Morgen, woensdag 6 april, geeft de Cubaans-Amerikaanse auteur Ana Menéndez de Tweede Cola Debrotlezing in de Openbare Bibliotheek van Amsterdam. In The Poets and Writer’s Magazine, May-June 2009, verscheen een tekst die zij in 2008 met regelmaat in Egypte heeft gepresenteerd, ‘The future of narrative’; we plaatsen die hier in 4 afleveringen.
by Ana Menéndez
There’s a story I like to tell about a story Umberto Eco tells that tells us everything we need to know about story.
It starts with 40,000 tons of nuclear waste sitting in temporary storage in the United States. That much regular garbage is daunting enough. That much hot garbage presents a major technical and ethical dilemma. The government doesn’t know quite what to do with it.
Some years ago, The Department of Energy proposed burying the radioactive waste under Yucca Mountain in Nevada. But even if they could persuade the public that the material would pose no hazard in the immediate future, scientists still had to ensure that the material would pose no hazard into the distant future: The garbage would be radioactive and deadly for the next 10,000 years. How to warn future generations to stay away from the mountain?
As Eco writes in The Search for The Perfect Language, the linguist Thomas A. Sebeok was hired in 1981 by the office of Nuclear Waste Isolation to come up with a solution.
Sebeok immediately ruled out any kind of written warning. There was no permanent language to warn human beings 10,000 years into the future to “Keep Out.” Words are abstract things, deeply rooted in the contemporary and dependent on context to transmit meaning. Just a few generations after the last Pharaoh, the knowledge of hieroglyphic writing had disappeared.
Sebeok ruled out other forms of permanent communication: noise and electrical signals needed a power supply; smells don’t last; and ideograms, like words, lose their meaning over time.
The only solution Sebeok could offer was for the U.S. to establish a kind of “Atomic Priesthood” — a select group of scientists aided by legend-makers whose job it would be to transmit the warning of the deadly waste from generation to generation through story-telling. Over time, the mechanics of the message would surely change, time and culture shaping the translation. But the meaning – Danger – would be preserved and transmitted as taboo from the distant past.
The Atomic Priesthood never came to be. And the Department of Energy is still battling environmentalists over the issue of nuclear waste disposal. What remains of that story is the enduring nature of story-telling itself.
Zo begint de Tweede Cola Debrot-lezing van de Cubaans-Amerikaanse Ana Menéndez, a.s. woensdag 6 april:
My first memory is about language. I’m two years old and being carried by my mother. She is holding me in one arm and with the other is opening the freezer. “Esto se llama hielo,” she says, taking out a tray of ice. “Así es como se dice amarillo en Inglés.” This is called ice; that is how you say yellow in English. I don’t know what my toddler mind made of this riddle. But it shocked and delighted me enough that I still remember it almost 40 years later. I think it was there in that little kitchen in Tampa, Florida, that my life-long fascination with language – its possibilities as well as its limitations – was born.
Ana Menéndez over Jorge Luis Borges, Nabokov, Italo Calvino, George Perec en de kracht van de tweetaligheid.
The pain and loneliness of exile — surely a cornerstone of Cuban American fiction — permeates this poetic, fragmentary first novel by Ana Menéndez, a former journalist born in Los Angeles to Cuban emigres and the author of a well-received book of short
stories (In Cuba I Was a German Shepherd, 2001). But in telling the story of a young woman abandoned by her mother during the early days of the Cuban revolution, Menéndez connects the understandable loss of exile with a much more profound “trauma of separation.” Raised in Miami by her grandfather, the unnamed narrator longs to know the truth of her parents, but the grandfather only supplies “the understanding that my father had been in prison, and had died there, and that in her grief my mother had sent me away.”
Such a cursory explanation fails to answer the questions that haunt this detached young woman, and she begins to search for her mother or, at least, for a glimpse of her mother’s experience. But the quest is largely fruitless until a mysterious package, postmarked in Spain but without a return address, arrives containing a bundle of handwritten notes and photographs. Its contents supply the core narrative of the book, an account of her mother, Teresa de la Landre, and her love affair with the legendary revolutionary, Ernesto Che Guevara.
Related in disjointed shards of prose and illustrated by news photos of the scruffy leader, Teresa’s story amounts to an impressionistic autobiography: a privileged upbringing, her marriage to an academic named Calixto de la Landre, her vocation as a painter. These fragments also form an idiosyncratic and evocative portrait of Cuba, from the “yellow-green heat like liquid” to, as the revolution begins, “gunfire … like thunder from a demented half-world. ”
The revolution, of course, is the signal event in Teresa’s life, and she writes that “cataclysmic events, whatever their outcome, are as rare and transporting as a great love.” In this case, one small by-product of that violent, ugly upheaval is the encounter between Teresa and Guevara. She is at first “repulsed … with his smell and filth” and put off by his vulgarity, feelings that mask her attraction to the bearded rebel. They become lovers when Guevara visits her studio, and the story of their affair is told in some of the finest writing in the novel, handled with palpable erotic heat and refreshing decorum (not an easy balance to achieve): “A kiss. The first parting of flesh. Everything that comes later is sweet elaboration.”
But is the affair real or imagined? That’s the essential mystery at the heart of this novel. The narrator’s attempt to fathom the nearly unfathomable nature of truth, particularly personal truth, enables Menéndez to conjoin love and history and politics into a powerful melange. One of the strengths of this book is that while its backdrop is one of the most politically charged events since World War II, Menéndez’s focus is on a much more intimate drama; she uses the revolution because it illuminates her theme of separation. She doesn’t romanticize it, but there’s no attempt at neutrality either; she provides a devastating portrayal of Cuba’s postrevolutionary failure.
Her narrator observes that contemporary Havana, “so lovely at first glance, was really a city of dashed hopes.” And later: “Everywhere, the socialist experiment seemed dead and buried, awaiting only the death and burial of its maximum leader.”
Even Teresa realizes that Che and the new government were devolving into corruption and terror when she writes that “a thin black core of doubt has begun to burrow into the revolution’s heart.”
Literature should never be purely polemical or political, but that doesn’t mean that politics and literature cannot intermingle in interesting, insightful ways.
Menéndez’s literary sensibility also reveals itself in strongly, often beautifully poetic prose: “Where the cement had cracked, small purple flowers blossomed, as if every house held a garden prisoned within its walls.” But she occasionally stretches her gifts as a stylist too far, and the language becomes so self-consciously precious that it fails to contain any truth, literal or fictive (“Women ate their dreams and bloomed like orchids in the rain”).
More seriously, the novel suffers from the thinness of the plot; Loving Che can feel more like an impressionistic memoir than a fully formed narrative. One of Menéndez’s concerns is the elusiveness of a clear story line (“Life is not a tidy narrative,” Teresa’s mother observes), but the essence of a story’s power is to provide shape and form to the shards of memory and experience.
That’s probably why the framing narrative — the narrator’s story — is in some ways the most compelling part of the novel, even though her life is nowhere near as dramatic as her mother’s. As she researches the history of Guevara and the revolution, then returns to Cuba to look for evidence of her mother’s, her quest propels the reader along, a hopeful search that takes her into some strange and compelling little narrative corners. All of us want to understand where we came from; all of us want to understand the early forces that shaped our lives. Perhaps it’s true that definitive answers are hard to come by, but the search for them is an essential component of life itself. This finely wrought, emotionally nuanced first novel reminds us that it’s not just Cubans who have a “fetish for the past.”
Timothy Peters is a Berkeley writer.
[This article appeared on page M – 1 of the San Francisco Chronicle, Sunday, January 11, 2004]
Op woensdag 6 april a.s. spreekt de Cubaans-Amerikaanse schrijfster Ana Menéndez de Tweede Cola Debrot-lezing uit in de Openbare Bibliotheek Amsterdam (klik hier voor meer informatie en het reserveren van kaarten). The New York Times besprak vorig jaar haar laatste boek, The Last War.
by Gaiutra Bahadur
The narrator of The Last War has received an anonymous letter accusing her war correspondent husband of infidelity. So, unfortunately, did the book’s author. It speaks to Ana Menéndez’s maturity — as a woman and a writer — that her novel doesn’t go where it might have. It doesn’t constitute literary payback.
Sure, it’s clear to a small, knowing circle that Brando, the character cast as a cheater, is an avatar of Menéndez’s ex-husband, Dexter Filkins, a New York Times reporter formerly based in Iraq. And yes, she does kill Brando off in a roadside bomb attack. But blowing him up only makes him a martyr to the cause of journalism, and Menéndez ultimately vindicates Brando, having a woman he had a chance to seduce tell his wife: “He was loyal to you.” The book even includes the prominent acknowledgment: “To Dexter Filkins, who showed me the whole world, my everlasting gratitude and affection.”
The details about the letter to Menéndez surfaced publicly in 2005, but barely registered beyond the small community of working journalists. So extraliterary interest goes only so far as a justification for heeding the novel, the third work of fiction by Menéndez, a former columnist for The Miami Herald. Nor is its insight into the commonplace drama of possible adultery especially acute. The narrator, Flash, is a photojournalist. She and her husband are a team, veterans of joint overseas assignments. The letter’s appearance at their home in Istanbul, where she waits before joining Brando in Baghdad, causes her to wander the city in a mawkish fog of doubt, interrogating the past.
The Last War is best when it emerges from this cloud into the clear air where Menéndez began, before her own tear-gas canister of a letter landed. She has said that the letter, arriving as she was midway through her writing, altered it radically. The novel was originally intended to evoke the macabre merry-go-round of reporters who have whirled in and out of Iraq — and, thankfully, it still does. It remains a character study of those who have found their purpose in bearing witness to bloodshed. The truth of War Is a Force That Gives Us Meaning, a book by the journalist Chris Hedges on the perverse hold of war on whole societies, resonates for them in the most immediate way. As it turns out, Flash shares this affliction with Brando. And it isn’t just a case of adrenaline addiction.
Flash’s memories keep returning to a scene that unfolded in Afghanistan, where she was on assignment with Brando. After witnessing an execution in a stadium, she saw two boys poking the ground with a stick. When she realized they were tormenting a gecko, she grabbed the stick and whacked one of the boys with it, over and over again. Her breakdown complicates the novel in welcome ways. It makes Flash’s Afghan translator — and others in her group — dislike her. It makes the reader’s feelings about her more conflicted. And it leads to an encounter that tests her own fidelity.
The scene also hints at the broken psyches that pull certain people to spectacles of violence — including a few who have risked their lives to report on the conflict in Iraq. “We were the war junkies,” Flash says, “endlessly drawn to the ragged margins where other people hated and died. It was as if we believed constant movement would deliver us finally from the disappointments of an ordinary life.” The Last War shows how that instinct can lead to dispatches about the bedroom, as well as those from the war zone.
The Last War by Ana Menéndez
225 pp. Harper/HarperCollins Publishers. $24.99
Gaiutra Bahadur reported from Baghdad for the Knight Ridder newspapers in 2005.
De Vereniging Ons Suriname en het IISR organiseerden op 27 februari een debat onder de noemer Adieu aan de nikkers, koelies en makamba’s, de titel van de Tweede Rudolf van Lier-lezing, georganiseerd vorig jaar door de Werkgroep Caraïbische Letteren. Op 27 februari gingen Francio Guadeloupe en Sandew Hira met elkaar in debat over de relatie tussen etniciteit en identiteit. Het debat is integraal opgenomen door NOSTEVE.
Ernesto Che Guevara is een van de charmantste rebellen die ooit heeft bestaan. Een jonge vrouw wil meer weten over haar verleden. Waarom is ze opgegroeid bij haar opa? Waarom is deze in 1960 gevlucht met haar uit Havanna en naar de Verenigde Staten? Het enige uit haar verleden is een truitje, waarop waarschijnlijk door haar moeder een paar regels uit een gedicht van Pablo Neruda zijn vastgespeld.
Vaarwel,
Maar bij me blijven zul je
In een druppel van mijn bloed
Dat in mijn aderen of daarbuiten
Vloeit
Op een dag ontvangt ze een aantal brieven en foto’s. Langzaam maar zeker ontdekt ze meer over het leven van haar moeder en haar geheime liefdesrelatie met Che. In Liefde voor Che lees je de tijden van het revolutionaire Cuba. De veranderde maatschappij. De hoop en de teleurstelling, de spanning en de angst. En je neemt een kijkje in het liefdesleven van de grote held Che Guevara. Het is een combinatie van historische feiten en persoonlijke geschiedenis. Een prachtig verhaal waarin je helemaal in wordt meegezogen! De schrijfstijl is zó mooi, het is een echte aanrader!
Ana Menéndez (Californië, 1970) is de dochter van Cubaanse emigranten die in de jaren zestig naar de Verenigde Staten zijn gevlucht.
Op 6 april a.s. geeft Ana Menéndez in Amsterdam de Tweede Cola Debrot-lezing, klik hier voor meer info.
Jaarverslag Werkgroep Caraïbische Letteren verenigingsjaar 2010
Het bestuur van de werkgroep Caraïbische Letteren bestond aan het begin van het verenigingsjaar uit Peter Meel (voorzitter), Matthijs Ponte (secretaris), Michiel van Kempen (penningmeester) en de leden Noraly Beyer, Joyce Goggin, Carl Haarnack, Igma van Putte-de Windt en Paulette Smit. In november 2010 trad het nieuwe lid Kirsten Dorrestijn (Neerlandica en freelance journalist) toe.
De Adviesraad bestond en bestaat uit de leden Lilian Gonçalves-Ho Kang You, Henry Habibe, Chila de Haseth, Carel de Haseth, Wim Rutgers, Ruth San A Jong en Wycliff Smith.
Het bestuur kwam tijdens het verslagjaar vier maal bijeen, te weten op 23 februari, 7 juni, 6 september, 5 oktober en 1 november.
De Werkgroep organiseerde in het verslagjaar de volgende activiteiten:
De derde Caraïbische Letterendag
Op zaterdag 25 september 2010 vond voor de derde maal een Caraïbische Letterendag plaats in een afgeladen Bijlmerparktheater in Amsterdam Zuid-Oost. Op die dag stonden oude en nieuwe theaterteksten uit de Nederlandstalige Caraïben centraal. Onder de titel ‘Scènes uit het huwelijk: Overspel in liefde en politiek’ werd in twee panels van telkens 4 toneelauteurs gereflecteerd op de stand van zaken in het hedendaagse Caraïbische theater, op de politieke en maatschappelijke impact die toneelteksten en uitvoeringen in het verleden hebben gehad en momenteel nog hebben, zowel in Nederland als in het Caraïbisch gebied en op de literaire receptie en de literaire waarde van die teksten. De verschillende panels bestond uit jonge en oudere toneelschrijvers van naam die hier en overzees actief zijn. Panel 1 bestond uit Thea Doelwijt, Sharda Ganga, John Leerdam en Jenny Mijnhijmer. Een tweede panel werd gevormd door Norman de Palm (voor de gelegenheid overgekomen uit Curaçao), Julien Ignacio, Maarten van Hinte en Sharda Ganga (voor de gelegenheid overgekomen uit Suriname). Beide gesprekken werden begeleid door Noraly Beyer.
Naast de gesprekken die plaats vonden, werd er een viertal readings van enkele scènes uit toneelteksten gehouden door jonge en gerenomeerde acteurs van Caraïbische komaf. Paulette Smit, Felix Burleson, Naro Petronilia, Bo Bojoh, Gerda Havertong e.a. lazen passages uit Iris van Thea Doelwijt, Stampij van Norman de Palm, Een vrouw en een man van Astrid Roemer en Daniël en de duivel van Julien Ignacio. Verder werden er speciaal voor de gelegenheid geschreven columns uitgesproken door Maarten van Hinte en Sharda Ganga. De avond werd feestelijk afgesloten door de band Faya djang.
Het evenement mag andermaal een groot succes genoemd worden. De Caraïbische Letterendag is uitgegroeid tot een begrip dat een groot aantal bezoekers weet te trekken. Voor het komende jaar wordt dan ook gezocht naar nog weer een grotere zaal om geen mensen teleur te hoeven stellen aan de deur.
Een uitgebreid verslag is te vinden in het archief van de website van de werkgroep op http://www.caraibischeletteren.com/3ecarletdag.html en op het weblog via http://caraibischeletteren.blogspot.com/2010/10/overspel-in-caraibisch-toneel.html (Kirsten Dorrestijn) en http://caraibischeletteren.blogspot.com/2010/10/derde-caraibische-letterendag-overspel.html (Stuart Rahan).
Rudolf van Lier Lezing 2010
Op 26 februari organiseerde de Werkgroep de 2e Van Lier Lezing. Deze vond plaats in het Lipsiusgebouw van de Faculteit der Geesteswetenschappen van de Universiteit van Leiden. De lezing werd gehouden door Francio Guadeloupe, docent bij de afdeling Culturele Antropologie en Ontwikkelingsstudies (CAOS) van de Radbouw Universiteit Nijmegen en onderzoeker bij de Amsterdam School for Social Scientific Research (ASSR) van de Universiteit van Amsterdam. Zijn lezing kreeg als titel mee ‘Adieu aan koelies, nikkers en makambas: raciaal denken binnen de antropologie van de Caraïben’. Aspha Bijnaar, onderzoeker bij het Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis (NiNsee) in Amsterdam, trad op als referent.
De complete tekst van de lezing, inclusief de eerste reactie van referent Aspha Bijnaar is te vinden op http://www.caraibischeletteren.com/vanlier.html
Een uitgebreid verslag van de bijeenkomst door bestuursvoorzitter Peter Meeel is te vinden op http://caraibischeletteren.blogspot.com/2010/03/bezem-door-de-caraibistiek.html
Kleine bijeenkomsten
1 mei 2010
Presentatie Devah van Jacques Thönissen (Aruba) en Ruwe olie van Karel de Vey Mestdagh (over Curaçao)
11 december 2010
Presentatie Voor mij ben je hier; verhalen van de jongste generatie Surinaamse schrijvers, samengesteld door Michiel van Kempen in Perdu, Amsterdam.
Webpresentatie
Het weblog, dat in het voorgaande jaar gelanceerd werd, fungeert als een digitale verzamelplaats voor nieuws en debat. Het succes is overweldigend. Het blog, bestaand uit bijdragen verzameld door zowel bestuursleden als extern aangeleverde teksten heeft inmiddels de 500.000 hits ruimschoots overschreden. Op het adres http://caraibischeletteren.blogspot.com kan de geinteresseerde zich dagelijks op de hoogte laten brengen van actuele bezigheden van de werkgroep literaire en letterkundige culturele ontwikkelingen in het Caraïbisch gebied. De Werkgroep is inmiddels ook aanwezig op Facebook en Twitter.
Schrijversportretten
In opdracht van de werkgroep werd in augustus 2010 door de Surinaamse kunstenaar Dhiradj Ramsamoedj een kunstwerk gerealiseerd in de vorm van een boek bij wijze van hommage aan de dichter Michaël Slory. Het kunstwerk werd tijdens de Derde Caraibische Letterendag gepresenteerd in het Bijlmerparktheater.
Het werk vormt de tweede in een serie schrijversportretten. In 2009 maakte de Curaçaose kunstenaar Tirzo Martha al een portret van Elis Juliana onder de titel “Proteha e Wardador” (Bescherm de Beschermer).
Een uitgebreide beschrijving van het werk inclusief foto’s is te vinden op http://caraibischeletteren.blogspot.com/2010/08/dhiradj-ramsamoedj-portret-van-slory.html
De Werkgroep Caraïbische Letteren organiseert de Tweede Cola Debrot-lezing op woensdag 6 april 2011 in de grote zaal van de Openbare Bibliotheek Amsterdam. De lezing wordt gegeven door de Cubaans-Amerikaanse auteur Ana Menéndez.
Ana Menéndez geldt als een van de grootste opkomende talenten uit de Caraïbisch-Amerikaanse literatuur. Zij is de dochter van Cubaanse ballingen in de VS. Zij werkte als journaliste voor o.m. The Miami Herald, en publiceerde tot op heden drie boeken: In Cuba I was a German Shepherd (1997), Loving Che (2003) en The Last War (2009). Haar roman In Cuba I was a German Shepherd werd verkozen tot The New York Times Notable Book of the Year en werd vertaald in acht talen. In Nederland is haar bekendheid echter nog bijzonder gering. Als jong auteur (geboren in Los Angeles, 1970) is zij na de éminence grise van de Caraïbische poëzie Derek Walcott, daarom een belangrijke kandidaat voor de Cola Debrot-lezing.
Ana Menéndez wordt ingeleid door Michiel van Kempen, bijzonder hoogleraar West-Indische Letteren aan de Universiteit van Amsterdam.
Na de lezing is er gelegenheid tot vragenstellen en signeren van boeken.
Datum: woensdag 6 april 2011
Tijd: 20.00 uur
Entree: € 5,00, met korting (CJP enz.) € 3,75
Aanmelden voor deze lezing is verplicht, en kan uitsluitend via de website van de OBA, volg deze link
Aanmelden kan niet via de Werkgroep Caraïbische Letteren!
Volg deze blogspot Caraibisch Uitzicht voor meer nieuws over Ana Menéndez en andere activiteiten op het gebied van de Caraïbische cultuur.
De Tweede Cola Debrot-lezing komt tot stand dankzij de Steun van het Nederlands Letterenfonds.
Op vrijdag 26 februari 2010 gaf Francio Guadeloupe in Leiden de Tweede Rudolf van Lier-lezing voor de Werkgroep Caraïbische Letteren onder de titel Adieu aan koelies, nikkers en makambas: raciaal denken binnen de antropologie van de Caraïben’ . Referent was Aspha Bijnaar. De lezing is nu ook op Youtube te zien
De Cubaans-Amerikaanse schrijfster Ana Menéndez geeft op 6 april de tweede Cola Debrot-lezing in de Openbare Bibliotheek van Amsterdam. Over haar roman In Cuba I Was a German Shepherd schreef The New York Times:
Beautifully written and hauntingly evocative, Ana Menéndez’s collection of interrelated stories In Cuba I Was a German Shepherd gives an unforgettable glimpse of what it is like for Cuban exiles to begin their new lives in Miami. Whether touching upon love, family, aspirations, or memories, these stories are full of gentle humor and trenchant observation, nostalgic remembrance and corrosive longing. Menéndez is masterful in gracefully demonstrating how our heritage and our origins continue to shape our lives, even when we are far away from home.
Ana Menéndez In Cuba I Was a German Shepherd
Pages: 240
Format: Paperback
ISBN: 080213887X
Publisher: Grove Press
List Price: $12.00
De Tolhuistuin ligt onder het mes. De plaats in Amsterdam-Noord waar dit najaar de Vierde Caraïbische Letterendag zal plaatsvinden, is compleet gestript. Aannemer De Combi geeft het paviljoen met de puntdaken een facelift waar je u tegen zegt. Na alle overbodige muren en plafonds uit de voormalige personeelskantine van Shell te hebben gesloopt, is de wederopbouw begonnen. Nu nog kan je vanaf de IJkant de tuinkant zien en vice versa. Straks zit daar een nieuwe zaal tussen met een capaciteit van 550 bezoekers en is er aan de voorzijde restaurant Staal met glorieuze vistas over het water. De gloednieuwe chefkok van Staal Evert te Pas is na een kijkje in de Tolhuistuin begonnen aan het menu. Net als alle andere partners van de Tolhuistuin die plannen smeden. Begin oktober 2011 gaat de Tolhuistuin officieel open en wordt het een publieke plek waar je meer krijgt dan je verwacht.
Wegens de grote belangstelling heeft de Werkgroep Caraïbische Letteren moeten uitkijken naar een grotere ruimte; we willen niet nogmaals mensen moeten weigeren aan de deur. Het programma van de Vierde Caraïbische Letterendag is al in de maak, en de exacte datum ligt optioneel al vast. Maar daarover volgen nog nadere mededelingen.
De Caraïbische dichter en Nobelprijswinnaar Literatuur Derek Walcott is bekroond met de TS Eliot Prize voor poëzie, de belangrijkste Britse onderscheiding voor dichtbundels. De 81-jarige Walcott ontvangt de prijs voor zijn bundel White Egrets en werd daarmee uitverkoren boven dichters als Simon Armitage en Seamus Heaney.
Deze website beoogt geen enkel winstoogmerk. Door middel van de website wil de Werkgroep het publiek kennis laten maken met nieuws uit en over de Caraïbische regio. De Werkgroep neemt daartoe onder meer berichten over van andere sites, zonder dat het ons altijd mogelijk is rechthebbenden vooraf te attenderen op de overname. Mocht iemand bezwaar hebben tegen overname van tekst- of beeldmateriaal, laat ons dit weten, dan verwijderen wij het materiaal.
Reacties op berichten worden alleen geplaatst indien voorzien van voor- en achternaam. Opinies op deze website komen voor rekening van de auteur(s) en zijn niet altijd de opinies van de Werkgroep.
RSS
Facebook
Twitter
