blog | werkgroep caraïbische letteren

Wat de transatlantische slavenhandel wezenlijk anders maakt dan andere vormen van slavernij

door Henna Goudzand Nahar

Graag zou ik de reactie horen van een rechter op een inbreker die een bewoner heeft vermoord en ter verdediging aanvoert dat de buit (slechts 10 euro) tegenviel en dat hij daarom vrijuit moet gaan. Ik weet zeker dat er hard gelachen wordt in de rechtbank.

Slavernij aan de Amsterdamse grachten - foto Aart G. Broek
Slavernij tekent de Amsterdamse grachten – foto Aart G. Broek

Het is triest dat zelfs historici met dit argument komen aandragen om de slavernij te verdedigen. Zo schrijft ook historicus Arie Wilschut in zijn stuk ‘Hoog tijd dat historici zich mengen in debat over ‘foute’ helden’: ‘De handel op slavenkoloniën als Suriname was helemaal verwaarloosbaar, omdat die nog geen 2 procent heeft bijgedragen.’ Mocht dat al kloppen, dit doet niets af aan wat er is gebeurd. Het getuigt dan eerder van domheid om daarvoor zoveel mensen te vermoorden, te ontvoeren en er eeuwen mee door te gaan.
Daarnaast noemt Wilschut als argument dat in de wereld voor 1800 slavernij een doodgewoon verschijnsel was. Dat was waar, maar de transatlantische slavernij ging gepaard met kolonialisme en is van een zodanige orde geweest dat dit tot vandaag enorme gevolgen heeft voor de relatie tussen wit en zwart. Het verdrijven of uitmoorden van de inheemse bevolking om vreemd land in bezit te nemen, gevolgd door de ontwikkeling van een wereldbeeld waarin de witte de zwarte de weg zal wijzen naar ‘verlichting’, maken de dimensies hiervan totaal anders.

Culturen in hele delen van de wereld zijn weggevaagd en gemarginaliseerd, er is hier een beeld- en verhalenindustrie ontwikkeld over zogenoemde ‘Indianen’ (indiaantje spelen) en zwarte mensen, die zeer ingrijpend is en alles recht trekt wat zeer krom is. Denk hierbij aan de interpretatie van de Bijbel, maar ook aan de kinderstrip Sjors en Sjimmie die een racistisch verhaal vertelde tot in de late jaren zestig en een figuur als Zwarte Piet die nog jaarlijks een flink aantal weken ronddrentelt in de straten van Nederland.
En daarom hebben zwarte mensen tot de dag van vandaag te maken met uitingen van witte superioriteit. Nog steeds is er geen Europees land dat Amerika op de vingers tikt over de eeuwenlange dehumanisering van en moorden op zwarte mensen. Dat maakt de transatlantische slavernij wezenlijk anders dan andere vormen van slavernij.
En daarover moeten wij het hebben.

Ontleend aan de Volkskrant, 19 juni 2020.

Oema / 14 eeuwen islamitische expansie, kolonialisme, slavernij en superioriteit

Your comment please...

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter