Verrassen, choqueren, verbazen
Hedendaagse kunst uit het Caraïbisch Gebied
door Nicolaas Porter
In de kunsthal KAdE te Amersfoort-Nederland is van 26 mei tot en met 26 augustus 2012 de tentoonstelling Who more SCi-Fi than us; hedendaagse kunst uit de Caraïben te zien. De tentoonstelling is samengesteld door gastcurator Nancy Hofman. Who more SCi-Fi than us toont een selectie uit werk van hedendaagse kunstenaars in de Caraïben, van het zuiden (Antillen en Suriname) tot het noorden (Cuba en Jamaica), van het westen (Costa Rica en Panama) tot het oosten (Martinique en Barbados) en alle eilanden daartussen.
Bij deze tentoonstelling is een gelijknamige catalogus verschenen. Deze goed verzorgde catalogus geeft een uitstekend overzicht van wat er zoal te zien valt op deze opmerkelijke tentoonstelling. Voor velen van ons die niet in staat zijn om zomaar even af te reizen naar Amersfoort, is deze catalogus een aanrader, vooral als je wil weten hoe het eigenlijk zit met de hedendaagse kunst in het Caraïbisch Gebied.
Nancy Hofman gooit in de inleiding van het boekje meteen een interessant balletje op, want waar zit de samenhang, zo die er al is natuurlijk? Het is moeilijk voor te stellen dat er zoiets zou ontstaan als een tentoonstelling: moderne kunst uit Europa. In feite worstelen Europa en het Caraïbisch Gebied met hetzelfde probleem. Om het heel scherp te stellen: bestaat er eigenlijk wel zoiets als een Europese of Caraïbische identiteit, of is er alleen sprake van een geografische samenhang? Nancy Hofman komt terecht tot de volgende conclusie: ‘Van waar ik sta zie ik een landschap dat overeenkomsten heeft met verschillende delen van de wereld. De inwoners van dit gebied dragen in zich allemaal een klein stukje van alle continenten van de wereld. Dit zorgt voor een unieke mix van culturen. Uniek in de zin van het voorloper zijn in iets waar de rest van de wereld ook mee te maken gaat krijgen of al mee te maken heeft. We kunnen iets leren van de Caraïben’ Tot zover Nancy Hofman.
In de catalogus trekt een scala van kunstenaars aan je voorbij. Suriname wordt vertegenwoordigd door Remy Jungerman, Marcel Pinas en Charl Landvreugd. Deze laatste kunstenaar woont en werkt overigens in Nederland. De afgebeelde kunstwerken verrassen, choqueren, verbazen. Wat ik zie zijn vooral heel inspirerende maar bovenal individualistische kunstuitingen van een bijzonder hoog niveau, vaak van wereldklasse en dat staat dan weer haaks op het algemene uitgangspunt voor deze tentoonstelling, want nergens is sprake van een geforceerde collectiviteit (en dat is goed!) De kunstenaars die wonen en werken in het Caraïbisch Gebied doen dat vaak maar zeer ten dele. Het zijn in feite globetrotters die of hun wortels hebben in dit stukje aarde of ervoor gekozen hebben deze wortels als hun uitgangspunt te nemen.
In het Caraïbisch Gebied komen mensen samen, in het verleden vaak gedwongen, in het heden vaak als tolerante acceptatie van het samen zijn of als keuze. Op de witte stranden of in de mangrovebossen spoelt van alles aan en wat daar aanspoelt wordt moeiteloos opgenomen door wat er al is. Zo ontstaat een overvloed aan leven en processen die met recht en reden als uniek aangemerkt mogen worden. Onze kunstenaars maken deze processen voor ons zichtbaar in aangrijpende, bizarre en avantgardistische scheppingen, die zich vaak radicaal onderscheiden van wat in dit gebied als fatsoenlijk of begrijpelijk wordt ervaren. Renee Cox uit Jamaica laat ons bijvoorbeeld een Laatste Avondmaal zien waarin de Christusfiguur wordt afgebeeld als een naakte vrouw die niets aan de verbeelding overlaat. Ik kan het niet helpen me af te vragen hoe een dergelijk kunstwerk binnen ‘onze’ gemeenschap zou worden ervaren!
Nancy Hofman: Who more Sci-Fi than us, contemporary art from the Caribbean. Amsterdam: KIT-Publishers, 2012. ISBN 978-9460222115
RSS
Facebook
Twitter
