Televisiedebat en indianenverhalen (6 en slot)
door mr.dr. W.R.W.Donner
Schertsfiguren
We mogen ons wel gelukkig prijzen dat president Bouterse – voor alle duidelijkheid niet mijn favoriet – in een helder moment besloot af te wijken van zijn gewoonte om schertsfiguren te plaatsen op gevoelige plekken maar voor de job van bankpresident met iemand op de proppen kwam met entree in de internationale financiële wereld die er toe doet. Hij heeft niet geaarzeld de man een enorm salaris toe te kennen. De man zal inmiddels wel genoeg geld gespaard hebben om het de rest van zijn leven rustig aan te doen en kan zich uit hoofde daarvan verzetten tegen financiële escapades van de president die zijn professionele reputatie zouden uithollen.
Bankdirecteuren verdienen tegenwoordig enorm omdat de job geweldig ingewikkeld is geworden en veel kennis van zaken vergt. China heeft voor zijn centrale bank de vroegere president van de Nederlandse Bank aangetrokken. Ze hebben daar niet gezegd: och geef die job maar aan mr. Misikaba. Die kan toch zo mooi praten. Of aan de voorzitter van ons parlement. Die vertelde aan studenten dat ze verdomd veel afwist van economie door simpelweg met economen te praten. Deed me denken aan een studievriend. Die legde zijn studieboeken onder zijn hoofdkussen in de verwachting dat de sappen van de wetenschap ‘s avonds dwars door het kussen in zijn hersenen zouden doordringen. Helaas maakte hij het meisje dat onze kamers schoonhield zwanger en moest gaan trouwen en een job op het postkantoor aanvaarden om brieven te sorteren om haar te kunnen onderhouden.
Tijdens de rel die een week of wat terug in Nederland was ontstaan nadat aan de commissarissen van de ABN/AMRO enorme tantièmes waren toegekend werd gezegd: deze mensen zijn het geld meer dan waard. Ze kunnen elders zelfs meer verdienen. Goed argument voor veel van onze commissarissen der parastatale instellingen : we kunnen elders meer verdienen. Als vrachtautochauffeur zeker.
Het debat
Ik wil tenslotte eindigen met een enkel woord over het debat. Als Real Madrid speelt tegen Barcelona valt er te genieten. Ze zijn van dezelfde klasse. Te kijken naar een wedstrijd tussen Real Madrid en Real Moengo Tapoe is waste of time. Wetenschappers kunnen met elkaar van mening verschillen zonder dat de een aan de ander zegt dat die onzin verkoopt.
Wetenschappers plegen met elkaar van mening te verschillen. Dat is normaal. Zo groeit de wetenschap. Daarom zeggen de Fransozen: par le choc des opinions nous arrivons a la sachesse. Door hun botsingen worden we wijzer. De verschillen van mening kunnen vaak worden teruggebracht tot het verschil in uitgangspunten. Daarom zeggen economen bij het opzetten van een redenering steeds: ik ga uit van die en die uitgangspunten en vooronderstellingen, waarna de kaarten op tafel worden gelegd.
Verschil van mening kan ook worden veroorzaakt door imponderabilia buiten de uitgangspunten. Tenslotte kan een van de debaters iets weten wat de ander niet weet..
Als economen het over alles eens zouden zijn, zou handel op de beurs niet mogelijk zijn. De ene makelaar zegt aan je: koop die en die aandelen want die zullen in waarde stijgen. Hij heeft de cijfers van de onderneming bestudeerd en is tot zijn oordeel gekomen. De andere makelaar heeft inside information. Bijvoorbeeld dat een nieuwe directeur zal worden aangetrokken of dat de onderneming ergens een goudader heeft aangetroffen en dat heeft geheim gehouden. Informatiee\ waarover de andere econoom niet beschikt. Er is een beroemd voorbeeld in de literatuur hierover. De bankiersfamilie Rothschild was puissant rijk. Hoe kwamen zij aan hun fortuin? Ze kregen per postduif het bericht dat Napoleon te Waterloo was verslagen. Ze creëerden een paniek op de beurs met het bericht dat hij had gewonnen. Alle aandelen kelderden. Voordat de beurs sloot,kochten ze zoveel mogelijk alles op waar ze de hand op konden leggen. Toen de volgende dag het nieuws van de overwinning van de geallieerden via de normale weg bekend raakte, vlogen de beursnoteringen de hoogte in. Wat ze met de postduif hebben gedaan kan ik mij niet herinneren. Iets extra lekkers geven zou niet gek zijn geweest.
Professor Caram zegt: een deviezenvoorraad moet de waarde hebben van zes maanden import. Dat zal hij hebben uit de literatuur. Als docent leest hij alle boeken en artikelen over het bankwezen.
Ir. Caldeira zegt: een deviezenvoorraad van drie maanden import is voldoende. Hij zal deze inlichting wel hebben gekregen van de bankpresident die dagelijks met de kwestie bezig is. Ik zet mijn geld op ir. Caldeira.
Staatsschuld
Ook over de kwestie van de staatsschuld was er verschil van mening. Tegenwoordig worden er statistieken geproduceerd over de hoogte van de staatsschuld van de landen ten opzichte van het nationaal inkomen. Ir. Caldeira wees erop dat wij ons met een staatsschuld van 30 % geen zorgen behoeven te maken als wij dat percentage vergelijken met dat van andere landen. Japan bijvoorbeeld zou boven de honderd procent zitten. Ook hier bleef toelichting achterwege. Heel vroeger stond een mens met zijn lichaam borg voor zijn schulden. Als hij die niet betaalde werd hij slaaf. Als landen klein waren werden ze bezet. Dat gebeurde met Haiti, met Nicaragua en Santo Domingo. De Amerikanen bezetten deze landen, namen hun intrek op het ministerie van financiën en alle belastingen en vooral invoerrechten die binnenkwamen pikten ze in totdat de schuld was afbetaald. Maar toen de communisten aan de macht kwamen weigerden de Russen de gigantische schulden die ze gemaakt hadden om hun spoorwegen aan te leggen te betalen. En niemand durfde ze aan. En wat about Griekenland in onze dagen. Niemand durft ze aan te pakken. Een paar jaar terug werden alle schulden van de Antillen kwijtgescholden. Dat zal ook wel gebeuren met de Griekse schulden. Men is alleen bang voor een domino-effect op andere landen zoals Portugal.
De les die wij hieruit putten is dat wij ons niet teveel zorgen moeten maken over onze staatsschuld. We moeten er alleen voor zorgen de rente op tijd te betalen. Bankiers vinden het geweldig als iemand zijn intrest op tijd betaalt zodat ze hun dividend kunnen uitkeren. Ze zijn weinig geïnteresseerd in de hoofdsom daar ze een andere cliënt moeten zien te vinden om het geld weer uit te lenen en je weet wat je hebt. Je weet niet wat je krijgt. Ik ben van oordeel dat wij ons geen zorgen behoeven te maken over de hoogte van onze staatsschuld. Daar heb ik geen theoretische gronden voor. Het zou echter wel goed zijn als wij tegenover de gelden die wij lenen iets tastbaars en nuttigs zouden kunnen stellen. In een debat dat ik jaren geleden met de leider van de VVD, Bolkestein, voerde in Nederlandse kranten wees ik erop dat onze mensen slechts kruimeldieven zijn in vergelijking met mensen als Forbes Burnham, Mobutu en de andere kleptomanen die hun zakken met miljarden vulden terwijl ze riant hadden kunnen leven van een paar miljoen. De bedragen die ze stalen kwamen hun landgenoten niet ten goede maar werden geplaatst op buitenlandse banken waarmee buitenlandse ondernemingen werden gefinancierd. Ik ben een voorstander van flinke leningen om een spoorlijn aan te leggen helemaal naar Nickerie. Ik ben een voorstander van flinke leningen om alle krotten in de hoofdstad op te ruimen en te vervangen door goede woningen nadat de bewoners zouden zijn opgevoed etc.
Mop
Voor degenen die mij tot nu toe hebben willen volgen zonder te ontploffen van ergernis, wil ik een mop vertellen.
Een Belg komt een hotel binnen en krijgt te horen dat alle kamers bezet zijn. Er is echter wel een kamer met een enkele gast. Maar die wordt door een ieder gemeden want de man snurkt bij het leven.
“Ik wil de kamer wel met hem delen,” zegt de Belg.
“Op uw risico,” zegt de eigenaar. De volgende dag bij het ontbijt zegt de eigenaar vol verbazing. “Gunst u ziet er goed uit. Hebt u goed geslapen?”
“Zeker,” zegt de Belg.
“Had u geen last van het gesnurk?”
“Helemaal niet.”
“Hoe kwam dat zo.”
“Ik kwam gisteravond laat thuis,” zegt de Belg. “Ik gaf hem een zoen en zei: tot straks schat. Hij is de hele nacht opgebleven om me in de gaten te houden.”
En nog eentje:
Een Surinamer komt in Nederland met vakantie. Men heeft hem verteld dat hij, als hij in een klein hotel zijn intrek neemt, altijd kan vragen om vrouwelijk gezelschap.
Hij zegt aan de hoteleigenaar: kan je een lekker stuk voor me sturen?
De baas is te verbouwereerd om iets te zeggen. Als zijn vrouw een poos later binnenkomt, ziet ze direct aan zijn uitdrukking dat er iets loos is.
Hij vertelt haar wat het zwartje van hem verlangde.
“Hij moet er direct uit,” zegt ze resoluut.
“Het is laagseizoen,” zegt de baas. “dat kan ik hem moeilijk zeggen.”
“Als jij dat niet doet doe ik dat wel,” zegt ze en gaat de trap op naar de kamer van de gast. Er komt een geweldig gestommel van boven. Hij krijgt zijn vet, denkt de baas want ze is een vrouw met ballen.
Een half uur later komt de Surinamer de trap af gewandeld.
“Dat was wel een oud kreng wat je voor me hebt gestuurd,” zegt hij. “Ze wilde niet maar ik heb haar gepakt.”
Daarom stuur ik geen essays naar vrouwen. Die kunnen mijn buitenlandse schuld-moppen niet waarderen.