Op donderdag 27 mei 2021 ondertekenden Rita Rahman, voorzitter van de Werkgroep Caraïbische Letteren, en... Lees verder →
Posts tagged with: Bazur Hitzig
Standbeeld voor Tula en de slavenopstand 1795
door Hitzig Bazur
De Janwe-rotonde is bijna klaar. Ik ben vandaag voor de eerste keer gaan
kijken. Het ziet er goed uit en geeft de indruk, dat het de verkeersstromen die er straks op worden los gelaten, wel aan kan. Een iets grotere rotonde zou mogelijk nog effectiever zijn, maar mogelijk is die niet nodig ook in verband met rustiger verkeer buiten spitsuren.
Opmerkelijk is, dat men de ingang naar de Oude Caracasbaaiweg heeft afgesloten. Jammer. Het is niet geheel duidelijk hoe men zal moeten rijden om op die Oude Caracasbaaiweg te komen, maar als de rotonde klaar is wordt dat dan wel zichtbaar. Opmerkelijk is ook het brede trottoir langs de muur van de kerk van Janwe. Dat had smaller gekund, want niemand gaat daar te voet, zelfs niet om de kerkdiensten bij te wonen. Dat trottoir had dan wellicht een meter smaller gekund en de rijstrook dan een meter breder. Een gemis is ook een beter waterverwerkingssysteem. Zoals het er nu uitziet mag het water stromen zoals het zelf wil en schijnt Salinja de dupe te gaan blijven van dit overtollig regenwater. Dus het ziet eruit alsof de overstroming ter hoogte van de verkeerslichten Caracasbaaiweg – Dr. Maalweg een feit gaat blijven. Het moet toch mogelijk zijn geweest om een verwerkingssysteem te bouwen, dat het water een andere richting uit zou hebben gestimuleerd? Richting Klein Kwartier bijvoorbeeld. Men had ook een waterreservoir onder de rotonde kunnen bouwen bijvoorbeeld om de eerste stromen op te vangen. Heel jammer dat dit soort oplossingen niet in het project zijn ingebouwd.
Het voornaamste punt is echter, dat men geen benaming voor de rotonde schijnt te hebben ingevoegd. Een benaming ter ere van een van onze historische figuren. We mogen de rotonde niet alleen bekend laten worden als rotonde van Janwe – weliswaar goed voor het dagelijks gebruik – maar een officiele benaming is toch wel op zijn plaats. Maar aan welke grote naam uit de Curaçaosche geschiedenis komt die eer toe? Het wordt een grote, drukke rotonde, dus daar moet een belangrijke voorvader herdacht worden. Mijn voorstel is om de rotonde aan Tula en de slavenopstand van 1795 op te dragen. Dat moet dan tot Generaal Tula worden bevordert. Want zijn opstand was weliswaar niet succesvol, maar Generaal Tula stond op, ten gunste van een concept van groot belang voor de hele mensheid. Namelijk ten gunste van de vrijheid en tegen slavernij. Bijkomend is ook de waardige wijze waarop Tula zijn strijd volbracht en het kennis– en menselijkheidsniveau dat hij tentoonstelde tijdens zijn ontmoeting met Pastoor Schink.
Daarbij herdenkt Curaçao in 2013 de 150-jarige afschaffing van de slavernij. De goede voorbereiding voor de herdenking van die mijlpaal is Tula eren met zijn eigen standbeeld op een belangrijke plaats op het eiland. Rotonde Janwe dus!
Wat voor een standbeeld moet het worden?? Ik voorzie een ronde bouw, die de doorlopende ontwikkeling van de mensheid en de navenante strijd voor de menselijke waardigheid aangeeft. En drie niveaus: Een basissokkel, die de structuur draagt, met daarop een secundaire constructie, waarin (of waarop) de belangrijkste momenten van de opstand worden uitgebeeld: de allereerste confrontatie met Shon Van Uytrecht, waarbij de slaven het vertikten om aan
het werk te gaan, de eerste veldslag tegen soldaten die door de vrijheidsstrijders werd gewonnen, de ontmoetingen met Pastoor Schink, de strijd tegen Baron van Westerholt, en tenslotte de aanhouding, het proces en de executie van Tula.
Bovenop de plataform komt dan het standbeeld van Tula zelf, maar hij niet alleen. Ik voorzie een uitbeelding, die Tula in gesprek met zijn strijders laat zien, op een wijze waarop zijn leiderschap de boventoon voert en zijn strijders klaar staan voor de strijd. Met een knoekscene als achtergrond en een typische knoek– of slavenhuisje prominent aanwezig. Op deze wijze voorzie ik de versiering van de Janwerotonde. Laat de discussie nu maar losbarsten.
Prestatieparameters voor Politici (P.P.P.) – Deel 2
door Hitzig Bazur
In deel 1 heb ik gekeken naar een minimum prestatiestandaard voor een volksvertegenwoordiger op basis waarvan zijn waarde voor het land kan worden gemeten. Hoe nu met de minister of zelfs minister-president? Dit zijn leden van de uitvoerende macht. Maar wat valt er zoal met zo’n minister uit te voeren? Daar hoort een opsomming van activiteiten bij toch! Naar volgorde van belangrijkheid als het even kan. Officieel heet zoiets een beleidsplan. Zet er wat cijfers bij over de kosten die ermee gemoeid zijn en dan heb je er een begroting bij. Een beleidsplan annex begroting is klaarblijkelijk het minimale dat een minister kan maken. Daar horen ook de uitstapjes naar het buitenland in te staan (want anders mag hij die niet doen; een goed middel tegen de reislustkwaal). De minister-president heeft dan als taak om al die aparte ministeriële beleidsplannen en begrotingen in een nationaal document te verwerken. Lukt het een minister niet om minimaal dit beleidsplan met begroting per jaar te presenteren, is dat dan geen grondslag genoeg om hem te bedanken voor zijn diensten? De minister-president wordt overigens gevrijwaard door minimaal zijn eigen productie of dat van een van zijn ministers. Als dit allemaal contractueel wordt vastgelegd, dan hebben we ook voor de uitvoerende macht een prestatiegrondslag geschapen, op basis waarvan hij kan worden geëvalueerd met rampzalige gevolgen voor zijn ministerschap bij geen nakoming.
Hiermee is er voor de minister echter wel alleen een plangerichte productie gecreëerd. Anders dan voor de volksvertegenwoordiger, die een wetsontwerp op tafel dient te brengen, heeft de minister tot op deze hoogte voldoende aan een plan. Hem ontbreekt een praktijkgericht prestatieonderdeel. Hoe doen we dat? Afgezien van het reizen uiteraard. Met dat prestatieonderdeel heeft een minister ongetwijfeld geen probleem. De oplossing hier lijkt mij de urgentie top-5. Namelijk, de minister accoordeert met zijn minister-president en het parlement (die beleidsplan / begroting tot wet verheft) de volgorde in belang (urgentie) van zijn beleidsplan. Van die top-X is er een top-5, waar de minister naar de voltooiing ervan moet werken. Bij het sluiten van het begrotingsjaar moet hij, als het goed zit, zijn beleidsplan voor dat jaar hebben volbracht. Minimaal het eerste “item” op zijn lijst. Als dat niet of niet helemaal is gelukt, is er zeer zeker een motivatie ertoe en heeft hij ongetwijfeld meer succes gehad met het tweede “item” op zijn lijst. Op die manier lopen wij de top-5 af. Als de minister geen enkel onderdeel heeft kunnen volbrengen en bijvoorbeeld ook de verantwoording tekortschiet, dan is dit wellicht een minister die wel mooie plannen (beleidsvoornemens) kan maken, maar klaarblijkelijk minder kunde heeft in de uitvoering. Zo’n minister kan dan misschien het beste zijn dienstverlening aan een ander land bieden. Klein Curaçao misschien? Als dat ooit ook autonoom land wordt?
Eerder heb ik gesteld, dat de separate ministeriële beleidsplannen / begrotingen plus de gezamenlijke versie, ook met het parlement dient te worden geaccordeerd. Het pakket wordt dan een landsverordening op grond waarvan het parlement dus de controlerende instantie wordt, die ook de naleving van het contract en het verlenen van de sancties onder zich heeft. Ook het contract moet dus een wettelijke basis krijgen. Op die manier hebben we dus een prestatiegrondslag gecreëerd, die hopelijk positief werkt op de creatie van welvaart voor de bevolking. Indien dat niet zo is, dan kan de volksvertegenwoordiger c.q. minister opstappen en kan het volk iemand anders inzetten, die doelgerichter is. Aan de volksvertegenwoordiging nu – niet allemaal tegelijk alsjeblief – om de PPP te creëren en daarmee meteen goed te scoren met een baanbrekend wetsvoorstel.
Prestatieparameters voor Politici (P.P.P.) – Deel 1
door Hitzig Bazur
Hoe laat is het? Bijna 57 jaar na de autonomie als de Nederlandse Antillen en op weg naar één jaar Autonoom Land Curaçao . Als iemand kritiek levert op het gebrek aan positieve materiële ontwikkeling van de Yu’i Korsou – de doorsneeburger verdient ongeveer het minimumloon; woningbouwstichting FKP (Fundashon Kas Popular) heeft al 30 jaar lang een wachtlijst ter grootte van 8.000 woningzoekenden; 37% va de middelbare scholieren eindigt als “dropout” – en de gladtongige politicus geeft geheid als antwoord, dat 50 jaar een korte landsontwikkelingsperiode inhoudt. Diezelfde politicus heeft echter, zeker als hij het tot minister of Statenlid heeft geschopt, een hele goede financiële positie. Zijn toegevoegde waarde is, afgezien van de bijdrage aan de “praat”schat (versus woordenschat) van de taal, in de meeste gevallen echter nihil. Ook het aantal niet nagekomen verkiezingsbeloftes groeit gestaag, alhoewel er in de zak verscheidene gelijksoortige beloftes zitten. Maar ja, de verpakking is steeds weer net iets anders.
Wat is een politicus eigenlijk waard? Is dat te kwantificeren? Hoe kunnen wij een systeem bouwen, waarbij de volksvertegenwoordiger of minister een minimale prestatie moet gaan verrichten over een bepaalde minimumperiode op basis waarvan zijn waarde wordt gemeten en bij gebrek waaraan hij er akkoord mee gaat om zijn Statenlidmaatschap of ministersfunctie neer te leggen? Meer dan dat zelfs: Hij is dan verplicht af te treden op grond van een contract!
Over de definitie van de evaluatieperiode kunnen wij snel een uitspraak doen: Eén jaar! Maar wat moet de parlementariër of minister in dat jaar volbrengen? Wat in Godsnaam behoort een Statenlid of minister eigenlijk wel te doen, ten overstaan van het uitstekende salaris en de secundaire voorwaarden die wij hun betalen? Behalve reizen dan en hun uitgebreide kletspartijtjes op radio en televisie!! En o, ja, met hun mooie en dure kleren pronken als ware zij modeshowmodellen!!
De volksvertegenwoordiger is lid van de zogenaamde wetgevende macht. De macht verantwoordelijk voor het maken van de wetten. Eigenlijk eerder de goedkeuring ervan; in de praktijk van ons systeem komen de wetmakende initiatieven, de zogenaamde wetsontwerpen, meestal van de ministers. De leden van het wetgevend orgaan hangen daar zo’n beetje bij; zeggen meestal hoogstens “ja” (“voor”) of “née” (“tegen”) of schrijven dat op een papiertje. Als ze al aanwezig zijn op het moment; dat is geen vaststaand feit. Een parlementaire prikklok, dat zou warempel geen overbodige luxe zijn. Maar met de wetenschap, dat een volksvertegenwoordiger, lid van het wetmakend orgaan slechts minimaal nieuwe wetten maakt, hebben wij ongetwijfeld een grondslag voor een minimale prestatiestandaard. Dat luidt als volgt: Dat iedere volksvertegenwoordiger minimaal één nieuw, volledig uitgewerkt wetsvoorstel per jaar presenteert. Of in de plaats daarvan de modernisering van minimaal één oude wet. Curaçao heeft 21 volksvertegenwoordigers, hetgeen de belofte schept van minstens 21 nieuwe of opgewaardeerde wetten per jaar. Maar liefst 84 in de vierjarige ambstperiode van zo’n dienaar. Vergeleken met de “output” die ze nu hebben is dit revolutionair!! De volksvertegenwoordiger die niet aan de eis kan voldoen moet dan de eer aan zichzelf houden en aftreden. Zoals gezegd: Dit is dan contractueel vastgelegd. In deel 2 kijken wij naar de prestatiestandaard voor een minister.
Auto’s met rechts geplaatst stuurwiel
door Hitzig Bazur
Hierbij wil ik de volgende redenen presenteren waarom auto’s met stuurwiel rechts geen goede aanwinst zijn voor de Curacaose gemeenschap.
read on…Taalonderwijs Curaçao: You Do Best……!
door Hitzig Bazur[Manera semper, tradukshon na Papiamentu ta abou]Ter intro: Kijk eens op youtube onder hopi boyz!
Anderhalf week geleden was er een discussie tussen minister Leeflang en De Haas uit Nederland, die op een gegeven ogenblik en met verontschuldiging aan de participanten, toch behoorlijk kinderachtig was. Met name van de minister verwacht ik veel meer terughoudendheid: Minister alsjeblief, laat U zich niet zo snel verleiden tot oeverloze discussies. Uw partner in beleid is het parlement, daarna de bevolking via officiële persberichten. Oeverloze discussies: Des volks!
Overigens was de grondslag van het meningsverschil ook behoorlijk zwak. Het ging om het feit, dat Helmin Wiels bij zijn eventuele gelegenheid tot spraak met de Tweede Kamer, zich niet van het Nederlands zou bedienen, maar van het Papiamentu. Ik kan me niet indenken, dat Nederland, een van de Top 10 rijkste en meest geavanceerde landen ter wereld, de technische outillage niet zou hebben, opdat Wiels zich rustig in het Papiamentu kan richten, terwijl de parlementariërs hem op hetzelfde moment in correcte Nederlandse vertaling aanhoren en BVN, Eén Vandaag, Nova hem daarna letterlijk citeren, met Nederlandse ondertiteling. De discussie op deze grondslag was dus geheel en al onnodig.
Maar er is wel een interessant punt bij het meningsverschil. Namelijk de vraag, in hoeverre een niet autochtone Nederlander die zich ook niet in dit Europese onderdeel van het Koninkrijk bevindt, de mogelijkheid heeft om zich de taal feilloos eigen te maken. Ervan uitgaande natuurlijk, dat de autochtone Nederlander aldaar in het eigen taalgebied, wel een feilloze beheersing van de eigen taal ontwikkelt, hetgeen in de praktijk natuurlijk niet altijd zo is.
Laten wij dan vervallen in de leus, die de titel van deze mening gedeeltelijk aangeeft. You do best staat er, maar het moet natuurlijk zijn you do best, what you do most. Het is een krasse uitspraak van de beroemde Amerikaanse dominee Jesse Jackson, die bekend staat om zijn onverwachte, simpel in taalkundige opbouw, maar toch diepgaande uitspraken op wat op het eerste gezicht een complexe vraagstelling leek. Naast deze uitspraak, you do best, kunnen wij een andere wijsheid aanhalen die met name de sportbeoefenaar kent: No pain, no gain! Op het gebied van de instructie betekenen deze uitspraken, dat de student zich repetitieve en grote moeite moet getroosten, om een vakgebied te leren beheersen. Of het nu voetbal, de 100m gooi of de beheersing van de Nederlandse taal betreft, beide uitspraken gaan onverdund op. Wat houdt dit op bijvoorbeeld taalgebied in, dus het schrift en de spraak. Om de taal goed te leren spreken en schrijven moet de student haar dus veelvuldig lezen, spreken en schrijven. Hij zal er niet aan ontkomen. Helaas staat de Curaçaoënaar bekend om het feit, dat hij niet graag leest. Om welke taal dan ook beter te leren beheersen, zal dit gedrag, voorzover overeenkomende met de werkelijkheid, omgedraaid dienen te worden. Ik voorzie school in de middag en meer leeslesuren als een snelle oplossing van dit probleem, reeds in de eerste twee/ drie jaren van het lager onderwijs. Als het lezen in deze eerste jaren op aantrekkelijke wijze wordt afgedwongen, dan heeft men het kind voor de rest van zijn leven als innige lezer gewonnen en vloeien er alleen maar voordelen voor hem hieruit.
Dan de spraak. Velen nemen het de fraters kwalijk, dat men indertijd Nederlandse spraak op de scholen afdwong. Als je echter op dit beleid mediteert, dan zal je de vooruitziendheid van de fraters meteen onderkennen. Zij waren er hoogstwaarschijnlijk niet op uit om het Papiamentu uit te bannen. Maar zij voorzagen wel, dat het Curaçaose kind thuis, zo goed als geen Nederlands zou gaan spreken en dus deze zeer noodzakelijke oefening voor taalbeheersing zou ontberen. Dan maar op school en het is zeer waarschijnlijk, dat hun beleid hierop afgestemd werd. Dat betekent voor het hedendaagse onderwijs hetzelfde. You do best what you do most en alleen door de taal feitelijk te spreken, zal het in die richting geleid worden, dat de spraak verbetert. Als er al geen vaardigheid op autochtoon Nederlands niveau wordt verkregen, dan zal het toch zeker zo zijn, dat het gemak waarmee men de taal hanteert enorm zal verbeteren. En daarmee dan meteen ook de angst om haar te gebruiken. Geldt overigens niet alleen voor het Nederlands, maar voor alle talen, inclusief het Papiamentu, die wat woordenschat en spraakgemak betreft bij grote groepen Yui Korsou erbarmelijk is.
Awor e tradukshon na Papiamentu
Enseñansa di Idioma: You Do Best….!
Introdukshon: Tira un bista riba youtube na hopi boyz
Un siman pasá tabatin diskushon entre minister Leeflang i De Haas di Hulanda, ku na un dado momento i ku despensa na e partisipantenan, a parse mi bastante infantil. Mi ta verwacht mas moderashon di espesialmente e minister: Minister por fabor, no laga nan tentá bo asina lihé pa diskushonnan. Bo partner den manego ta parlamento, despues pueblo via komunikadonan ofisial den prensa. Diskushonnan sin fin: Di pueblo!
Por sierto ku e base di e diskushon tambe tabata basta swak. Ela bai pa e hecho, ku Helmin Wiels den su eventual enkuentro ku Tweede Kamer, lo no kier huza Hulandes, sino Papiamentu. Mi no por imaginá mi mes, ku Hulanda, un di e Top 10 paisnan di mas riku i avansá na mundu, lo no tin e ekipo tekniko na su disposihon pa Wiels por papia Papiamentu trankil numa mientras ku e parlementarionan ta skuché na e mes momento den un tradukshon Hulandes korekto i BVN, Eén Vandaag, Nova despues lo por sité literalmente, ku subtitulo na Hulandes. Pues, e diskushon aki tabata kompletamente inesesario.
Pero den e diskushon, a bin un punto interesante si: E pregunta, te kon leu un Hulandes no autogtono, ku ademas no ta biba den e parti Europeo aki di Reino, por tin e oportunidad pa siña e idioma di un forma infalible. Asumiendo naturalmente, ku e Hulandes autogtono, ku ademas si ta den e teritorio original di e idioma, lo tin un dominio infalible di su propio idoma. Algu ku den praktika naturalmente no semper ta e kaso.
Laga nos trese dilanti e ora ei e lema ku ta parsialmente den e titulo di nos artikulo. You do best tin pará, pero e mester ta naturalmente you do best, what you do most. Ta un di e dichonan fuerte di e famoso pastor Merikano Jesse Jackson, ku ta konosí pa su deklarashonnan inesperá, simpel den konstrukshon verbal, pero di hopi profundidad, riba loke originalmente a parse un pregunta hopi kompliká.
Banda di e deklarashon aki, you do best, nos por pone un otro, ku ta konosí serka espesialmente deportistanan: No pain, no gain! Riba e tereno di instrukshon esaki ta nifiká, ku e studiante mester hasi hopi esfuerso repetitivo pa e siña dominá un tarea. Sea ku ta futbol, kore100m of dominio di idioma Hulandes, tur dos deklarashon ta aplikabel den tur nan forsa. Kiko esaki ta nifiká riba tereno di siña idioma, esta skritura i papia. Pa e siña papia i skibi e idioma bon, e studiante mester pues lese, skibié i papié hopi. Lo e no skapa di esei. Lamentablemente di e Yui Korsou ta konosí ku nos no gusta lesa. Pues ta di komprendé e ora ei, ku pa nos siña dominá no importa kua idioma, nos lo mester boltu e tradishon ei, te asina leu ku e ta kuadra ku e realidad. Ami ta premirá skol den atardi ku mas ora pa lesamentu komo un solushon lihé, ya den e di dos / tres aña di skol básiko. Si nos obligá e mucha di un forma atraktivo pa e lesa, nos lo gané pa e restu di su bida komo un lesado ferviente i for di esei lo sali solamente benefisionan.
Awor e papiá. Hopi ta tuma fraternan na malu, ku den e tempunan ayá, nan a obligá papiamentu di Hulandes na skol. Pero ora bo meditá riba e manego aki sinembargo, lo bo por rekonosé nan vishon mesora. Muy probablemente nan no tabatin komo intenshon pa eliminá Papiamentu. Pero nan a premirá si, ku e mucha Yui Korsou lo no a bai papia ningun Hulandes na kas i ku pues einan, nan lo no a haña praktika. Anto laga nan papia na skol anto i ta hopi probabel, ku nan manego a wordu basá riba e punto di bista aki. Meskos ta konta pa edukashon di awendia. You do best what you do most i solamente door di papia e idioma, e papiamentu di e idioma lo megorá. E ora ei i te hasta si e studiante no haña e habilidad di un Hulandes autogtono, tog lo ta asina ku e fasilidad ku kual e ta manegá e idioma lo megorá substansialmente. I ku esei lo kita tambe e miedu pa huzé! Por sierto ku esei no ta konta solamente pa Hulandes, sino pa tur idioma, inklusive Papiamentu, kual pa loke ta e pos di palabra i fasilidad di papia, ta laga hopi di desea serka masha hopi Yui Korsou.
Papiamentu op school
door Hitzig Bazur
De tegenstanders van Papiamentu op school hebben kennelijk de meest recente veldslag gewonnen. Mogelijk een Pyrrusoverwinning, want het is in de eerste plaats zoals Prof. Dr Martinus Arion schrijft. Dat ten tijde van het Nederlands als instructietaal? gisteren bijna? nooit op deze wijze is getoetst. En toch zijn de slachtoffers veel voorkomend. Maar dus: Papiamentu voldoet kennelijk niet als instructietaal op school? althans volgens de ministeriele onderzoekingen, na zo’n korte toepassing en niettegenstaande de Unesco-aanbevelingen hierover? en gezien de vele dropouts uit de tijd, kunnen wij ook geen wonderen verwachten van het Nederlands……! Tijd om op de noodrem te staan. Als noch Papiamentu noch Nederlands tot goede resultaten leiden, welke instructietaal gebruiken we dan? Is er mogelijk iets anders aan de hand? Want er is toch een groep jongeren, die ongeacht hun afkomst toch met goed gemak de lagere school doorkomen, op bovengemiddelde wijze de gecoordineerde proefwerken realiseren en uitblinken op havo/vwo tot en met de afronding van hun hbo en wo toe. De meesten in het Nederlands en kennelijk ook een aantal van het Erasmuscollege. Waar is de omslag? Wat is het geheim? Het ligt, denk ik in de aandacht die deze jongeren genieten van met name hun ouders en hun eigen inzet, die niet beschikbaar is voor de overige sukkelaars (geen belediging bedoeld) die puur op geluk door het schoolsysteem proberen te laveren en vaak mislukken. Met of Papiamentu of Nederlands als instructietaal. De aandacht en de inzet moeten dus systematisch op een hoger peil ongeacht de instructietaal. Hoe realiseren wij dit?
1. Langer op school: De jeugd van tegenwoordig moet veel meer kennis opdoen, dan de generaties kort voor hen. Wij leerden lezen en schrijven, maar hun krijgen ook de computer voor de kiezen en de ongelooflijk ruime informatiebron en mogelijkheden daarvan. Maar toch zitten zij ongeveer een gelijk aantal uren op school. Vergelijk hiermee: Er is nagenoeg geen enkel bedrijf dat minder dan 8 uur per dag zijn werknemers inzet. Vaak moet er zelfs overgewerkt worden om aan de doelstellingen te voldoen. Dan betreft het hierbij doorgaans repetitieve werkzaamheden, die de werknemer snel begrijpt maar de volume is groot. Kunnen wij dan verwachten dat de jeugd de vele gloednieuwe technieken (lezen, schrijven, computer, aardrijkskunde, geschiedenis, wiskunde) in slechts 4 uur per dag onder de knie krijgen? Zelfs onze poging ertoe is belachelijk. De jeugd moet gewoon langer op school; 8 uur per dag lijkt mij een goede aansluiting met de werksfeer van vroeger of later!
2. Lezen op school: Vaker dan niet zijn de kinderen die met goed en zeker uitstekend gevolg door de schooljaren komen, zij die vaak de leesboek tot zich nemen. In eerste instantie wellicht gedwongen, maar niet lang daarna met graagte. Ik kan me geen beter manier voorstellen om de taal te leren beheersen. Elke taal! De grammatica en de woordenschat stromen ongedwongen naar binnen en daarmee is ook de poort naar alle andere kennis wagenwijd open. In de 8 uur op school moet er dus veel gelezen worden; minstens een boek per taal per week (Papiamentu, Nederlands, Spaans, Engels). Als er,naar mijn visie, ook licht onderricht (zingen bijvoorbeeld) wordt gegeven in de overige top 5-wereldtalen (Frans, Duits, Chinees, Japans, Russisch), dan creeren wij een supermens op Curacao. Wat voor invloed heeft zo iets wonderbaarlijks op onze toekomstige economische ontwikkeling?
3. Toch Nederlands: Ik denk dat ik behoorlijk hoogbegaafd ben in het Papiamentu ondanks, omdat, door middel, niettegenstaande, desalniettemin! Ik heb gedurende jaren een tijdschrift in het Papiamentu geschreven en oplossingen (nieuwe woorden) verzorgd, die veel beter zijn dan de primitieve en lelijke constructies die de officielen nu maken. Toch geloof ik, dat het Curacaosche kind erbijgebaat is om zo snel als mogelijk in het Nederlands door te gaan, na zeg maar een jaar omschakeling. Curacao is nu eenmaal op basis van het Nederlands opgebouwd (alle wetten bijvoorbeeld) en het vervolgonderwijs binnen en buiten is op Nederlands gegrondvest. Maak het dus niet te moeilijk voor het kind,want de rest van zijn leven zal ook niet gemakkelijk zijn. Er moet met discipline gewerkt worden tijdens de studie en later op de werkvloer; laat het kind dat dus nu meteen gewoon ervaren. Met de technieken bij 1 en 2 kan het nietanders, dan dat het Curacaosche kind in de regel en niet toevallig met goed gevolg en (zeer belangrijk) met goed gevoel zijn school afgemaakt.
Awor e tradukshon na Papiamentu
Papiamentu na skol
E kontrinkantenan di Papiamentu ta parse di a gana e mas resien bataya. Tamuy probablemente un viktoria di ganja ganja pasombra e ta na prome lugamanera Prof. Dr. Martinus Arion ta skibi den su reakshon. Ku den tempu diHulandes komo idioma di instrukshon ? komosifuera ta ayera ? nunka no a hasie tipo di testnan aki. Pero ku tog e viktimanan ta abundante. Pues: Papiamentuta parse di no ta adekua komo idioma di instrukshon na skol ? alomenos segune investigashonnan ministerial, despues di un periodo demasiado kortiku diaplikashon i apesar di e rekomendashonnan di Unesco al respekto. Tumandona kuenta e hopi dropouts den e tempu ei, nos no por verwagt milagernan diHulandes tampoko……!?Ta tempu pa wanta brik skerpi. Pasombra si ni Papiamentu ni Hulandes ta kondusina bon resultadonan, kua idioma di instrukshon nos lo huza e ora ei? Akasotin un otro kos ta susediendo? Pasombra tin tog un grupo di hoben, ku, irespektonan desendensia tog ta pasa ku bon fasilidad door di skol basiko, ta realisae testnan kordina ku un resultado mas ku promedio i ta briya na havo / vwote i ku terminashon di nan hbo (skol profeshonal haltu) i wo (edukashon universitario sientifiko). Mayoria di nan por medio di skol na Hulandes pero algun di Erasmuscollege tambe. Kiko ta e sekreto? E ta sinta, asina mi ta pensa, den e atenshon kue hobennan aki ta hanja di nan mayornan espesialmente i nan propio empenjo, ku no ta presente serka e otro hobennan, ku ta tambalea door di e sistemadi skol puramente riba suerte i ku pues ta faya frekuentemente. Ku of Papiamentu of Hulandes komo idioma di instrukshon. Mester hisa i pone e atenshon i eempenjo pues sistematikamente riba un nivel mas haltu no importa e idiomadi instrukshon. Kon nos lo realisa esei?
1. Skol mas largu: E hubentud di awendia mester akumula muchu mas tantu konosementuku te hasta e generashon djis prome. Nos a sinja lesa i skibi, pero nan tahanja tambe e computer benta den nan skochi i e fuente di informashon i posibilidadnaninkreible di esei. Pero tog nan tambe ta sinta mas o menos mesun kantidaddi ora na skol ku nos. Kompara: No tin praktikamente ningun empresa, ku tahuza su trahadonan pa menos ku 8 ora pa dia. Hopi biaha mester traha extraora pa alkansa e metanan di e kompania. Den e kasonan aki ta trata di trabounanrepetitivo, ku e trahado ta komprende lihe, pero e volumen ta grandi. Akasonos por verwagt ku e hubentud por domina e multitud di teknikanan kompletamentenobo (lesa, skibi, computer, geografia, historia, wiskunde) den solamente4 ora pa dia? Te hasta e intentonan pa hasi esaki ta chistoso. E hoben simplementemester pasa mas ora na skol. 8 ora pa dia ta parse mi un bon konekshon kue ambiente di trabou di tempran of lat.
2. Lesa na skol: Mas biaha si ku no, e muchanan ku ta pasa nan anjanan diskol ku bon i sigur ku exelente resultado, ta esnan ku frekuentemente ta tuma un buki pa lesa. Den prome instante kisas obliga pero no muchu despuesku plaser. Mi no por imagina mi mes un miho manera pa sinja idioma. Tur idioma! E gramatika i e rikesa na palabra ta drenta sin resistensha i ku esei e portana tur otro konosementu ta habri hanchu. Den e 8 ora na skol pues mesterlesa hopi, por lo menos un buki per idioma pa siman. (Papiamentu, Hulandes,Spanjos, Ingles). Si segun mi vishon, duna instrukshon leve tambe den e Top5 idiomanan di mundu (Franses, Aleman, Chines, Hapones, Ruso), nos lo kreaun super hende na Korsou. Ki influensia un kos maraviyoso asina lo tin ribanos desaroyo economiko den futuro?
3. Tog Hulandes: Mi ta kere ku mi ta domina Papiamentu na un nivel bastantehaltu, apesar, pa motibu, pa medio di, irespekto, aunke! Durante hopi anjami a skibi un revista na Papiamentu aplikando solushonnan (palabranan noboentre otro) riba un miho base ku e konstrukshonnan primitivo, mahoso i avesesofensivo ku e ofisialnan ta pusha den nos garganta. Tog mi ta di opinion, ku e mucha Kurasalenjo ta miho sirbi pa pasa mas lihe posibel pa Hulandeskomo idioma di instrukshon, despues di un konekshon Papiamentu-Hulandes dilaga nos bisa un anja. Korsou ta kon ku bai bin un isla konstrui riba Hulandes (tur nos leinan por ehempel) i e edukashon sekundario i mas leu, paden ipafo ta basa riba Hulandes. Laga nos no purba pa hasi e kos demasiado difisilpa e mucha, pasombra restante di su bida tampoko ta fasil. E lo mester trahaku disiplina durante di su estudio i despues den su trabou. Laga e muchaexperiensia e lucha aki pues for di aworaki. Ku e solushonnan ku mi a menshonana 1 i 2 lo no por ta otro ku e mucha Yu di Korsou komo regla i no kasualidadlo termina su skol ku bon resultado i (sumamente importante) bon sintimentu.
RSS
Facebook
Twitter
