Zonder kaseko had Afro-Surinamer meer te verduren
door Charles Chang
Paramaribo – Met vrolijke kasekomuziek werd de middag aangekondigd. Vóór hij inging op de invloed van kasekomuziek op de Afro-Surinamer, blikte Rudi Spa terug op de geschiedenis van deze typische Surinaamse muziekstijl. De redelijk goed bezochte lezing werd zondag georganiseerd door de organisatie Fiti Fu Wini.
Als voorloper van de kaseko noemde Spa de bigi poku, ook wel bekend als motjo poku, skratjie poku, bungu bungu of ‘open gooien’. In die tijd, vóór de Tweede Wereldoorlog, werd bigi poku voornamelijk gespeeld op Frimangron, Abrabroki, Para en Coronie. Excursies met de trein vanuit het Valliantsplein naar Para roepen nostalgie. “Baas Adriaan kon toen van begin tot eind blazen op zijn kopro tu”, wist Spa uit de verhalen van ouderen. Ook de boottochten waren populair, zoals Spa dat illustreerde met grote namen van muzikanten uit die tijd, zoals Jopi Vriese en George Scheermaker. Wanneer de band tussendoor een demo of intermezzo gaf, schudde de zaal mee op de stoel. Het instrumentarium van de band bestond uit een saxofoon, trompet, tuba, skratjie (pauk met bekken) en de timbale of platte drum. Een volledige kasekoband heeft ook nog een banjo en quatro. “A no wan sidon, sidon lezing tide! If unu no seki, dan wan siki de!” zei Spa om de feestelijke sfeer aan te geven.
De benaming kaseko betekent ‘schudden’ en komt vermoedelijk van een persoon die eens zei: ‘Pre wan kawa (kawina) a la Seko gi mi!’ Seko was een bekend latin-platenlabel uit die tijd. Een andere mogelijkheid is de Franse uitdrukking ‘casse le corps’ dat ‘schud je lichaam’ betekent, terwijl kaiso in het woord calypso ook hetzelfde betekent. Een kaseko-party kon een zodanige sfeer hebben dat het publiek maar niet wilde stoppen met dansen. “A pokuman ben abi fu skopu wan sturu fu sori a wan stop!”, zei Spa over dit fenomeen van toen. Deze en nog vele andere anekdotes amuseerden de aanwezigen.
Spanjoro poku
Na de Tweede Wereldoorlog werd de muziekwereld in Suriname geruime tijd gedomineerd door latinmuziek uit Cuba. Het ontstaan van verschillende conjunto-orkesten was één van de gevolgen. De skratjie werd vervangen door een drumstel, de banjo door elektrische gitaar, de tuba door basgitaar en de typische latininstrumenten zoals conga, bongo, rasp en maraka werden toegevoegd. Kaseko werd dan gedegradeerd tot ‘platta wojo poku’. Toch bleven sommigen de eigen kaseko meer waarderen dan de Spanjoro poku. Deze voorkeur en fusie in muziek zorgden voor een verdeling onder de stadsbewoners – met als grens de Dambrandersgracht: disi sey a volk, tra sey (noord) den elite!
Volgens Spa kreeg de kasekomuziek een wedergeboorte door de Onafhankelijkheid en een groter bewustzijn van de eigen Surinaamse identiteit. De latinmuziek met teksten in het Spaans verstond men toch niet! De skratjie en Surinaamse teksten maakten een comeback, maar het arrangement bleef latin (4-kwart maat). Een periode brak aan dat een band vaak werd aangeduid met de naam van de populaire muzikant en de opkomst van andere grote namen zoals Lieve Hugo, Cosmo Stars, Kaseko Masters, enz.
Moreel verval
Om zijn mening te geven over het thema zei Spa, die als oudmuzikant verschillende hoogtepunten heeft beleefd, dat als kaseko en bigi poku er niet waren, dan moro yeye nanga skin siki ben de na Afro Srananman! Tegelijkertijd voegde hij eraan toe dat het vele feesten de Afro- Surinamer ook armer heeft gemaakt(…). “Ontwikkel jezelf en stuur de kinderen naar school, gaf hij mee. Tot slot merkte Spa op dat er onder de huidige bands enkele goede tussen zitten, maar dat ze wat aan de ordinaire teksten zouden moeten doen. Hier was het publiek het mee eens, blijkens de reacties tijdens de vragenronde. “Fosten singi waren anders, nu is het alleen seks!” “Muziek is ook een stukje van onze cultuur, maar dit brengt ons achteruit.” “Het ligt niet alleen bij de muzikanten, het publiek vraagt er ook om.” “De verantwoordelijkheid m.b.t. dit soort moreel verval ligt ook bij lanti.”
[naar de Ware Tijd, 31/01/2012]
RSS
Facebook
Twitter
