Nobelprijswinnares Nadine Gordimer (90) overleden
De Zuid-Afrikaanse schrijfster Nadine Gordimer is op 90-jarige leeftijd overleden. Dat melden Zuid-Afrikaanse media vandaag.
Gordimer gaf als weinig anderen literair vorm aan de politieke en culturele verwording van het apartheidsregime. Zij bleef ook na de afschaffing van de apartheid kritisch over de samenleving. De relatie tussen individu en politiek staat centraal in haar romans en verhalen. Ze kreeg in 1991 de Nobelprijs voor Literatuur.
Apartheid
Gordimer stak haar groeiende afkeer van de apartheidswetten nooit onder stoelen of banken. Zij bleef in haar vaderland en voerde haar strijd tegen het regime met het woord. Haar romans lezen als een verkenning van het morele spanningsveld waarin ze tientallen jaren verkeerde als lid van de blanke elite en tegelijk tegenstander van de apartheid.
Gordimers opvattingen werden in de loop van de jaren 60 en 70, toen vreedzaam protest weinig bleek uit te halen, radicaler. In 1990 werd zij lid van het ANC van Nelson Mandela.
Zwak hart
Gordimer werd geboren in het troosteloze mijnstadje Springs als dochter van joodse immigranten. Zij begon al op jonge leeftijd te schrijven omdat haar moeder, die dacht dat zij een zwak hart had, haar veel thuis hield. Haar eerste verhalenbundel Face To Face verscheen in 1949.
Gordimers schrijfstijl wordt gekenmerkt door nauwkeurige observaties met veel aandacht voor psychologische details. Zij geeft weinig commentaar, maar toont liever zaken aan door de overwegingen, de morele twijfels en de lotgevallen van haar personages precies te beschrijven.
Politieke radicalisering
Voor The Conservationist (1974) ontving Gordimer de prestigieuze Britse Bookerprize. Haar politieke radicalisering is terug te vinden in haar werk. Burger’s Daughter, dat in 1979 verscheen, kwam in Zuid-Afrika op de zwarte lijst. In July’s People uit 1981 ging zij nog een stap verder. Daarin schildert zij het spookbeeld van de conservatieve blanken: revolutie en chaos.
Na de afschaffing van de apartheid begin jaren negentig bleef Gordimer de ‘nieuwe’ maatschappij in Zuid-Afrika observeren. Haar aandacht verplaatste zich naar de complexe positie van de (blanke) middenklasse.
In The House Gun uit 1998 proberen de gegoede ouders van een blanke jongen te begrijpen hoe hun zoon een moord heeft kunnen plegen met ‘het huiswapen’ dat hij en zijn huisgenoten hadden aangeschaft voor hun veiligheid. In Get a Life (2005) zijn de verworden verhoudingen binnen een op het eerste gezicht normaal gezin meer het onderwerp dan de raciale spanningen van weleer.
[uit Het Parool, 14 juli 2014]
RSS
Facebook
Twitter
