blog | werkgroep caraïbische letteren

Zwarte Lola: De exotische vriendin voor de eenzame man

door Annebel Wouters

Prostitutie, het is en blijft een taboe. Een naar wereldje waar akelige kerels met hun verlekkerende blik de jonge meisjes afgaan. Tijdens mijn research naar de Stoofsteeg heb ik al kokhalzend de recensies, ja u leest het goed, de recensies gelezen van de ervaren hoerenloper die de meisjes stuk voor stuk beschrijft in doen en laten. Het lijkt wel alsof een docent een practicum becijferd. Of alsof men de nieuwste iPhone beoordeeld. Het meisje wordt als een wegwerpproduct neergezet. Gelukkig ging mijn research hier niet naar uit, want dan was dit een verhaal geworden waarin ik mijn afschuw zal uiten. Nee, ik onderzocht de Stoofsteeg en welgeteld nummer 9. Wat er zo interessant is aan dit adres? Blaka Lola heeft hier gewoond, gewerkt en daarmee een stempel gedrukt op het zijn van de eerste zwarte prostituee van de Wallen.

Blaka Lola

 

Blaka Lola

Blaka Lola, Zwarte Lola, Tante Lien of ook wel Nicolien van ’t Sant genoemd, kwam oorspronkelijk uit Suriname. In die tijd hadden ze nog geen teevee. In de jaren ’20 kwam zij met een zendelingengezin naar Amsterdam. Lientje werd het kindermeisje van de familie. Ze werd als een hond behandeld. Ze sliep in een hok buitenshuis en werd eruit geschopt zodra de jongens ouder werden. Nog voor de Tweede Wereldoorlog belandde Nicolien in de Amsterdamse raamprostitutie. Alhoewel zij ruim gezet was en een hazenlip had was zij toch een behoorlijke trekpleister. Dit vanwege haar exotische uitstraling. Mensen uit alle uithoeken van het land kwamen haar bekijken. Ze had overigens een hekel aan mensen die haar aanstaarden, die schold ze de huid vol.

Alhoewel het leven van een prostituee niet geheel over rozen gaat, heeft Nicolien een behoorlijk vermogen opgebouwd. Afgaande op haar huizenbezit in Suriname, zegt het Historische Dagblad. Ook heeft zij menigeen eten kunnen aanbieden in de Hongerwinter. Frank Wijdenbosch is een acteur en theatermaker die in 2001 tot 2003 de theatershow Blaka Lola opvoerde. Hiervoor heeft hij enorm veel research moeten doen die hierboven door het Historisch Nieuwsblad kort samengevat is. Frank Wijdenbosch speelt verschillende levensfasen van Blakka Lola. Hij raakte gegrepen door het leven van deze vrouw. Wie was zij? Hoe heeft ze zich staande gehouden in haar wereld? En waarom is zij naar Suriname vertrokken om haar laatste dagen door te brengen?

 

Stoofsteeg

Ingang van de Stoofsteeg

Historicus Richter Roegholt heeft in 2004 het boek De stad is een gesprek, terugblik op mijn leven gepubliceerd. Hierin beschrijft hij zijn studententijd en zijn relatie met Blaka Lola. Die begon toen Richter met vrienden boodschapjes ging doen in de Stoofsteeg bij een klassieke kruidenierswinkel. Een huis verder zat Nicolien voor het raam. Richter heeft Nicolien jaren mee mogen maken. Hieronder volgt een passage uit het boek.

‘Als Lientje doorhad, dat Jaap Hoogstra (een goede vriend) in de winkel was, kwam ze tevoorschijn, vulde haar tas met wat boodschappen, piepte: “Meneer betaalt wel!” en verdween. Dat was niet gemeen van haar, het hoorde bij de plaatselijke folklore; we lachten erom en pasten natuurlijk wel even op, dat het niet al te veel meer werd dan een rol koekjes.’

Voor mijn onderzoek ben ik naar Amsterdam gegaan, vanaf de Dam ben ik naar de Wallen gelopen op zoek naar de Stoofsteeg. Geen brug was te ver, want na een aantal overgelopen te zijn begaf ik mij in de Stoofsteeg. Een nauw en duister straatje, de rode gloed die van de ramen afkomt verlicht de straat die ingelegd is met kinderkopjes, gedeeltelijk, maar genoeg om je te leiden naar de verschillende ramen.

 

zwarte prostitutie

Daar stond ik dan met mijn goede gedrag, oog in oog met de Hongaarse Katka of Jasmin of elke andere naam die ze voor zichzelf had bedacht. Een schichtig iel meisje, van mijn eigen leeftijd. Voor een ogenblik was ik vergeten waarvoor ik gekomen was. ‘Pictures are not allowed, zij ze al wijzend naar de sticker op haar raam’. Gek, ik heb een wildvreemde tegenover me, maar eigenlijk weet ik de intiemste verhalen over haar. Als ze eens wist wat voor geschiedenis het pand bewaard. Helaas was ze er niet in geïnteresseerd. Ze bleef zich concentreren op de mannen die langs haar portiek voorbij schuifelden, de deur was nog niet dicht of zij nam haar pose alweer aan. Ooit was dat Blaka Lola, de tropische vriendin voor de man die comfort zocht tijdens eenzame dagen. Dan was zij er die hem troost kon bieden.

‘Als ik kijk zie ik allemaal zwarte mensen om me heen’, dit zou Nicolien gezegd hebben tijdens haar laatste jaren in Suriname, aldus Frank Wijdenbosch. In Nederland was ze bijzonder, viel ze op. In Suriname was ze de buurvrouw of de vriendin, maar niemand wist van haar bestaan in Nederland af. De exotische Blaka Lola, die mannen vanachter een raam naar binnen praatte, bleef achter in Nederland. In de Stoofsteeg op nummer 9.

[van Back to Black, 12 januari 2013]

Your comment please...

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter