Zon & Zeer – Gelijk
door Harrie Lemmens
Gelijk
Eerst was er Lissabon, de Fundação José Saramago. ‘Blijf nog even,’ zei Pilar del Río, de gedreven presidentá van de stichting. ‘We hebben straks een interessante discussie over zwart-zijn en de nawerking van slavernij en racisme.’
We bleven.
‘Het ka-ka-ka-ka-kolonialisme,’ vuurde de mitrailleurstem van de Afrikaanse studente die duizend keer pregnanter aanwezig was achter de tafel dan haar twee mannelijke collega’s, die Frantz Fanon en Karl Marx hadden herontdekt. Keiharde k’s recht in de microfoon. ‘Ja, ik stotter,’ legde ze uit, ‘en daar b-b-b-b-ben ik tr-tr-tr-trots op.’ Net als op haar kleur. De zweep van haar gelijk knalde over de overwegend blanke toehoorders, die in masochistisch genot knikten en boete deden.
Daarna kwam Brussel. Le Printemps Littérair, een lente georganiseerd door de Sorbonne. Jonge Braziliaanse schrijvers op bezoek in Europa. ‘Ik kwam er ineens achter dat ik eigenlijk afrobrasileiro ben,’ triomfeerde de baardige jongeman, ‘niet helemaal zwart, meer pardo, getint, maar gelukkig niet blank meer, wat ik altijd had gedacht,’ en die ontdekking was groter en belangrijker dan wat hij schreef. Zwart zijn is immers in in kringen die er toe doen. In allerlei gradaties. Identiteit is kleur geworden, kleur identiteit. Kleur en sekse, liefst een niet-alledaagse variant.
Verschillende verdedigers van het nieuwe gelijk dat anders beter is voerden het woord, sommigen nog gelijker dan de anderen, maar de kroon spande een feministische filosofe met als idool Simone de Beauvoir, in een panel naast mij (ik mocht als vreemde eend over God is een Braziliaan praten): haar boodschap kwam neer op een meedogenloos mépris voor de oudere witte man. Die was de schuld van alles, want hij is racistisch, seksistisch, kapitalistisch, kolonialistisch en imperialistisch.
Ik greep ontsteld naar mijn grijzende hoofd en dook onder de tafel. Wat kon ik anders? Waar woorden te groot worden, verliezen gedachten aan kracht.
Doem-me a cabeça e o universo.
Mijn hoofd en de wereld doen zeer.
Fernando Pessoa
Um novo sol já vai raiar.
Een nieuwe zon zal stralen.
Vinicius de Moraes
RSS
Facebook
Twitter
