Waarom Anansi de oceaan overstak – Henna Goudzand Nahar & Jeska Verstegen
Henna Goudzand Nahar heeft zich de afgelopen jaren ontpopt als een van de meest betekenisvolle stemmen in de Nederlandse jeugdliteratuur over het slavernijverleden. Met titels als Op de rug van Bigi Kaaiman, Suikerland, Een vrolijke optocht op Keti Koti en Winti heeft ze een oeuvre opgebouwd dat niet alleen historisch relevant is, maar ook pedagogisch waardevol en literair krachtig.
In haar nieuwste boek Waarom Anansi de oceaan overstak keert ze terug naar de figuur van Anansi, de spin die in de West-Afrikaanse en Caribische verteltraditie bekendstaat als een trickster: slim, ondeugend, soms egoïstisch, maar altijd een spiegel voor menselijk gedrag. Het verhaal begint met Anansi’s gebruikelijke streken, waarmee hij de andere dieren te slim af is. Maar wanneer hij ziet hoe mensen geketend langs zijn huis worden gevoerd, raakt hij diep geraakt. Anansi kan aan niets anders meer denken. Hij besluit de oceaan over te steken, samen met de mensen, om te ontdekken waar ze naartoe worden gebracht.
Anansi wil iets doen voor de mensen, maar bevrijden kan hij ze niet — daarvoor is hij niet sterk genoeg. Dan komt hij op het idee om ze verhalen te vertellen: over zijn eigen streken en die van andere dieren. Dat begint al vóór de oversteek. De verhalen bieden troost, humor en een vorm van verzet in een situatie van diepe onrechtvaardigheid. Daarmee sluit het boek aan bij de historische ontwikkeling van Anansi in de diaspora, waar hij uitgroeide tot een symbool van overlevingskracht en culturele continuïteit. Tijdens de slavernij werden Anansi-verhalen een vorm van subversieve communicatie: de kleine spin die de machtigen te slim af is, bood hoop en herkenning aan de tot slaaf gemaakte mens. Ook konden boodschappen doorgegeven worden.
De samenwerking met illustrator Jeska Verstegen, die eerder De stem van Bever en Lang leve Olifant illustreerde, zorgt voor een visueel rijke vertelling. Haar stijl, zacht en expressief, maakt het verhaal toegankelijk voor jonge lezers zonder de ernst van het onderwerp te verdoezelen.
Een krachtig element in het boek is de verwijzing naar de Boom der Vergetelheid — een concept uit de slavernijgeschiedenis waarbij tot slaaf gemaakte mensen ritueel rond een boom moesten lopen om hun verleden te vergeten. In het verhaal wordt deze boom subtiel verwerkt als een plek waar Anansi zich verzet tegen het vergeten. Hij weigert zijn herinneringen los te laten, en kiest ervoor om te blijven vertellen — een daad van verzet tegen de ontmenselijking.
Conclusie: Waarom Anansi de oceaan overstak is een gelaagd en ontroerend kinderboek dat de kracht van orale traditie, verbeelding en historische bewustwording samenbrengt. Het is een ode aan de verhalen die de oceaan overstaken, en aan de mensen die ze levend hielden. Een boek dat niet alleen kinderen, maar ook volwassenen raakt — en dat thuishoort in elke school, bibliotheek en boekenkast.
RSS
Facebook
Twitter
