Voortdurende belofte (5)
Verslag van een verblijf op Curaçao van 9 tot 28 april 2016
door Willem van Lit
VI.
Wat is het goede leven? De mensen die ik interviewde, vertelden mij wat hun gedachten en ideeën daarbij zijn. Wat het precies inhoudt, is moeilijk te zeggen. De geïnterviewden zochten naar een aanduiding. Het moet meer zijn dan alleen maar meer materiële rijkdom.
Curaçao, Pietermaai. Foto © Michiel van Kempen
De meesten komen op het punt dat de mensen hier in staat moeten zijn zelf te zorgen, voor zichzelf, hun kinderen, het land. Men moet kunnen functioneren als land, natie, gemeenschap of samenleving. De grote wens is dat het eiland in staat zal zijn op eigen kracht voor iedereen een leefbare situatie te creëren. In verschillende wijken heerst grote armoede. Schrijnend. Mensen zijn blij te kunnen óverleven dag aan dag. Sommigen denken dat het een illusie is te denken dat Curaçao het in zijn eentje gaat redden. Een aantal anderen weigerde te geloven dat het nóóit zal lukken. Ik hoorde optimistische verhalen en ik luisterde naar bezorgde mensen. Een enkeling was ronduit cynisch en zij durfden er niet eens aan te denken hoe het zou zijn als het eiland echt onafhankelijk wordt.
Zelfredzaamheid, zelfvertrouwen, ‘nation building’; zo wordt er volop gesproken. Het draait vooral om het scheppen van voorwaarden. In defensief opzicht en in constructieve zin: verdedigen en bouwen. De Rechtstaat moet verdedigd worden. De meesten ervaren een rechtstreekse bedreiging. De wet is niet voor iedereen het hoogste gezag. Er zijn er op het eiland die zich er boven of er naast stellen. Sommigen zetten de wet opzij. Een van de geïnterviewden merkte op dat Curaçao de bindende kracht van het samenleven en samenwerken kwijt is. Het gaat om de zorg voor elkaar in de wijken op kleinschalig niveau. Dat noemt hij ‘combibenshon’; die is teloorgegaan. Vroeger was die vanzelfsprekend als levendige kracht voelbaar in de wijken. De grootmoeders en de moeders waren het centrum ervan. Zij verzorgden de kinderen. En elkaar. Zij waren de bindende factoren. Heden ten dage kan dat niet meer. De vrouwen moeten gaan werken, ook de grootmoeders. Er is een onherstelbaar vacuüm ontstaan. Kinderen gaan zwerven en jongeren komen op het criminele pad. De samenleving moet verdedigd worden, de coöperatieve kracht moet terug. Dat is het elastiek van de gemeenschap.
Er was iemand die tegen mij zei dat discipline en controle op uitvoering van publieke zaken ontbreekt. Daardoor is er een chronisch tekort aan middelen. De milieudienst belooft dat die zal toezien op het schoon en hygiënisch houden van de tuinen en hofjes. Zij zullen desnoods met harde hand optreden. Dat gebeurt niet. Men brengt het niet eens op te komen kijken als iemand vervuiling meldt. Hij had talloze voorbeelden en dat niet alleen voor de milieudienst. Hij zei me dat dat structureel zo is. Men moet uitvoeren wat men belooft en dit ook controleren. Je hebt de grootste moeite iets gedaan te krijgen.
Curaçao. Foto © Carel de Haseth
Het nieuwe ziekenhuis is in aanbouw. HNO, Hospital Nobo Otrobanda. Een oud-collega is erbij betrokken. Waarom moest het nu persé op die plek komen? Hoe is de planning verlopen? Wie profiteert? Hoezo moet het bestek steeds weer worden bijgesteld? Wie is er nu de klos bij dit grootschalige project? Het gonst over inhaligheid, onder druk zetten van betrokkenen, grove manipulatie en enorme kostenoverschrijdingen door ongepland meerwerk. Er moeten advocaten en rechters aan te pas komen: juridisch sleep- en steekwerk voor de komende jaren. Rep en Roer zijn weer de hoofdpersonages. Dit slaan we maar weer snel over. Voor de rest is het leven hier prima, zei mijn oud-collega. Twee jongens hebben getracht bij hem thuis binnen te breken. Ze hebben de voordeur met geweld geforceerd. Ze hadden geen rekening gehouden met drie grote honden die vrij op het erf rond lopen. Die vlogen er als een furie op af. Nog nooit twee Curaçaoënaars zó hard zien lopen. De voordeur is wel in barrels geslagen. De jongens zijn intussen wel bekend.
Ieder legt de accenten anders. Een van de geïnterviewden vertelde me dat mensen moeten leren zindelijk te denken. Veel mensen op het eiland laten hun toekomst of situatie sturen door Fortuna, het lot. Dit laatste is letterlijk te nemen: de loterijen bloeien onstuimig. Het geluk zal je overkomen. Men hecht aan persoonlijk toeval dat je ten deel zal vallen, zoals de politicus die jou persoonlijk een belofte doet. Het geluk komt eenmaal aan je zijde. Daarom hoef je ook niet zozeer met jezelf bezig te zijn, met je toekomst. Je hoeft je daarom ook niet zoveel gelegen te laten liggen aan de samenleving, niet het vuil achter je op te ruimen; men kan leven bij de dag. Het besef te sparen of aan je toekomst te moeten denken, ontgaat velen. Dat is zinloos. Daarom is het van groot belang dat mensen leren anders te gaan denken, zichzelf afstellen op de gedachte dat men zelf moet werken aan de toekomst en de eigen situatie en jezelf niet afhankelijk maken van het lot, een belovende politicus of een merkwaardige hoop op ‘geluk’. Zolang dat niet gebeurt, komt er ook geen constructieve kracht in deze samenleving tot stand.
[wordt vervolgd, klik hier voor deel 6]
RSS
Facebook
Twitter
