blog | werkgroep caraïbische letteren
0
 

Verzwegen werkelijkheid: waarom zijn journalisten zo bevreesd?

door Jerry Dewnarain

Op 2 november 2018 kopte Starnieuws met de volgende lead (eerste alinea). ‘Ter gelegenheid van de Internationale Dag tegen Straffeloosheid van Misdrijven tegen Journalisten, 2 november, stelt essayist Theo Para de volledige tekst van Verzwegen werkelijkheid. De rechtsorde onder Bouterse, zijn nieuwe boek, via Starnieuws ter beschikking van de Surinaamse lezer.’ Het boek is een verzamelbundel van eerder geschreven columns en een tweetal nieuwe stukken. Antoine de Kom (kleinzoon van de verzetsstrijder Anton de Kom) heeft het voorwoord geschreven.


Eerder (21 juli 2018) verscheen een recensie van Hans Ramsoedh over dit werk op Starnieuws. Deze historicus is van mening dat Verzwegen werkelijkheid handelt over de rechtsorde onder president Bouterse. Dat zou geleid hebben tot het institutioneel falen van de republiek Suriname. Zo zou er in het land sprake zijn van ‘een autoritaire quasi-democratie, een cultuur van straffeloosheid, een cultus van persoonsverheerlijking, intimidatie van rechters in het 8 decemberstrafproces en historisch revisionisme. Met dit laatste doelt hij op de quasiwetenschappelijke pogingen historische misdrijven te ontkennen of te bagatelliseren.’ (De term historisch revisionisme is een academische term die door historici wordt gebruikt voor het onderzoek naar de verhalen die als geschiedenis worden verteld; dit onderzoek wordt gedaan om de geschiedschrijving te herzien aan de hand van nieuw ontdekte feiten, met informatie die minder vervormingen of vertekeningen bevat, of met preciezere informatie.)
De uitgave van Parra telt 56 artikelen, die tussen 2010 en 2018 verschenen zijn in de Ware Tijd, De West, Parbode en op Starnieuws. Sommige artikelen zijn als columns en andere weer als essays of als ingezonden stuk verschenen. Dit boek is nu voor eenieder op internet te lezen. Tegen deze achtergrond focus ik mij kort op het artikel of hoofdstuknummer 12 (p. 70) namelijk ‘Behr, Kamperveen, Rahman, Slagveer, Wijngaarde en de Internationale Dag tegen Straffeloosheid van misdrijven tegen journalisten’ dat te maken heeft met deze VN-dag. De afkondiging is een initiatief uit 2011 van IFEX (International Freedom of Expression Exchange) om stil te staan bij het geweld en de censuur die journalisten over de hele wereld ten deel valt. Journalisten spelen een belangrijke rol in de samenleving. Behalve een informerende, hebben zij ook een controlerende functie en stellen zij maatschappelijke misstanden aan de kaak. Daarom zijn zij zo bevreesd [gevreesd? – red. CU]. In bepaalde landen wordt het journalisten echter vaak onmogelijk gemaakt hun werk te doen. Zij worden gecensureerd, opgesloten, hun wordt door middel van geweld het zwijgen opgelegd of ze worden zelfs vermoord. Het meest recente voorbeeld is de Saudische Jamal Ahmad Khashoggi (1958-2018). Hij was een in eigen land invloedrijke en gerespecteerde Saudische journalist. Hij stond niet te boek als dissident, maar was erg kritisch over Mohammed Bin-Salman, die in 2017 als kroonprins werd aangewezen. Het is inmiddels maanden geleden dat de Saudische journalist Jamal Khashoggi verdween, nadat hij op 2 oktober het Saudische consulaat in Istanbul was binnengestapt om er documenten af te halen voor zijn huwelijk. Hij kwam nooit meer naar buiten. Wat er precies is gebeurd, is nog altijd onduidelijk. De hamvraag is nog onbeantwoord: kregen de achttien verdachten de opdracht van de Saudische kroonprins Mohamed bin Salman, de machtigste man van Saudi-Arabië?

Erg typisch is ook de moord van Surinaamse journalisten op 8 december 1982. Onder de vijftien slachtoffers van 8 december 1982 bevonden zich vier persmensen en een mediaman: Bram Behr van het weekblad Mokro, mediaman André Kamperveen van radio ABC, Lesley Rahman van het dagblad de Ware Tijd, Jozef Slagveer van het persbureau Informa en Frank Wijngaarde van ABC radio. Dat Theo Para als journalist/essayist geen blad voor zijn mond neemt, blijkt uit de felle uitspraken die hij doet op pagina 70 van Verzwegen werkelijkheid: ‘Zij werden door de horden van de dictatuur met veel intimidatie ontvoerd, willekeurig gevangen genomen en zonder enige vorm van proces gemarteld en vermoord. Zij werden belasterd door hen valselijk te beschuldigen van een staatsgreep gesteund door de CIA. Het was het misleidende recept van de dief die roept ‘houdt de dief!’. De ‘Leider van de Revolutie’ Bouterse loog de bevolking op de televisie voor dat de slachtoffers van 8 december 1982 ‘op de vlucht zijn neergeschoten’. President Bouterse heeft deze monsterlijke en laffe leugen niet gecorrigeerd. Het Report on the situation of human rights in Suriname (1983) van de mensenrechtencommissie van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS), rapporteerde dat alle lichamen van de vijftien 8 decemberslachtoffers kogelgaten vertoonden in borst, buik, gezicht of ledematen.’ De 8 decemberstrafprocessen zijn nog gaande. Nog steeds is hier de hamvraag: wie gaf het sein om Behr, Kamperveen, Rahman, Slagveer en Wijngaarde te vermoorden?

Theo Para, Verzwegen werkelijkheid. De rechtsorde onder Bouterse. Amsterdam: Uitgeverij Van Gennep, ISBN 9789461646750


Het Report on the situation of human rights in Suriname (1983) van de mensenrechtencommissie van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS), rapporteerde dat alle lichamen van de vijftien 8 decemberslachtoffers kogelgaten vertoonden in borst, buik, gezicht of ledematen. Ten aanzien van de vier journalisten vermeldde het OAS- rapport ook het volgende: Bram Behr had verwondingen in het gezicht en kogelwonden in borst en voeten. André Kamperveen had een gezwollen gelaat en verwondingen aan de kaak, vermoedelijk een ontwrichting. Hij had een achttiental kogels in de borst. Voorts is een dijbeenbreuk geconstateerd. Eén bron meldde een schot in de rechterslaap. Lesley Rahman had scheuren en sneden in het gezicht. Hij had bulten op het voorhoofd. Eén bron meldde te hebben geconstateerd dat huidlappen van het bovenbeen waren afgetrokken. Jozef Slagveer had een gezwollen gezicht met vele bloeduitstortingen, in het bijzonder aan de linkerkant. Voorts had hij een kaakbeschadiging. Frank Wijngaarde had een kaakfractuur. Zijn tanden waren naar binnen geslagen. Hij had kogels in de borst en schotwonden in het gezicht.
Deze misdrijven tegen de menselijkheid hadden tot doel elke kritiek het zwijgen op te leggen. Radio ABC, radio Radika en het gebouw van het dagblad de Vrije Stem werden in brand geschoten. De brandweer werd verboden te blussen. Alle media werden verboden of, zoals in het geval van de Ware Tijd, onder censuur geplaatst.

(Bron: Theo Para, Verzwegen werkelijkheid. p. 71/72]

Your comment please...

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter