Zeemeermin van de week
door Paul Faber
Verhalen en legenden over zeemeerminnen komen bijna overal ter wereld voor. In Japan werden verhalen verteld over de Ningyo, letterlijk vismens. Het zou een zeewezen zijn met een vissenlijf en een aapachtig mondje met kleine tanden en goudkleurige schubben. Als je het vlees at van de ningyo kon je heel oud worden, maar het vangen van een ningyo bracht storm en ander ongeluk. In de Edo-periode werden soms gedroogde ningyo’s op kermissen getoond: namaakwezens gemaakt van een vissenonderlijf en een apenbovenlijfje, kunstig aan elkaar geknutseld.
Via het Nederlandse handelseiland Deshima bereikten sommige nep-ningyo’s de buitenwereld, via zeelieden en wetenschappers. In Europa werden ze met veel bombarie gepresenteerd als mummies van zeemeerminnen. Een groot succes werd dat niet. De ingedroogde lijfjes met hun gruwelijke koppen leken maar weinig van doen te hebben met de beeldschone verleidingsmachine die de zeemeermin inmiddels in de Europese verbeelding was geworden. Naast de ‘echte’ ningyo’s werden er in Japan ook schilderingen van gemaakt op zijde. Uit beide categorieën zijn voorbeelden te zien op de tentoonstelling ‘Een zee vol meerminnen’ in het Teylers Museum.
Paul Faber is conservator aan het Tropenmuseum en gastconservator van de tentoonstelling ‘Een zee vol meerminnen’.
RSS
Facebook
Twitter
