Theater zal altijd met ontwikkeling te maken hebben
door Henk Tjon (1948-2009)
Als actief theatermaker in een postkoloniale omgeving heb je goed beschouwd geen keuze in de manier waarop je theater maakt. Altijd zul je met je werk mensen bij elkaar willen brengen, uitwisseling en cohesie tussen mensen en hun culturen willen stimuleren.
Natuurlijk is het zo dat je directe omgeving je werk voor een groot deel bepaalt, maar wat alle theatermakers die niet in het westen werken, met elkaar gemeen hebben, is dat zij meestal niet werken voor een elite. Of je nu in India, Oeganda, Suriname of Ecuador werkt, theater staat midden in de samenleving. Daar ontleent het ook voor een groot deel zijn zeggingskracht aan.
Voor mij persoonlijk is de artistieke drang altijd de grootste drijfveer geweest. Maar wat ik met mijn theater wil bereiken geldt ook voor zij die theater als middel toepassen om andere doelen te bereiken. We willen allemaal communiceren, mensen raken, mensen aan het denken zetten. Die functie van het theater blijft altijd het belangrijkst. Helaas zeulen we allemaal als ex-kolonies een vervelende geschiedenis met ons mee. Het feit dat anderen jaren lang voor ons bepaalden hoe wij waren en wie wij waren, daar zijn we nog lang niet van verlost. Dat blijft nog heel lang een grote rol spelen.
In de zoektocht naar identiteit heeft theater een enorm belangrijke functie. Het Theatre of the Oppressed dat voort is gekomen uit het forumtheater van Augusto Boal is daarin van eminent belang geweest. Het is een enorm grote beweging geworden die zich wereldwijd steeds sterker manifesteert. Daarbij ligt veel minder de nadruk op theater als artistiek expressie, maar het belang ervan is onbetwist. Dat kan nooit overschat worden.
Zelf kies ik liever voor artistieke uitgangspunten, maar dat is persoonlijk. En ook dan zijn zeer tastbare resultaten mogelijk. Dankzij jarenlange inspanningen van theatermakers op de Carifesta, het Caribische cultuurfestival dat sinds 1972 bestaat, is er inmiddels een vrij verkeer mogelijk van kunstenaars in de landen van Caricom, de Caribische handelsorganisatie. Met het theater in Suriname hebben we invloed op de taal. Door het theater zijn we van bepaalde denigrerende woorden afgekomen in Suriname. Zo zal niemand meer het woord ‘koelie’ in de mond nemen.
Theater zal altijd met ontwikkeling te maken hebben. Of je het nu gebruikt om voorlichting te geven over aids, of om mensen sociaal weerbaar te maken, of dat je je puur artistiek wilt uitdrukken: de boodschap die je het publiek willen meegeven is altijd voor iedere serieuze theatermaker het belangrijkste uitgangspunt.
[november 2007; introductie tot The power of culture]
Op donderdag 24 september 2009 zal van 19.00 tot 24.00 een herdenkingsprogramma voor Henk Tjon plaats vinden in Fort Zeelandia, Paramaribo.
RSS
Facebook
Twitter
Adjosi, brada Henk. Adjosi…