Maandverband voor Sally
door Carry-Ann Tjong-Ayong
De laatste tijd zie je regelmatig op de televisie een spotje van Oxfam Novib, die oproepen tot het kopen van een bepaald merk maandverband, zodat Sally uit Soedan naar school kan en tevens maandverband kan aanschaffen.
Ik zie dit met enige verwondering aan.
Jarenlang kom ik regelmatig in het binnenland van Suriname, waar ik projecten doe met de Marronvrouwen, die van oorsprong Afrikaans zijn en vele tradities en gebruiken in stand houden. Ik woon, eet, slaap soms wekenlang bij hen in het dorp en een van de gebruiken die mij altijd opvallen, is de wijze waarop zij omgaan met vrouwen die menstrueren.
Deze vrouwen mogen niet deelnemen aan het gewone dorpsleven. Zij moeten op een afstand blijven van de anderen. Mogen zich niet met voedsel bezighouden, niet koken of met de anderen eten, niet deelnemen aan de krutu, de dorpsvergaderingen, ook niet met mij. Wat zij wel mogen heeft mij altijd aangenaam verrast. Zij wonen die periode in een speciaal vrouwenhuis, dat een eindje van de andere hutten af staat. hier zijn zij met lotgenoten samen, eten, brengen de dag door, slapen hier. Je hoort ze vrolijk lachen, praten, zingen. Ziet ze hun pangi borduren, eten koken, verhalen vertellen. Het ziet er gezellig en ontspannen uit. Ik vind het bovendien erg geëmancipeerd, een periode waarin vrouwen tot zichzelf kunnen komen, niet werken, maar uitrusten. Dat had ik vroeger ook wel gewild.
Ik vroeg mij dus verwonderd af, of de vrouwen in Soedan deze traditie niet hebben en zo ja, waarom Oxfam Novib dan zo’n dramatische oproep doet om de meisjes met maandverband naar school te sturen. In alle ontwikkelingslanden menstrueren vrouwen al eeuwenlang en redden zij zich moeiteloos op hun eigen manier. Moeten wij dan de Westerse frustraties hierop loslaten? Willen wij dat zij zich anders, dus Westers gaan gedragen, of willen de vrouwen dat zelf?
Wordt het hen trouwens wel gevraagd? Het beleid wordt meestal gemaakt door mensen die nog nooit in een eenvoudige hut hebben vertoefd.
Ik herinner mij het voorval in Leon, Nicaragua, van een ontwikkelingswerker, die in zijn dure gehuurde bungalow vier grote
honden hield. Het dienstmeisje huilde bittere tranen, omdat zij dagelijks kilo’s vlees aan de honden moest opvoeren.
“Mijn kinderen kunnen hier een maand van eten!” snikte zij elke keer weer.
En deze man besliste over de aanpak van de arme mensen.
Soms zie ik Amerikaanse vrouwen op Marronwijze gekleed bij hen rondlopen, die hen Engelse les geven.
“Good morning!”` roepen de kinderen mij na zonsondergang toe. Ik vraag mij af wat hier de bedoeling van deze taallessen is, en hoor later dat zij van de een of andere sekte zijn. Allerlei Christenen komen daar hun schuldgevoelens vrij kopen lijkt het wel.
En mij horen zij dan minzaam uit.` Wat doe jij hier` Ik haal mijn schouders op. “Ik woon hier.”
cat, april 2010
RSS
Facebook
Twitter
Beste Carry,
Hier een reactie op je blog over de actie van Oxfam Novib met Libresse. Oxfam Novib steunt alleen initiatieven uit ontwikkelingslanden zelf en zal nooit Westerse ‘frustraties’ opdringen aan haar partners (zie: http://www.oxfamnovib.nl). Mensen uit die landen weten zelf het beste wat goed voor hen is. Zo ook het beschikbaar maken van maandverband voor jonge scholieren. Het maandverband dat meisjes zoals Susanna in Zuid Sudan krijgen komt voort uit een initiatief van twee vrouwelijke Sudanese programmamedewerkers van de lokale organisatie MRDA (Mundri Relief en Development Association). De programmamedewerkers kregen dit idee mee toen ze, tijdens de burgeroorlog in Sudan, in een vluchtelingenkamp in Uganda woonden. Mede door de beschikbaarheid van maandverband konden zij hun middelbare school afmaken. Nu er een broze vrede is in Sudan zetten zij zich in voor de wederopbouw van Zuid Sudan en hebben zij dit idee daar geïntroduceerd.
Meisjes in Zuid Sudan trekken zich, evenals hun zusters in Suriname, terug als zij ongesteld zijn. Dit betekent dat zij 3 maanden per jaar niet naar school gaan, een steeds grotere achterstand oplopen en uiteindelijk afhaken. Is in de eerste klas de verhouding meisjes – jongens nog fifty fifty, in grade 8 bestaat de klas voor 80% uit jongens. In onze hectische wereld klinkt een week per maand in afzondering aanlokkelijk maar als je het meisjes vraagt willen zij toch echt liever bijblijven op school dan zich terugtrekken in hun hut tijdens de menstruatie (zie http://www.libressehelpt.nl ). Met financiering van Libresse kunnen Oxfam Novib en MRDA deze meisjes helpen hun dromen waar te maken. Naast maandverband financiert Libresse met de actie ook het schooluniform, een kleine beurs voor het schoolgeld en andere artikelen (kam, ondergoed etc.) waardoor de meisjes ook tijdens hun menstruatie naar school kunnen, zonder de angst om door te lekken.
Je omschrijft de menstruatieperiode bij de Marrons als vrij idyllisch maar dat zij zich iedere maand uit het openbare leven moeten terugtrekken komt voort uit het idee dat zij in die periode onrein zijn en de leefomgeving kunnen besmetten. Deze gedachte komt overal ter wereld voor en hoewel de meeste vrouwen er het beste van maken, is dit geen positief principe. Het borduurt voort op het idiote idee van mannen dat de seksuele en reproductieve rechten van vrouwen te allen tijde moeten worden ingeperkt. Een van de meest verschrikkelijke vormen hiervan is de Afrikaanse traditie (rond de Sahel) om vagina en clitoris bij jonge meisjes te verminken maar taboes rond menstruatie horen hier ook bij. Een schokkend artikel over onder andere menstruatiegewoonten bij de Marrons kun je vinden via http://osodresie.wikispaces.com/file/view/Wasi+ondrosei.pdf/51424147/Wasi+ondrosei.pdf. Dit is een artikel van OSO Tijdschrift voor Surinamistiek en het Caraïbisch gebied (2008.1), waarschijnlijk wel bekend bij jou.
Wouter Bolding
Oxfam Novib