Reis Sopawiro naar Indonesië vruchtbaar
door Charles Chang
Boxel – Na een maand verblijf in Yogyakarta, Indonesië, is Sapto Sopawiro weer thuis. Nog nagenietend zit hij op een regenachtige namiddag vergezeld door gamelanmuziek op zijn veranda. Hoewel hij zijn dagelijkse ritme al enigszins heeft herwonnen, wordt hij geconfronteerd met vele telefoontjes van mensen die willen reageren op zijn reis.
De cultuurkenner heeft tijdens zijn laatste week in Yogyakarta nog enkele bijzondere momenten meegemaakt met betrekking tot de Javaanse cultuur. Dankzij een luisteraar die hem op de proef stelde tijdens een live-uitzending op Radio Republik Indonesia (RRI), kon Sopawiro meedoen aan een seminar over het wayangpoppenspel. Dit vond plaats op Museum Pendidikan Indonesia Universitas Negeri Yogyakarta, een lokale universiteit.
Sopawiro’s titel luidde: wayang is ook om de leer te verspreiden. Volgens de dhalang is dit een bekende uitspraak in Suriname. “Uit de wayang kan je lering trekken, het bevat sociale, religieuze, wetenschappelijke en politieke aspecten. Daarbij benadrukte ik ook het taalaspect, want in de wayang spreekt een figuur een hogere aan in het hoog Javaans. In de praktijk gebeurt dit bijna niet meer, dat men iemand aanspreekt in het kromo inggil.”
Dynamisch
Tijdens zijn inleiding verdedigde Sopawiro ook de meertaligheid in de wayang, iets wat onbekend is in het moederland. “Bij ons is de situatie anders, we leven in een multiculturele samenleving, en op zo’n manier hou ik het levend.” De panelleden en vierhonderd aanwezigen in de zaal spraken hierover hun goedkeuring uit. Een video van zijn Multi-linguale opvoering, medio april in het Laaktheater in Den Haag, werd al uitgezonden in Yogyakarta.
Zijn suluk (voorzang) in het Engels en Sranan vielen daarbij bijzonder in de smaak. Het wayangpoppenspel is door de Unesco erkend en staat sinds november 2003 vermeld op de ‘Lijst van Meesterwerken van het Orale en Immateriële Erfgoed van de Mensheid’. In Indonesië is deze hoge vorm van de Javaanse kunst dynamisch en gaat het mee met de tijd. Onder meer komen er ook andere vormen van entertainment bij. De bekende komediant Shakirun besprak het belang van komedie bij wayang. “Als dit wordt verboden, dan worden de dhalangs brodeloos. Wayang moeten we los zien van religie, het is entertainment.”
Stille loop
Kort voor zijn vertrek was Sopawiro in de studio van AdiTV en op kantoor van de Alliance of Independent Journalists te gast voor een persconferentie. In beide gevallen werden vragen gesteld over de geschiedenis van Suriname, de Javaanse immigratie, eetgewoonten, talen, leerstelsel en het dhalang zijn. Sopawiro deed mee aan een kirap brata of stille loop die werd voorafgegaan door een macapat (lees: motjopat) of voordracht van gedichten in zangvorm. Dit in verband met het 97-jarig bestaan van de kabupaten, het lokale regentschap. “Ik kreeg nog meer uitnodigingen, maar ik kon niet naar allemaal. Van sommige waren de afstanden ver.”
[uit de Ware Tijd, 04/06/2013]
RSS
Facebook
Twitter
