blog | werkgroep caraïbische letteren

Voetbal in boeken

door Els Moor

De voetbalsport is over de hele wereld populair. Er zijn dan ook veel boeken over geschreven. Ook over het Surinaamse voetbal. Bekend zijn de werken van Guno Hoen (1996 en 1999) over onze sporthelden uit het verleden en Het Surinaamse legioen (Schoorl, 2000) van Umberto Tan over de Surinaamse voetballers in de Nederlandse eredivisie. In 2002 kwam Blootvoeters en beschuitgras op de markt, van de Nederlandse journalist Diederik Samwel, die ons land vanaf 1998 regelmatig bezocht en hier ook woonde met zijn gezin.

Samwel Blootvoeters en beschuitgras

Samwel schetst in zijn boek een levendig beeld van de Surinaamse voetbalwereld. Hij doet dat vanuit zijn perspectief als nieuwgekomen bakra en betrekt in zijn beeldvorming tal van gebieden die raakvlakken hebben met de voetballerij, zoals politiek, etniciteit, gezinsleven en economie. Daarom is Blootvoeters en beschuitgras ook een boek over de Surinaamse samenleving.
Diederik Samwel benadert het Surinaamse voetbal van verschillende kanten. Hij beschrijft zijn eigen aandeel in de veteranenclub waarvan hij lid is, niet alleen in het spel, maar ook in de gezelligheid, met veel dyogo’s na afloop van de wedstrijd en de ondersteuning van elkaar bij problemen en feestelijke gelegenheden. Tussen de regels lezen we heel wat over de economische situatie van Suriname, hoe voetbalvrienden van Samwel moeten hosselen om het hoofd boven water te houden en daardoor wel eens wedstrijden missen of Suriname verlaten op zoek naar een beter leven. Ook Samwels ontmoetingen met geweldigheden en ‘hoogwaardigheidsbekleders’ binnen de voetbalwereld krijgen een plaats in het boek. Zonneklaar blijkt dat het niet gemakkelijk is deze heren tot een rustig interview te krijgen, want ze zijn maar al te graag bezig met werken aan hun imago, indruk maken op dames en biertjes drinken met vrienden. De manier waarop Samwel de Surinaamse samenleving en vooral het mannelijke aspect daarvan beschrijft, is van een ontwapenende openheid. Ook waar het politieke figuren betreft. Dat maakt het boek leuk om te lezen. Hij kijkt van de buitenkant, als een bakra, maar wel op een humoristische en liefdevolle manier.

 

Clarence Seedorf Stadion

Clarence Seedorf Stadion

Kritisch is Samwel in zijn beschrijving van het grote feest van de familie Seedorf op Highway ter gelegenheid van de opening van het Clarence Seedorf Stadion. Terecht stelt hij hoe een zo ver van de stad gelegen sportcomplex een functie kan hebben voor de verbetering van het Surinaamse voetbal, in het bijzonder waar het de jeugd betreft. Is een voetbalschool voor talentvolle jongens te realiseren, vraagt hij zich af en denkt daarbij aan de voetbalscholen van Nederlandse topclubs in Afrikaanse landen. Hier zou zo’n school niet in dienst moeten staan van de Nederlandse eredivisie, maar van de kwaliteitsverhoging van het Surinaamse voetbal zelf. Samwel kijkt ook kritisch naar de rol van Nederland als potentiële steungever en naar de stervoetballers van Surinaamsen huize, die niet uitkomen in het Surinaamse nationale team, wat bijvoorbeeld Trinidadianen in Engeland wel doen (en Letitia Vriesde in de atletiek).
Voetbal heeft twee gezichten, het hard commerciële en niets ontziende van topvoetbal en het nog steeds glimlachende van de lagere regionen, waar Suriname toe behoort. Hetgeen niet wil zeggen dat het Surinaamse voetbal geen professionele en vooral financiële steun nodig heeft. Daarvoor is Diederik Samwel een goede pleitbezorger.

Samwel Suriname-en-de-lange-weg-naar-het-WK

In 2010 kwam van Diederik Samwel Suriname en de lange weg naar het WK uit, een verhaal over de pogingen van het Surinaamse voetbalelftal om het WK 2010 te halen. De eerste alinea van het boek luidt: ‘In 1977 was het Surinaamse voetbalelftal één overwinning verwijderd van het WK-eindtoernooi in Argentinië, een jaar later. Nadat een stuk of wat Caribische landen aan de kant waren geschoven, moest alleen nog even in en tegen Mexico gewonnen worden. Dat Suriname in die beslissende wedstrijd echt een kans maakte, valt niet vol te houden: het werd 8-1 voor de Mexicanen, ook toen al min of meer vaste WK-gangers. Niettemin waren vriend en vijand het erover eens dat Suriname over genoeg talent beschikte om zich op niet te lange termijn wél een keer voor het WK te kwalificeren. In de Caribische regio was ‘natio’ immers nauwelijks te kloppen en de plannen om het aantal landen op het eindtoernooi uit te breiden zouden best eens gunstig uit kunnen pakken.’
We zijn inmiddels zevenendertig jaar verder, er is weer WK, maar Suriname doet nog steeds niet mee. Diederik Samwel schrijft over de kwalificatie voor 2010 en dat geeft een goed overzicht van hoe dat toegaat met veel wedstrijden in de regio. Hij heeft veel gesprekken met de toenmalige bondscoach Kenneth Jaliens en wat goed is: hij besteedt veel aandacht aan het belangrijke Fifa-bestuurslid André Kamperveen. Hij noemt indringend dat Kamperveen slachtoffer van de Decembermoorden van 1982 is geworden en hij geeft aan hoe rampzalig dat voor het voetbal was. Om de verdiensten van Kamperveen, maar ook omdat als gevolg van de moorden Suriname uitgezonderd werd van internationaal voetbal.
Samwel noemt redenen waarom Suriname, wel met talent, toch niet op het WK komt. Vanaf het vertrek van tienduizenden Surinamers in de jaren ’70 en de onrustige jaren ’80, tot de huidige besloten gemeenschap waarin nieuwe ontwikkelingen nogal eens gepaard gaan met zakelijke eigenbelangen. Een belangrijke factor daarin is dat grote Surinaamse voetballers in Nederland niet in het Surinaamse elftal mee kunnen spelen. De nationaliteitskwestie is een probleem.

 

Surinaams elftal 2011

Het Surinaams elftal van 2011

Samwel schrijft niet alleen over de WK-kwalificatie voor 2010, maar ook over zijn eigen beleving daarin. Hij geeft een overzicht van alle internationale wedstrijden die Suriname gespeeld heeft, van de dertiger jaren van de vorige eeuw tot 2010, en dat zijn er 400!, de meeste tegen ons buurland Guyana, 62. Een boek dat nu weer actueel is.
Diederik Samwel: Blootvoeters en beschuitgras. Het Surinaamse voetbal en de band met Holland. Amsterdam: Uitgeverij Prometheus, 2002. ISBN 90 446 0148 2
Diederik Samwel, Suriname en de lange weg naar het WK. Amersfoort: Klapwijk & Keijsers, 2010. ISBN 978-94-90-21708-2

Your comment please...

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter