Wim Rutgers: Jan Paul Delgeur – Ditjes en Datjes
Jan Paul Delgeur (1869-1931) was priester op Sint-Eustatius (1898-1912), Sint-Maarten (1914-1916) en Curaçao (1912-1914; 1916-1931) en journalist van het katholieke weekblad Amigoe di Curaçao (1903-1931). Deze twee kanten van zijn persoonlijkheid verlopen praktisch gescheiden én raken elkaar van tijd tot tijd wanneer hij in zijn feuilletonbijdragen over zijn parochie of over geloofszaken schrijft.
Hij omarmt de moderniteit maar is tegelijkertijd traditioneel conservatief katholiek in geloofszaken en opvattingen rond zedelijkheid, in sociale kwesties en ook in culturele zin. Daar toont hij zich als mens van zijn koloniale tijd van de eerste decennia van de 20e eeuw en als goede zoon in het regime van zijn Moederkerk en in haar paternalisme.
Jan Paul had vóór zijn verblijf op Sint-Eustatius nooit iets gepubliceerd, maar gedurende de eenzame avonden op het stille eiland zoekt en vindt hij een bezigheid. Hij schrijft in de avonduren, bij slechte verlichting en vaak met een tiental vellen papier op zijn knie. Lezen en schrijven vormen de avondlijke bezigheden. Ook in Sint-Willibrord, Curaçao, kent hij de ‘jaren lange struggle for light’ op zijn buitenpost. Zijn feuilletons onder de titel ‘Ditjes en Datjes’ verschijnen van 1903 tot 1928 en nog daarna – meer dan vijfentwintig jaar lang – en nagenoeg maandelijks. Dat wijst op een ijzeren discipline die Jan Paul van tijd tot tijd wel eens moeilijk valt, zoals hij getuigt.
Alle feuilletons (columns), een inleiding en toelichting op leven en werk van Delgeur zijn door Wim Rutgers bijeengebracht in deze digitale uitgave [595 pagina’s !]:
Jan Paul Delgeur schreef zijn feuilletons in het Nederlands, maar bekende dat het hem moeite kost in die taal te preken of iets uit te leggen. Nergens in zijn bijdragen wordt expliciet vermeld dat hij op Sint-Eustatius zijn diensten in het Engels verzorgt – “m’n lievelingstaal”, schrijft hij in een feuilleton (Amigoe, 4.VI.27). Nergens werd vermeld dat hij in Sint-Willibrord in het Papiaments de diensten leidde. Het was kennelijk zo vanzelfsprekend dat de missie de landstaal gebruikte, dat het geen vermelding nodig had. Wel deelde hij een keer mee, dat hij in het begin ‘geaffecteerd school-Engelsch’ sprak en dat hij aanvankelijk geen woord Papiaments verstond. Volgens het gebruik van zijn tijd karakteriseert hij het Papiaments wel eens als een dialect, maar hij heeft veel waardering voor die taal: “‘t sappig malsch papiamento” (Amigoe, 8.X.27).
Met dank van de Werkgroep Caraïbische Letteren aan prof. dr. Wim Rutgers, Aruba, voor het bijeenbrengen van de enorme verzameling aan columns uit de feuilleton ‘Ditjes en datjes’ van pater Jan Paul Delgeur; inclusief een degelijke inleiding en met heldere toelichtingen – een aanwinst voor de letteren van de Nederlands-Caraïbische eilanden.
RSS
Facebook
Twitter
