en ook als theaterdocent in Utrecht. In 1986 opende ze samen met nog een paar kunstenaars een interculturele kunstgalerie in Amsterdam onder de naam Villa Baranka.
De laatste jaren woonde en werkte Martina op Curaçao waar ze naast theaterwerk ook als zangeres debuteerde.
Eind jaren ’70 bracht zij haar afstudeerstuk Siegu pa koló op de planken op het eiland.
[van o.m. Nieuws360, 11 mei 2014]
In Memoriam Gerrit Wijnhoud
Met grote dankbaarheid herdenken we Gerrit Wijnhoud
Hij overleed op 16 april 2014.
“It goes like this
The fourth, the fifth
The minor fall, the major lift
The baffled king composing
Hallelujah”
L. Cohen.
Gerrit heeft een onuitwisbaar stempel gedrukt op De Nieuw Amsterdam waarvan hij 25 jaar zakelijk leider was. Zonder Gerrit was DNA nooit het gezelschap geworden dat het vandaag de dag is. Bovendien heeft dankzij zijn inzet en enthousiasme ITS DNA zoveel talent voortgebracht. Ondanks zijn slechte gezondheid, al voor zijn pensioen, bleef Gerrit tot het laatst betrokken en zich inzetten om DNA staande te houden. Staande in een tijd waarin veel culturele instellingen gedwongen ophielden te bestaan. Dat hij toen al zó ziek was, hebben we nooit geweten. Dat maakt het des te bewonderenswaardiger. Het is onmogelijk om in woorden te vatten hoe dankbaar wij hem zijn. Van ons allemaal een zeer diepe buiging voor Gerrit.
DNA: Sabri Saad El Hamus, Erik Koldenhof, Jeroen Pliester, Pieter Valk en Nora Duijf
In Memoriam Carla Jessurun
door Cynthia Mc Leod
Carla Jessurun, de vrouw die het verhaal van Ko-jan-die–ban-da-kotjie bekend maakte. Misschien zijn er niet veel mensen meer in Suriname, die Carla Jessurun gekend hebben, maar iedereen die na 1955 in Suriname op de basisschool is geweest, kent het verhaal van Ko-jan-die–ban-da-kotjie, want Carla kende het en ze kon het zo kostelijk vertellen.
read on…Gabriel García Márquez (87) overleden
De Colombiaanse schrijver Gabriel García Márquez, bekend van zijn boeken Honderd jaar eenzaamheid en Liefde in tijden van cholera, is gisteren, 17 april 2014, overleden in Mexico. Dit heeft de Spaanse krant El País gemeld op zijn website. De winnaar van de Nobelprijs voor Literatuur is 87 jaar geworden.
García Márquez werd begin deze maand in het ziekenhuis in Mexico opgenomen met een long- en urinebuisinfectie. Hij werd vorige week uit het ziekenhuis ontslagen, maar zijn gezondheid bleef broos. De Mexicaanse regering heeft zijn dood inmiddels bevestigd.De bejaarde woonde al meer dan dertig jaar in Mexico en is de laatste jaren slechts zelden in het openbaar verschenen. García Márquez had de ziekte van Alzheimer.
García Márquez wordt door velen als de beste Spaanstalige schrijver sinds Miguel de Cervantes beschouwd. Honderd jaar eenzaamheid is in meer dan 25 talen vertaald en ging meer dan vijftig miljoen keer over de toonbank. García Márquez won de Nobelprijs voor de Literatuur in 1982.
De auteur werd in 1927 in een klein Colombiaans dorp geboren als de oudste in een gezin van elf kinderen in de kuststreek van de Caraïbische zee – reden waarom hij zichzelf altijd zag als een Caraïbisch auteur. García Márquez groeide grotendeels op bij zijn grootouders. Zijn opa vertelde hem hoe hij vocht in de 1000-daagse oorlog, een Colombiaanse burgeroorlog rond de vorige eeuwwisseling, wat een grote inspiratiebron werd voor García Márquez’ literatuur.
Fidel Castro
De schrijver was niet onomstreden. García Márquez was in zijn jonge jaren een bondgenoot van de Cubaanse dictator Fidel Castro en een held van de Latijns-Amerikaanse socialistische beweging. De auteur verliet zijn thuisland in 1981 nadat hij was beschuldigd van het financieel steunen van de guerrillabeweging M-19.García Márquez bekritiseerde de Verenigde Staten voor hun gewelddadige interventies in Vietnam, Chili en vele andere landen. Hem werd jaren de toegang tot de VS geweigerd, maar de schrijver rekende de voormalige Amerikaanse president Bill Clinton wel tot zijn persoonlijke vrienden. García Márquez nam het voor de president op ten tijde van Clintons omstreden affaire met Monica Lewinsky.
García Márquez laat zijn vrouw Mercedes Barcha en de zonen Rodrigo en Gonzalo na.
[naar de Volkskrant en de Ware Tijd, 17/04/14, 22:06 − bron: ANP, AP]
Kunstenaar Ro Heilbron overleden
De Surinaamse kunstenaar Ro Heilbron is op zaterdag 29 maart j.l. op 75-jarige leeftijd in Rotterdam overleden.
read on…Warme woorden voor Thea Valk
door Merredith Bruce
Paramaribo – “Ze was een kanjer”, “een unieke vrouw”, “zeer creatief”. Deze en soortgelijke bewoordingen maakten deel uit van de woordenstroom, waarmee Thea Valk omschreven werd bij de afscheidsdienst zaterdagmorgen.
read on…Thea Valk overleden
Thea Valk, presentatrice van het STVS-televisieprogramma Monday Live, is vanochtend vroeg in haar slaap overleden, aan een hartstilstand.Valk werkte voor de Nederlandse omroep Veronica, tot het moment dat deze commercieel ging en de buitenlandse correspondenten de bons gaf. In 1998 zette Thea Valk daarop het advertentie- en promotiebureau Falcons Advertising op; ze hield zich ook bezig met de wijnhandel.
read on…‘Wat blijft is de onbreekbare kracht van vrouwen’
In memoriam Joan Ferrier
Op Internationale Vrouwendag 8 maart overleed een bijzondere vrouw: Joan Ferrier, voormalig directeur van E-Quality, kenniscentrum voor emancipatie, gezin en diversiteit.
read on…
RSS
Facebook
Twitter
