‘Wat is een vrouw die niet vurig bemind is?’
De rubriek Herlezen vraagt aandacht voor boeken die langer geleden zijn verschenen en de moeite van het herlezen waard zijn. Suggesties? Laat het ons weten via ons emailadres. Vandaag een stuk over Huis van as uit 2002 van Cándani.
door Jos de Roo
In haar dichtbundel Een zoetwaterlied beschreef Cándani twee jaar geleden de onderdrukte sensualiteit van de hindostaanse vrouw. Vorig jaar viel haar prozadebuut Oude onbekenden op door de geheel eigen poëtische stijl waarmee ze het thema van de hindostaanse immigratie behandelde. Beide thema’s verbindt Cándani nu in haar nieuwe roman Huis van as. Hierin ontdekt de hoofdfiguur Amelia bij een bezoek aan Suriname dat haar inmiddels overleden vader haar jeugdvriendin Rita al op dertienjarige leeftijd zwanger had gemaakt. Maar het blijft niet bij deze ene ontdekking. Haar vriendin Rita is waarschijnlijk ook nog eens het buitenechtelijke kind van haar vader, zodat de relatie tussen hen pure incest is.
Alles in het Surinaamse wereldje blijkt anders te zijn geweest dan het zich aan haar voordeed. De kloof tussen de schone schijn en de werkelijkheid van het Surinaamse leven werd voor haar nog vergroot doordat ze naar Nederland ging, waar ze in een beschermd wereldje boekenwijsheid opdeed. De mensen uit haar jeugd leefden daarentegen hun leven naar het inzicht dat alleen hartstocht zin aan het leven geeft, wat de gevolgen ook zijn. Daar is Amelia jaloers op: ,,Ik wil uitschreeuwen: Señorita, waarom heb je mij niet meegenomen in de stroom van je leven? Terwijl jouw leven kreken en kanalen openscheurde en de weg naar zeeën en oceanen vond, vuil en viezigheid meesleurend, bleef ik een beschermde, stille vijver. Wat is een vrouw die niet vurig bemind is?’
Huis van as maakt ook duidelijk hoe groot de mentale afstand is tussen Surinamers in Nederland en in Suriname. Bij terugkeer in Suriname vinden zij een andere werkelijkheid dan ze vermoedden. De ontreddering die dat meebrengt roept Cándani op met een opeenstapeling van zeer korte zinnen. Dit staccato-effect wordt nog eens versterkt door de tegenwoordige tijd die ze gebruikt. Zo ontstaat ook bij de lezer het onrustige gevoel dat alle samenhang ontbreekt. Opnieuw toont Cándani haar gedrevenheid om te onderzoeken wat je met taal kunt doen.
[Eerder verschenen in Trouw, 7 september 2002.]
RSS
Facebook
Twitter
