Toegewijde boekenliefhebber Frits Terborg heengegaan
Met zijn sprekende ogen nam Frits Terborg van eFTee Books de mensen met hun ‘dingen’ goed op en kon hij scherpe inschattingen maken als het om boeken en literatuur ging.
door Tascha Aveloo
PARAMARIBO – Op de achtergrond was Frits Terborg jarenlang de stuwende kracht van Boek- en kantoorhandel Vaco. “Als hij zich voornam om iemand te helpen, zou hij tot het uiterste gaan en al het mogelijke doen”, vertelt schrijfster Cynthia Mc Leod over Terborg die vrijdag is overleden.
Ze heeft fijne herinneringen aan Terborg, die het 33 jaar geleden op zich nam om haar eerste roman Hoe duur was de suiker? uit te geven. “Het was een paar weken vóór de verkiezingen na het militaire regime en ik zei nog: ‘Jullie hebben nog nooit een roman uitgegeven’. Hij antwoordde: ‘Maar deze doen we wel'”, onthult een lachende Mc Leod denkend aan deze interessante periode uit haar leven. “Het was een moeilijke tijd waarin er niets te koop was. Er was van alles mis: geen stroom, geen inkt en geen papier. Alles was een gedoe, waardoor het bijna anderhalf jaar duurde, voordat het boek uit was”, haalt Mc Leod zich nog helder voor de geest.
Zij vertelt dat zij terugkwam naar Suriname na in België en de Verenigde Staten te hebben gewoond als diplomatenvrouw. “Ik had eigenlijk al een Nederlandse uitgever die Vaarwel Merodia graag wilde uitgeven, maar ik was in Suriname en benaderde Vaco met mijn twee manuscripten. Frits las ze en zei na drie dagen: ‘We gaan het doen’.” Samen begonnen ze aan een triomfantelijke en glorieuze lijdensweg. “Hij betrok me bij alles, het lettertype, de kaft; elk detail besprak hij eerst met mij.”
Mc Leod herinnert zich nog dat een collega Nederlands op de Algemene Middelbare School (AMS) – waar zij toen lesgaf aan de examenklassen – haar vertelde dat als zij “vijfhonderd boeken verkocht had, zij een bestseller zou hebben naar Surinaamse maatstaven”. “Ik vertelde liever niet dat Vaco zo een drieduizend stuks had uitgeprint. Ik zag mijzelf al met een kamer vol boeken en een immense schuld.” Gelukkig werd het boek in die tijd, waarin de lokale productie bijna op nul stond een enorm succes.
“Ik had proefschoolonderzoeken gedaan en besloot ze mee te nemen op de signeerdag bij Vaco, want ik verwachtte niet veel mensen.” Uiteindelijk zat Mc Leod tot half twee in de middag te signeren en verkocht 675 boeken op die dag en in de weken daarop verkocht Vaco de resterende oplage. “Mijn succes met Hoe duur was de suiker? behoort hem net zo goed toe.”
Terborg was behalve bij Obsession Magazine werkzaam op de Schrijversvakschool. Schrijver en dichter Alphons Levens herinnert zich dat Terborg als lid van de Schrijversgroep ’77, vaak de maandelijkse literaire bijeenkomsten bezocht in Tori Oso. Volgens Ismene Krishnadath was Terborg een fervent literair liefhebber.
Behalve Vaco beheerde hij Faranaz Literair in de Hermitage Mall. “Dat was een topboekhandel, die bekend stond om gezellige boekpresentaties in de ruime passage voor de boekhandel. Ook was hij altijd aanwezig op het Kinderboekenfestival. Schrijvers konden in zijn stand hun boeken ten verkoop aanbieden. Hierdoor konden ze zich helemaal concentreren op de activiteiten met de kinderen”, vertelt Krishnadath.
Na Faranaz ging Terborg zelfstandig door eerst in de Kersten Mall (nu Suriname Times Mall), de Maretraite Mall en in Hermitage Mall met eFTee Books. Echter, door verminderde koopkracht als gevolg van de devaluatie van de munt nam de boekenverkoop steeds verder af. “Desondanks bleef hij zijn krachten geven aan het boekgebeuren, de laatste tijd vanaf de achtergrond. We zijn dankbaar voor wat Frits voor de literaire wereld in Suriname heeft betekend en condoleren de nabestaanden”, aldus Krishnadath.
Terborg was ook voor Robby ‘Rappa’ Parabrising een enorme steun. Onder meer bij de uitgave en het samenstellen van zijn novelle De Tapoe, die bij Rafael Boekhandel werd uitgegeven. “Hij zei dat ik goed teksten kon editen en gaf mij zelfs het manuscript van Vaarwel Merodia van Cynthia Mcleod om door te nemen. Helaas kon ik die job niet aannemen, omdat ik toen voltijds onderwijzer was. Later verwees hij Juliën Zaalman naar mij en kwam August een bonuman tot stand. Ook John de Bye stuurde hij met het boek Ter dood veroordeeld als resultaat.”
Volgens Rappa was Terborg een teruggetrokken persoon, die niet van de voorgrond hield. “Hij was gelukkig tussen zijn boeken en ondersteunde graag Surinaamse schrijvers. Met zijn sprekende ogen nam hij de mensen met hun ‘dingen’ goed op en kon hij scherpe inschattingen maken, als het om boeken en literatuur ging.”
[uit de Ware Tijd, 7 juli 2020]
Beste “vriend van Boekenoutlet”,
Afgelopen vrijdag is onze (schoon)vader Frits Terborg overleden. Hij was een bekend en veelgezien persoon in Paramaribo e.o. Wij eren hem als de oprichter van EFTEEbooks, die boekwinkel die wij in september 2018 van hem overnamen. Vanaf toen zijn we verder gegaan onder de naam Boekenoutlet Suriname.
EFTEEbooks heeft verschillende vestigingen gehad, behalve de locatie aan het Kerkplein ook bij TBL, de Maretraite Mall en Kersten Mall. In die hoedanigheid leverde hij zijn bijdrage aan het welbekende jaarlijkse Kinderboekenfestival.
Voordat Frits zijn eigen boekwinkels oprichtte, was hij jarenlang directeur van Vaco. Ook is hij geruime tijd landelijk verspreider geweest van het welbekende blad SamSam.
Behalve met boeken was Frits ook veel bezig met zijn andere passie: muziek. Hij heeft de afgelopen decennia op ontelbare plaatsen in de stad karaoke-avonden georganiseerd. Ook timmerde hij jarenlang aan de weg met zijn eigen Latourena Karaoke Club aan de Latourweg.
Met het overlijden van Frits is een spraakmakende persoonlijkheid van ons heengegaan. Hij was een uitgesproken persoon, eigenzinnig, maar ook heel warm en vrijgevig. Voor veel mensen heeft Frits het verschil kunnen maken. Hij was altijd bereid je te helpen met raad en daad of anderszins. Ook voor ons heeft Frits veel betekend, als adviseur en sparringpartner. Gepokt en gemazeld als hij was in de boekenwereld, heeft hij ons altijd van goed advies kunnen voorzien.
Wij gaan hem heel erg missen. Als raadgever, maar zeker ook als mens. Frits wist zijn commentaar op zo’n manier te brengen dat je het accepteerde en er ook iets mee deed. Dat is bijzonder.
Bedankt lieve Frits, zonder jou had Boekenoutlet Suriname niet bestaan.
Andre & Joane
J.A. Pengelstraat 110a
Paramaribo
Hoek Verlengde Hoogestraat
Tel. +597 840 51 54
WhatsApp +597 776 43 80
E-mail: boekenoutletsuriname@gmail.com
Facebook: www.facebook.com/boekenoutletsuriname
Signalement
Een mooi advies van Alphons Levens
Zondagmorgen reed ik over de J.A. Pengelstraat (voorheen Wanicastraat) en zag op de hoek van de Eugène Albert Gesselstraat (voorheen Verlengde Hogestraat) dat Boekenoutlet eindelijk zijn kleurige naambord boven de ingang heeft opgehangen. Adresnummer: 110 A. Zij zijn verhuisd van het Kerkplein naar hier.
Als wij in de boekenstands van de Schrijversgroep’77 onze boeken verkopen, vragen sommige klanten: ‘Waar kun je deze boeken elders kopen?’ En dan sommen wij de namen op van de weinige boekwinkels die ons land nog kent. Wie in deze coronavirusperiode zijn/haar tijd nuttig wil besteden met een Surinaams boek in handen, heeft hier dus een adres erbij.
Met een vriendelijke groet, Alphons Levens.
RSS
Facebook
Twitter
