blog | werkgroep caraïbische letteren

Vijfde sterfdag van Clark Accord: de monoloog De koningin van Paramaribo

door Jerry Dewnarain

Elk jaar organiseert de Clark Accord Foundation de monoloog De koningin van Paramaribo; de gevallen vrouw bestaat niet! Deze monoloog is in april 2016 vier keer gehouden: drie scholenvoorstellingen en een avondvoorstelling voor volwassenen.

koningin-van-paramaribo-toneel

Opvoering van De koningin van Paramaribo onder regie van Dorothy Blokland. Foto © Jean van Lingen

Clark Accords grote werk, De koningin van Paramaribo, is een biografie over de bekendste prostituee van Suriname in de twintigste eeuw, maar toch is het boek geen aanklacht tegen de maatschappij, geen verhaal van een keiharde of uiterst zielige vrouw, integendeel! De auteur heeft Maxi Linder neergezet met veel kennis en begrip, met zoveel menselijkheid en liefde dat het een roman werd over een vrouw die in haar tijd en in haar omstandigheden woekerde met haar talenten. Elke lezer moet wel sympathie hebben voor de vrouw die in haar glorietijd zo’n flamboyante figuur was in Paramaribo, maar die jongeren stimuleerde om te leren, die een enkele zelfs financieel hielp om te studeren, die wat zij had deelde met anderen die het minder hadden. Dat zij zo bij de lezer overkomt, is natuurlijk de grote verdienste van de auteur, Clark Accord. In haar goede tijd, ‘Maxi Linder ben seki grontapu!’

Als Clark Bertram Accord (Paramaribo, 6 maart 1961 – Amsterdam, 11 mei 2011) na de middelbare school naar Nederland vertrekt, gaat hij verpleegkunde studeren en daarna visagie. Jarenlang is hij als visagist succesvol in Wenen, de hoofdstad van Oostenrijk en komt de modewereld hem tegen in vooraanstaande bladen als Marie Claire, Elle en Vogue. Terug in Amsterdam legt hij zich via cursussen toe op de schrijfkunst en na veel onderzoek komt hij in 1999 uit met zijn debuutroman die al snel een groot succes wordt: De koningin van Paramaribo, intussen vertaald in het Engels, Duits, Spaans en Fins, waarvan in 2011 de 31ste druk is verschenen. Accord kiest voor taboedoorbrekende en maatschappijkritische thema’s in zijn boeken: prostitutie in een preutse, schijnheilige samenleving in zijn eerste roman, een onmogelijk liefdesverhaal in het bos in Tussen Apoera en Oreala (2005) en gokverslaving in Bingo!, zijn derde roman (2007
Maxi Linder is de hoofdpersoon in Accords debuutroman De koningin van Paramaribo, de roemruchte hoer van Paramaribo rond en na de Tweede Wereldoorlog en bekend tot in de hoogste sociale en politieke kringen. Maxi Linder was in de ogen van de schrijver niet zozeer een hoer, als wel een sterke zwarte vrouw, sociaal bewogen en compromisloos. De roman vertelt het meeslepende verhaal van de opkomst en ondergang van een omstreden motyo. Schaamteloos, welbespraakt, extravagant, onzelfzuchtig en hoer in hart en nieren. Maxi was al bij leven een legende. Ze wordt door een huisvriend verkracht, beleeft haar topjaren als prostituee in de jaren dertig, wordt geïnterneerd in een kamp tijdens de Tweede Wereldoorlog, en glijdt in haar latere jaren af naar een bestaan vol afpersing, chantage, bedelarij en eenzaamheid. Ze sterft op troosteloze wijze, omringd door haar eenenvijftig honden.

 

Maxi Linder

Maxi Linder

Het is intussen zeventien jaar geleden dat De koningin van Paramaribo van Clark Accord uitkwam bij uitgeverij Vassalucci te Amsterdam. De eenendertigste druk is van oktober 2011 bij Nijgh en Van Ditmar in dezelfde stad. Op 31 mei van dat jaar overleed Clark Accord aan darmkanker. Heel triest, een groot verlies voor de literatuur van en over Suriname. De koningin van Paramaribo is niet alleen in Nederland en Suriname veel gelezen. De roman verscheen ook in andere talen. Vanwaar die grote belangstelling en populariteit? Een belangrijke oorzaak is het onderwerp, de thematiek. Clark laat zien dat een motyo ook een mens is, niet slechts een seksueel object. Een mens met eigenschappen, goede en minder goede, zoals hulp geven aan wie dat nodig. Ze was een vrouw die zich in al haar pracht en praal liet zien en haar vak beheerste als geen ander. Ze werd dan ook terecht ‘de koningin van Paramaribo’ genoemd. Accord heeft de gegevens over Maxi Linder tijdens zijn onderzoeksperiode in Paramaribo gebaseerd op mondelinge informatie van veel mensen die haar gekend hebben. Het resultaat is een ontroerend en aangrijpend topboek over een onderwerp dat wereldwijd moeilijk ligt in de literatuur. De vraag rijst: zijn er meer Surinaamse auteurs die dit onderwerp aandurfden? Die zijn er, niet veel, maar ze geven steeds een ander aspect van het hoerenleven.

‘Wie schrijft, die blijft’, zegt men. Clark Accord heeft geschreven. Hij zal ongetwijfeld blijven als de schrijver van De koningin van Paramaribo!

Reacties van enkele muloleerlingen over de monoloog De koningin van Paramaribo

Ik zit in de tweede klas van de Christus Koningschool. Het boek is mij wel bekend. Ik ben blij dat ik nu de toneelversie van het boek heb gezien. Ik wist niet dat Clark Accord een succesvolle schrijver is geweest. Dit hoorde ik bij de introductie van de monoloog. Het meest interessante van de monoloog is, dat duidelijk is geworden waarom Maxi Linder overging tot prostitutie. Dat kwam door haar verkrachting. Het is belangrijk dat wij ons beschermen tegen seksueel misbruik. In het buitenland komt het ook veel voor. In mijn omgeving wordt er niet echt over dit onderwerp gesproken. Een tip die ik kan geven is dat als je seksueel wordt gemolesteerd, dat je dit aan een persoon die je vertrouwt moet vertellen. Je moet die persoon echt kunnen vertrouwen, want ik denk dat het slachtoffer zich zal schamen en dus niet openlijk erover wil praten. [Shigeru Omzigtig, 15 jaar]

De koningin van Paramaribo was niet bij mij bekend totdat ik deze monoloog heb gezien. Ik vond het een geweldig toneelstuk. Vooral de boodschap vind ik belangrijk: dat wij ons moeten beschermen tegen mensen die aan je lichaam willen zitten. Daarom is informatie heel belangrijk. Deze monoloog zie ik ook als een vorm van informatie naar de jongeren, maar op een gezellige manier. Seksueel misbruik keur ik af. Het is niet goed wat mannen en ook vrouwen doen. Daarom moet er normaal (open) worden gesproken over dit onderwerp. [Stacey Asenko, 17 jaar, St. Louiseschool)

10603451_536242769889959_4480659895810695207_n

Foto Facebook

Tegenwoordig is er veel sprake van prostitutie. De monoloog kan helpen om makkelijker over dit onderwerp te praten, want het laat je de gevolgen zien van seksueel misbruik. Ik ben van plan om nu ook het boek van Clark Accord te gaan lezen. Slachtoffers moeten goed begeleid worden en de daders moeten direct worden opgesloten!
[Merugia Maayen, 15 jaar, St. Louiseschool]

Ik heb genoten van dit toneelstuk. Ik heb veel gelachen, maar de boodschap is ernstig. Je ziet dat het slachtoffer oud is geworden en terugdenkt aan haar jeugd toen ze door een buurman heel jong werd verkracht. Ze is erg sterk om erover te kunnen praten, vind ik. Mijn boodschap is: ‘Blijf af van mijn lichaam; het is niet van jou!’ [Wiresh Oedairamsingh, 16 jaar, M.C. Jessurunschool]

2 comments to “Vijfde sterfdag van Clark Accord: de monoloog De koningin van Paramaribo”

  • Het is onbegrijpelijk dat de plannen om dit boek te verfilmen destijds in de kast zijn verdwenen. Het verhaal van Maxi geeft ook een geweldige mogelijkheid de gebeurtenissen in Suriname rond de tweede wereldoorlog te visualiseren. Een zeer roerige periode waarin de toenmalige gouverneur Kielstra kans zag om prominente Surinamers als Otto Huiswoud, Wim Bosch Verschuur en Eddy Bruma te interneren. En ook een periode met kleurrijke types als Tata Koenders en Gudugudu Thijm (‘s werelds eerste rapper). Als hier geen mooi filmscript van te maken is weet ik het niet meer.

  • Ik vond het een uitdaging en een geweldige kans toen toneelgezelschap De Inrichting uit Wijk bij Duurstede mij vroeg om de rol van Maxi Linder te spelen. Ik zat toen al half verlamd in een rolstoel
    en fysiek was het een zware belasting voor mij. We hebben het opgelost door de rol in tweeën te splitsen. De jonge Maxi werd door Nadia Tilon gespeeld en de oude Maxi door mij, half liggend op een ouderwets ijzeren ledikant. Clark Accord kwam de voorstelling speciaal bekijken en vond het een geweldige vondst en goed weergegeven. Dat was mijn grootste compliment.We hebben het stuk nog een paar keer in Utrecht en ook in Brabant gespeeld. Ik vind het boek nog steeds een boeiend verslag van een boeiende vrouw. Ik heb haar als kind meerdere malen op straat gezien. Ze lachte dan tegen me als ik heimelijk omkeek.

Your response at Carry-Ann Tjong-Ayong

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter