Verschillen in aanpak seculariteit en ‘moslimschap’
West-Europese natiestaten waren lange tijd ervan overtuigd dat zij hun ‘probleem’ met religie hadden hadden opgelost door te kiezen voor seculariteit. Nu moslimmigranten tot moslimminderheden zijn geworden, is het complexe en kwetsbare evenwicht tussen religie en seculariteit opnieuw gedestabiliseerd. Dit heeft de omgang met moslimgroepen en met hun verlangen om een plek in de samenleving te krijgen er niet eenvoudiger op gemaakt. Dit stelt socioloog Carolina Ivanescu in haar proefschrift Regimes of Secularity. Citizenship, Religion and Muslimness in Rotterdam, Leicester and Marseille waarop zij op 19 september 2013 promoveerde aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Ivanescu onderzocht vanuit een historisch perspectief de invloed die veranderingen in houding ten opzichte van religie hebben gehad op moslimimmigranten in Nederland, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk. In de sterk multiculturele steden Rotterdam, Leicester en Marseille bekeek ze vervolgens hun behoeften en de problemen die zij ervaren bij het verwezenlijken daarvan. Zij ging na hoe het lokaal beleid, direct dan wel indirect, uitpakt voor moslimgroepen. Daarnaast onderzocht ze hoe elk van de drie genoemde steden omgaat met grassroots-initiatieven van islamitische groepen.Ivanescu concludeert dat nationale en lokale overheden, de civil society, alsmede de moslimgemeenschappen zelf ieder een eigen perspectief hanteren op wat ‘moslimschap’ feitelijk inhoud. Daarbij redeneren zij vooral vanuit hun eigen belang. Nationale overheden gaan ervan uit dat het seculiere karakter van de samenleving tot elke prijs moet worden behouden, lokale overheden gaan met dit vraagstuk veel pragmatischer om, terwijl moslimgroepen zich vaak ‘islamitischer’ opstellen dan hun feitelijke opvattingen rechtvaardigen. Zo vinden ze gemakkelijker gehoor bij de autoriteiten.
Het onderzoek brengt verschillende typen seculariteit voor het voetlicht: een gepolitiseerde seculariteit in Nederland, een selectieve seculariteit in het Verenigd Koninkrijk en een voorkeursseculariteit in Frankrijk. Nederland kenmerkt zich door een morele paniek veroorzaakt door de komst van de islam, terwijl Rotterdam daarnaast specifieke genderbenadering hanteert. Het Verenigd Koninkrijk laat een door veiligheidsoverwegingen geobsedeerde visie op radicalisering zien, die een pluraal en multicultureel Leicester uitwerkt in een diversiteitgeoriënteerde benadering. In Frankrijk is de invulling van seculariteit gedomineerd door een bijna algemene blindheid ten opzichte van religie, die in Marseille is gekoppeld aan de wens om een gastvrije, multiculturele stad te creëren.
[van Wereldjournalisten, vrijdag 20 september 2013]
RSS
Facebook
Twitter
