Thea Doelwijt – Wajono
De rubriek Herlezen vraagt aandacht voor boeken die langer geleden zijn verschenen en de moeite van het herlezen waard zijn. Suggesties? Laat het ons weten via ons emailadres. Vandaag een stuk over Wajono uit 1969 van Thea Doelwijt.
door Safira Kame
Wajono is een ‘wilde Indiaan’ die deels op eigen aandrang, deels naar de wens van zijn ‘beschaafde Surinaamse landgenoten’ in contact wordt gebracht met de beschaving van de stad. In Paramaribo komt hij in contact met verschillende culturen en hij maakt kennis met de manier van leven in de stad. Hij ervaart ook hoe zijn eigen cultuur botst met die van de stad. Deze ervaringen zal hij dan delen met zijn dorpsgenoten in het binnenland. Joyce krijgt de Indiaanse jongeman onder haar hoede en ze wordt uiteindelijk verliefd op hem. Echter, Wajono verdwijnt zonder iets van zich te laten horen. De politie neemt Wajono op den duur gevangen, omdat hij zo maar in de stad woont, zonder geregistreerd te zijn. Met behulp van een zekere professor Odenski en een politieke relatie van Joyce, komt Wajono tenslotte vrij, en in de armen van zijn Joyce.
Thea Doelwijt. Foto © Michiel van Kempen
Het verhaal van Wajono, geschreven door Thea Doelwijt, vind ik een nationalistisch en geestig verhaal. Het doet mij nadenken over enkele zaken waarover ik het even later in mijn artikel zal hebben. Uit het boek heb ik geleerd, dat als je je wilt ontwikkelen je gewoon ervoor moet gaan. Dit hangt natuurlijk van jouw inzet af. Communiceer met anderen en wees altijd correct. Dat leren wij ook op het IMEAO bij het vak Communicatieve Vaardigheden. Karakter, dat moet je hebben. En dat bewijst Joyce, de hoofdrolspeelster of beter gezegd de hoofdpersoon in het verhaal. Zij houdt veel van Suriname. Joyce is in Nederland geboren, heeft een Surinaamse vader en kiest ervoor om voorgoed naar Suriname te komen om het land op te bouwen. Waarom kiest zij voor Suriname? Joyce antwoordt op p. 46: ‘Omdat mijn vader Surinamer is, omdat het bloed spreekt.’ Als journaliste komt zij hier werken en ook nog voor weinig geld. Volgens haar is Suriname een paradijs en niet Nederland. Ze gaat dood voor Suriname. ‘Ik pleit voor het eigene, ik wil een eigen kulturele ontwikkeling bijvoorbeeld. Ik vind dat Suriname los moet van Holland, los van de Hollandse invloed. Dat is de enige mogelijkheid. Dan ben ik een bakra-haatster. Dat is grappig, no’, staat op pagina 47. Zo een opmerking laat zien dat Joyce nationalistische gevoelens heeft.
Ik vraag me wel af of Joyce ook voor Suriname zou hebben gekozen anno 2016, gelet op de economische situatie waarin het land verkeert. Het boek is in 1969 geschreven. Suriname was toen nog niet onafhankelijk. Het land was een rijksdeel van Nederland. Misschien was de economie in het land enigszins stabiel, maar van de geschiedenislessen weet ik dat een paar jaar na die periode veel Surinamers juist naar Nederland vertrokken vanwege de onafhankelijkheid van Suriname die in 1975 zou plaatsvinden. Men noemde dit vertrek naar Nederland de grote emigratiegolf, terwijl Joyce juist naar Suriname wilde komen in naam van vaderlandsliefde. Dit zou in die tijd ook toe te juichen zijn. Ik ben ook nagegaan in de geschiedenisboeken dat het in die periode op politiek gebied rumoerig was in het land: je had de NPK I-regering en de grote onderwijsstakingen in 1973 en dergelijke. Anyway, Joyce verkiest Suriname boven Holland. Dat is een eer voor hen die ondanks alle problemen van het land de moed hebben om terug te keren naar Suriname. Ik dwaal nu een beetje van het verhaal af, maar vaak hoor je dat Surinaamse Nederlanders naar Suriname willen remigreren maar de moed niet hebben de knoop door te hakken. Waarom? Is het de luxe die hen daar tegenhoudt? Joyce uit Wajono zou dus nog steeds anno 2016 als voorbeeld kunnen dienen voor deze groep.
Dit is dus wat Wajono anno 2016 nog kan betekenen voor de huidige (jonge) lezers: een steun in de rug voor mensen die het niet zien zitten in Nederland en terug willen naar Suriname, maar ook voor Surinamers die misschien nu met de economische situatie het niet zien zitten, kunnen inspiratie putten uit Wajono!
.
Thea Doelwijt: Wajono. NV Drukkerij Eldorado, Paramaribo, 1969.
Safira Kame is, studente IMEAO 5 Magenta, 20 jaar
RSS
Facebook
Twitter
