Stichting wil excuses van de regering voor Anton de Kom
De Surinaamse schrijver en verzetsman Anton de Kom is populairder dan ooit. Een vernieuwde stichting waakt over de nalatenschap en dringt aan op een formeel excuses van de Nederlandse regering.
door Patrick Meershoek
De ene druk na de andere, een audioboek en een Duitse en Engelse vertaling in aantocht: het anti-koloniale Wij slaven van Suriname van Anton de Kom beleeft op de vleugels van Black Lives Matter een ongekende opleving. Onvoorstelbaar, vindt ook de Amsterdamse boekhandelaar Carl Haarnack. “Het boek heeft bijna zeventig jaar vrijwel niets gedaan en nu is het herontdekt als een belangrijk werk. Tien jaar geleden vond ik nog weleens een eerste druk op het Spui voor twintig euro. Onlangs is op een veiling er een van de hand gegaan voor ruim 500 euro.”
Haarnack is sinds kort ook bestuurder van de Anton de Kom Stichting, een oude stichting die door de familie nieuw leven is ingeblazen om de hernieuwde aandacht voor de Surinaamse schrijver en verzetsheld in goede banen te leiden. Haarnack: “De Kom is van ons allemaal, maar de familie vindt het belangrijk om te waken over het gedachtengoed en de nalatenschap. Er zijn nu veel mensen die iets willen met Anton de Kom, variërend van het gebruik van de naam tot wetenschappelijk onderzoek. De stichting is een instrument voor de familie om die verzoeken op een ordentelijke manier af te handelen.”
De stichting komt ook zelf in actie om initiatieven te ondersteunen die het werk van De Kom meer bekendheid moeten geven. In Suriname werd dinsdag een gratis audioboek gelanceerd dat met hulp van de stichting tot stand is gekomen. Fragmenten van Wij slaven van Suriname worden voorgelezen door een keur aan BS’ers. Tegelijkertijd is een korte film uitgebracht waarin uitleg wordt gegeven over het leven en werk van De Kom, en zijn betekenis voor het land. Een mooi voorbeeld van wat de stichting voor ogen staat, zegt Haarnack. “Ook in Suriname zijn veel mensen onbekend met het werk van De Kom.”
Landverrader en oproerkraaier
Een derde doel van de stichting is een formeel eerherstel. Met de opname van De Kom in de canon van de vaderlandse geschiedenis is dat weliswaar officieus gebeurd, maar een formeel excuus van de regering voor de behandeling van de Surinaamse activist is er nooit gekomen. Haarnack: “De Kom schreef onder meer over de verkrachting van slavinnen door blanke plantagehouders. De geheime dienst noemde dat een leugen. De Kom werd weggezet als een landverrader en een oproerkraaier.”
Het eerherstel is met name belangrijk voor de vier kinderen van de schrijver, inmiddels allemaal op gevorderde leeftijd. “Met de stichting willen we verkennen wat de mogelijkheden zijn om alsnog tot eerherstel te komen,” legt Haarnack uit. “Dat zal hoofdzakelijk achter de schermen gebeuren.” In het bestuur van de stichting hebben twee kleinkinderen en een achterkleinkind zitting. Inmiddels heeft ook oud-burgemeester Job Cohen zich aangesloten. Volgend jaar moet het bestuur compleet zijn.
Verzameld werk
Dan zullen ook meer plannen bekend worden gemaakt. Eerst moet de ANBI-status worden verkregen om fondsen te kunnen werven voor de financiering van volgende projecten. Boekenman Haarnack heeft ook nog een punt op zijn verlanglijstje: “In het Literatuurmuseum in Den Haag liggen nog steeds de nagelaten geschriften van De Kom. Dat zijn gedichten, verhalen en een toneelstuk. Het lijkt mij prachtig als die manuscripten worden bestudeerd en gepubliceerd. De tijd is er rijp voor, met alle aandacht die er nu is.”
[Tekst overgenomen uit Het Parool, 25 november 2020]
Wij Slaven van Suriname (1934) is dit jaar opnieuw uitgegeven. 86 jaar na publicatie krijgt dit iconische boek eindelijk de aandacht die het verdient. Help ons het werk van Anton de Kom te bekronen met deze prijs:
Stem op WIJ SLAVEN VAN SURINAME als beste non-fictie boek van 2020!
Hartelijk dank namens het bestuur van de Anton de Kom Stichting
Els de Kom
Thea de Kom
Vincent de Kom
Job Cohen
Carl Haarnack
RSS
Facebook
Twitter
