Tula, de film
door Jeroen Heuvel
In de polemiek over de film Tula komt voor mij te weinig naar voren wat de maker(s) er mee zegt, of wilt zeggen. Ik ga hier niet in tegen de mening en argumenten van anderen. Ik beweer ook niet te weten wat Jeroen Leinders er mee laat zien; ik kan wel schrijven wat de film mij vertelt, of liever wat ik in deze film heb gezien. Hiervoor heb ik hem wel twee keer moeten zien.
Mijn reactie na de eerste keer was: er zijn mooie beelden, goed dat hij er is, maar is dit het nou? Waarom reageerde ik zo? Waren mijn verwachtingen te hoog? Wat verwachtte ik dan? Dat is nog niet zo gemakkelijk onder woorden te brengen. Ik denk dat de indruk die ik van Tula heb, gevoed door wat ik vroeger over hem gelezen en gehoord heb, in een diep onderbewuste vertoeft. Ja, hij is een held, intelligent, kent verschillende talen, is op de hoogte van internationaal nieuws en het Oude Testament, kan goed debatteren, en hij wordt onrechtvaardig behandeld, komt op voor zijn rechten en dat van de slaven in het algemeen. Nee, hij is geen Nanzi die niet wil werken, zijn vrienden te grazen te neemt om er alleen zelf beter van te worden, geen verantwoordelijkheid neemt voor zijn vrouw en kinderen – het is niet duidelijk hoeveel – en op slinkse wijze aan zijn eten komt. Maar is mijn beeld waar, is Tula echt zo geweest? Of kleurt mijn moraliteit deze mening?
 |
Jeroen Willemse (links) speelt
Willem van Uytrecht, Jeroen Heuvel een kennis |
Daarom ben ik voor een tweede keer naar de film gaan kijken. Nu met minder verwachtingen, als dat al mogelijk is, en met sommige commentaren in mijn achterhoofd. Heb geprobeerd opener, minder bevooroordeeld, te kijken. Observeren wat er te zien is. En nu vind ik hem beter, geslaagd, de moeite waard. Nu zie ik dat in het begin geschreven wordt dat Curaçao zo klein is dat slaven niet konden vluchten en onopgemerkt in leven zouden kunnen blijven. Aan het begin van de film wordt het eind van het verhaal verteld, ik trek daaruit de conclusie dat de maker hiermee aangeeft dat het eind van deze geschiedenis bekend is en dat het hem dus niet om het historische feit gaat, maar om iets anders, wellicht de menselijke beweegredenen die tot dit feit hebben geleid, daarom laat hij zien wat er zes weken eerder is gebeurd als motief voor dit feit. Dan zie ik Tula, die zich zorgen maakt om zijn zieke broer, maar toch door blijft werken, en hard. Ik zie een arrogante Willem, die zijn macht misbruikt en nutteloos werk voor de slaven verzint. Tula die als enige slaaf niet hapt in de versnapering van pastoor Schink en ook niet langer gelooft in zijn hypocriete woorden. Hij gelooft nog wel in de Schepper, blijkt wanneer hij overmand door verdriet, zijn broer heeft begraven. Als hij hoort dat de Fransen nu machthebber zijn, eist hij het recht van vrijheid op. En vrijheid is het wat hij wil, niet meer en niet minder. Dat er mensen waren die dachten dat hij de macht over het eiland wilde overnemen, dat er mensen zijn geweest die dat in documenten hebben opgeschreven, wil niet zeggen dat dit inderdaad een ideaal van hem is geweest.
Verder zie ik dat hij vastberaden is in zijn streven, dat hij daadwerkelijk naar de gouverneur gaat om op te komen voor het recht. Als hij hoort dat Pedro onrecht heeft uitgehaald, dan neemt hij de moeilijke beslissing om hem op te sluiten, ongeacht zijn huidskleur. Je ziet leugenachtige bestuurders en slaven, maar Tula blijft zijn waarden en normen trouw. En die zijn zeer hoogstaand, het goede, het ware en het rechtvaardige. Als door leugens van onder andere Willem er soldaten op Tula worden afgestuurd, dan blijft hij integer, een man met ballen, ruggengraat, die bovendien ingrijpt om te voorkomen dat Louis uit woede Willem neerschiet. Tula die met argumenten in de aanval gaat, niet met wapens. Pas als hij met de zijnen wordt beschoten verweert hij zich met steek en vuurwapens. Dát is pas een held.
Hij is ook bezorgd om de kinderen en de vrouwen; in het heetst van de gewapende strijd stuurt hij steeds iemand om deze medeslaven in veiligheid te brengen. Hij verraadt niemand, ondanks Koro of wat anderen ook over hem mochten hebben beweerd, zo hoog is de moraliteit van Tula. En als hij uiteindelijk bij de gouverneur is aangekomen, heeft deze zelfingenomen proleet al zo veel ongegronde vooroordelen over de opstand, dat Tula het niet eens meer de moeite waard vindt om te protesteren, laat staan nog iets te zeggen.
Dit zijn de belangrijkste eigenschappen die ik in deze film heb gezien. Wat een geweldig voorbeeld. Wat een nobele man. Tula, mijn held.
RSS
Facebook
Twitter
