Zwarte Piet is niet racistisch
door Arnold-Jan Scheer, Journalist en documentairemaker
Hij komt vandaag [zaterdag 14 november 2015]. Met Zwarte Pieten. Maar er schijnt verwarring in het land te zijn. Vroeger was die verwarring er niet. Hij sprak door de schoorsteen en was zwart door roet uit die schoorsteen.
greyish 1 / foto © Aart G. Broek
Al meer dan dertig jaar houd ik een zoektocht naar de oorsprong van de bisschop en zijn helper, een zwarte man met een roe die met pepernoten strooit. Op 5 december film ik sinterklaasfeesten in heel Europa, op tientallen afgelegen plekken, op eilanden en tussen bergflanken. Overal zijn die helpers van Sint-Nicolaas zwart. Toen er nog geen schmink bestond, door roet. Van Frankrijk en Zwitserland tot Italië en Tsjechië, ook in landen zonder koloniaal verleden. Soms is de helper de duivel, soms een Moor; geen slaaf, maar een mediterrane handelspartner of vijand.
Die Moor en die bisschop waren sinds de dertiende eeuw al onafscheidelijk, ver voor het Nederlands koloniale verleden begon. Het duo verenigt roomse en heidense elementen. Uit oude pauselijke voorschriften blijkt dat de kerk deze zwarte figuren gedoogde, door ze te demoniseren tot duivels, om ondeugende kinderen bang te maken.
greyish 2 / foto © Aart G. Broek
Sommigen vinden Sinterklaas een ouwe calvinist, een conservatief wiens geheugen hapert. En Zwarte Piet te vrijpostig, handtastelijk. Dat klopt. Het zijn archetypen, mythische figuren, ze bestaan uit veel lagen, sinds de prehistorie vermengd. Ze horen bij elkaar, hebben elkaar nodig als yin en yang.
Maar argumenten helpen niet meer. Voorstanders van een zwarte helper lijden aan cognitieve dissonantie, culturele afasie en zijn apologeten, of liever gezegd: racist.
Er is weer een beeldenstorm aan de gang, historie moet worden gewist. De politiek en omroep denken dat de onrust in het land moet worden bezworen, dat de geschiedenis moet worden herschreven, dat je met gekleurde Pieten of het afdoen van oorringen ook de onrust laat verdwijnen. Maar er zullen steeds meer illegale Zwarte Pieten opduiken.
greyish 3 / foto © Aart G. Broek
Ik heb niets racistisch in het sinterklaasfeest kunnen ontdekken. Ook al voelen mensen zich gekwetst, het klopt niet met de feiten. Niet alles is wat het lijkt. Europese sinterklaasfeesten zijn van onschatbare waarde. Het zwart verven van het gezicht met roet, heeft soortgelijke functies als het verven met witte klei in Afrika en Suriname. Wat dat betreft verschillen we niet zo veel van elkaar.
Trouw, 14 november 2015.
greyish 4 / foto © Aart G. Broek
RSS
Facebook
Twitter
Geachte heren, dames,
Kunt u mij het mailadres geven van dhr. Jerry Egger.
Ik wil hem vragen voor een interview.
Vriendelijke groet,
Nico Rasch
jlegger@yahoo.com