blog | werkgroep caraïbische letteren
Posts tagged with: Zichem Frank

Filmavond Wij slaven van Suriname, in Almere

Het Comité Flevoland, Theater De Glasbak en Erfgoedhuis Almere organiseren op vrijdag 15 november 2024 een vertoning van de documentaire Wij slaven van Suriname, in het Erfgoedcafé.

read on…

De beknelling van Nola Hatterman en de Surinaamse School

door Michiel van Kempen

Een drama overkwam de unieke collectie die onder de naam Surinaamse School nu bijeen is gebracht in het Stedelijk Museum Amsterdam: na drie dagen gingen de deuren op slot vanwege covid-19. Nu de expositie weer publiek toelaat, kan die nog een kleine maand worden bekeken: 11 juli sluit de tentoonstelling alweer. Terugkijken kan niet, want er is geen catalogus bij de tentoonstelling. Wat een gemiste kans! Er is dan wel weer een prachtig boek verschenen over een van de kernfiguren van de expo: Nola Hatterman; geen kunst zonder kunnen.

read on…

Voorouderlijke lessen

door Orville Breeveld

Mijn moeder weigerde in 2002 als wethouder de Ghanese Ashanti Koning Osei Tutu II een hand te geven [Hannah Belliot, PvdA-wethouder in Amsterdam – red. CU]. Koning Osei Tutu II kwam namelijk in Amsterdam 300 jaar handelsbetrekkingen vieren met toespraken en vooral veel muziek, dans en gezelligheid. Toen mijn moeder Osei Tutu II wees op wat voor producten deze handel gebaseerd was, antwoordde de Ashanti Koning dat het nu niet het moment was om het feestje te verstieren. Mijn moeder eiste aan de Ashanti Koning, zijn kleurrijk geklede metgezellen en Job Cohen dat er voor de significante deelname aan de slavenhandel excuses gemaakt diende te worden. Zowel Osei Tutu als Cohen reageerden geïrriteerd en zij drukten mijn moeder nogmaals op het hart om de feestsfeer niet te verpesten. Boos verliet mijn moeder de feestzaal.

read on…

Black Achievement Awards Gala in beeld

Op 29 oktober werd het Black Achievement Awards Gala gepresenteerd in het De la Martheater in Amsterdam. Een verslag in woord en beeld van Johan Janssen. read on…

Lifetime Achievement Award voor Frank Zichem

De Surinaamse cineast Frank Zichem heeft een Lifetime Achievement Award ontvangen. Die kreeg hij uit handen van de wereldberoemde filmer Steve McQueen (Twelve years a slave) op maandag 29 oktober 2018 in het Amsterdamse De la Mar Theater in aansluiting op de uitreiking van de Black Achievement Awards. Zichem was in tranen bij deze late erkenning van een carrière die meer dan 50 films opleverde. read on…

Blackface

Op vrijdag 27 november is er bij de Vereniging Ons Suriname in Amsterdam een exclusieve voorverting van Blackface, de CNN documentaire, gemaakt door de internationaal gelauwerde Afro-Amerikaanse filmmaker Roger Ross Williams. Na de vertoning is er een Q & A met Roger Ross Williams, Vincent Soekra (filmmaker) en (onder voorbehoud) Frank Zichem (filmmaker). read on…

Surinaams filmretrospectief rond Frank Zichem

Op zaterdag 24 oktober vindt in het Amsterdamse Tropenmuseum een Surinaams filmretrospectief plaats. De films van de bekende Surinaams-Nederlandse cineast Frank Zichem staan centraal. Hij zit dit jaar 50 jaar in het vak. Zichem volgde de afgelopen 40 jaar de ontwikkelingen in zijn geboorteland Suriname op de voet. Ook de relatie tussen Suriname en Nederland vormt een thema in zijn werk. read on…

Ken Doorson verkent de diaspora met expo Mothership

Beeldend kunstenaar Ken Doorson presenteert aan de vooravond van 37 jaar Srefidensi de expositie Mothership: een artistieke verkenning van onze identiteit. Deze solo-expositie wordt van 21 tot en met 24 november in Fort Zeelandia in Paramaribo gehouden. Doorson zegt dat hij de expo in Fort Zeelandia houdt omdat “het een bijzondere plek gaat, waar voor mij gevoel het verleden en heden samenkomen”.

De levensgrote portretten van Doorson brengen je in verwarring: de zwaarmoedige uitdrukking op de gezichten contrasteert sterk met de uitbundige kleuren waarmee die zijn weergegeven. Doorson schildert in zichzelf gekeerde mensen – de ogen gesloten, een uitdrukking van pijn, woede, vertwijfeling of verdriet op hun gezicht.

Zijn Mothership voert de kunstenaar – en de toeschouwer – naar het verleden. Het doorkruist de geschiedenis van de kunstenaar, diens familie en hun land Suriname, maar begeeft zich ook ver daarbuiten; het universele thema, diaspora, laat zich niet beperken tot grenzen in plaats of tijd. ‘Mothership’ is de virtuele inspiratiebron die je meeneemt”, zegt de kunstenaar.

Inspiratie 
Inspiratie vindt Doorson in gesprekken, verhalen, beelden, de natuur en literatuur. Historische beschrijvingen van mensen geven niet alleen inzicht in voorbije tijden, maar helpen ook om hen neer te zetten als personen van vlees en bloed. Een intrigerend drieluik van de verzetshelden Kodjo, Mentor en Present is een duidelijk resultaat van deze aanpak.
“Het gaat om heel beladen onderwerpen. Dit is een manier om deze emoties abstract te benaderen”, verduidelijkt de kunstenaar zijn niet-alledaagse portretten. “Op deze manier probeer ik dramatiek te creëren.”

Boni, een schilderij van de legendarische vrijheidsstrijder, is in 2009 aangekocht door het Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis (NiNsee). Dit doek is deel van een tweeluik, waarvan het andere deel te zien is in hotel Cottica du Maroni aan de Van Sommelsdijckstraat.

Keramiek
Doorson vertelt zijn verhaal niet alleen met schilderijen. In Fort Zeelandia staan ook tientallen ongepolijste, ruwe koppen van klei. Van de meeste gezichten is de neus, kin, mond, een oor of oog opgeblazen tot onevenwichtige proporties. De pastoor van dit bonte gezelschap parochianen is door Doorson geschilderd. Keramiek en schilderij vormen samen de installatie “Mea Culpa”, die draait om de vraag welke rol het geloof heeft gespeeld in de slavernij en de handhaving daarvan.

“Dit is werk met een ziel; het gaat spreken!” zegt de maker, die van 1994 tot 2006 buiten Suriname woonde, studeerde en werkte. Na zijn remigratie is Doorson zich ook gaan toeleggen op boetseren. Hij werkt met Surinaamse klei en bakt de koppen in de oven van Soeki Irodikromo.

Opening
Last Song, een gedicht van de kunstenaar, wordt bij de opening vertolkt door theatermaker Erwin Tolin Alexander. Dichter/zanger Djinti opent de avond op muzikale wijze.

In Fort Zeelandia vertoont Doorson de documentaire Katibo Ye Ye van regisseur Frank Zichem. Hierin zien we hoe de Surinaamse Nederlander Clarence Breeveld in Suriname en Ghana op zoek gaat naar sporen van de slavernij. Deze documentaire sluit qua onderwerp, invalshoek en betrokkenheid goed aan bij de thematiek van de expositie Mothership.

[uit Starnieuws, 18 november 2012]

Filmmaker voor het volk wil speelfilm over De Kom maken

Een filmmaker van en voor het volk. Zo ziet cineast-regisseur Frank Zichem zichzelf. Een jongen uit de volkswijk Beekhuizen in Paramaribo, die goed kon tekenen, en in de jaren ’60 naar Nederland ging om te studeren. Via de striptekeningentafels van de Toonder Studio’s in Amsterdam, belandde hij op advies van een bevriende cameraman, op de Filmacademie.
In de jaren na zijn afstuderen ontwikkelde hij zich tot een ervaren documentairemaker. Voor de IKON-televisie maakte hij onder meer de jeugdserie Kon Hesi Baka/Kom Gauw Terug over het kinderleven in Suriname voor de onafhankelijkheid. In Duitsland werkte hij jarenlang mee aan de populaire televisie-dramaserie Stadtklinik voor het entertainmentbedrijf van John de Mol.

Medicijnen
Toch wilde Frank Zichem in eerste instantie geen filmmaker worden: “Ik heb altijd medicijnen willen studeren.” Hij wilde zo de ambitie van zijn moeder waarmaken, die haar studie had moeten afbreken om voor de kinderen te kunnen zorgen. Maar hij werd aangenomen op de Filmacademie.
Zijn talent lag niet op het gebied van regie, dacht hij. Hij wilde cameraman worden. Maar op de academie werd hij door de medestudenten ‘gecorrigeerd’. Zijn eerste film Gebri Doro over zijn visie op Suriname sloeg aan. Volgens Zichem speelde zijn achtergrond als volksjongen daarin mogelijk een rol. “Het was een periode van afrekenen met het calvinisme in Nederland, vrouwemancipatie en zo. Surinamers waren bezig met de emancipatie van Suriname.” Zijn film was daarom belangrijk voor de Surinamers in Nederland.

Rug naar leiders
Niet iedereen kon de film waarderen. In Utrecht kwam iemand in de bioscoop achter hem aan omdat hij de vuile was buiten hing. “Blijkbaar had ik iets te vertellen”, concludeert Zichem nuchter. Zijn sterke kant is dat hij filmt vanuit het volk, zoals Frederico Fellini dat deed. “Ik ben door hem beïnvloed.” Hij is blij dat hij eerst documentaires heeft gemaakt voor hij aan speelfilms begon, want daardoor heeft hij geleerd ‘het leven te interpreteren’ en dat is belangrijk bij drama. “Ik sta altijd met mijn rug naar de leiders; ik kijk naar het volk.”

Anton de Kom
Zichem is na jaren documentaires maken toe aan een heuse speelfilm. Er ligt een script over het leven van de Surinaams-Nederlandse verzetsheld Anton de Kom. “Ik heb nooit die ambitie gehad. Nu ik wat ouder wordt en vrijwel alle vormen heb gedaan, begint het iets te worden van: ik hoop dat iemand me vraagt.” En een Surinaams onderwerp ligt hem dan na aan het hart. Het intrigeert Zichem dat De Kom na een opname in een psychiatrische kliniek ‘schoon’ naar buiten kwam en het verzet in ging.

De drijfveer van de filmmaker is dat mensen iets aan zijn films moeten hebben. Vanuit dat uitgangspunt moet de film over De Kom ook een link hebben naar de tijd van nu. Hij denkt dat mensen daar meer aan hebben dan aan alle aandacht voor de slavernij. “Laten we daar even mee ophouden en kijken naar die kleine slachtoffertjes die zelfmoord plegen in Nederland.” Dat komt volgens Zichem door een verwrongen identiteit na drie eeuwen slavernij. Zijn film moet daarom over een positief voorbeeld gaan die zich daarvan had losgemaakt.

[RNW, 28 juli 2012]

Hervonden held: Anton de Kom

Op woensdag 17 februari vindt in De Balie in Amsterdam een programma plaats onder de titel ‘Hervonden held: Anton de Kom’. Aan de avond verlenen medewerking Rob Woortman, Alice Boots, Michiel van Kempen, Antoine de Kom, Rudi Wester en Karin Amatmoekrim. De documentaire Wij slaven van Suriname uit 1999 van Frank Zichem en Ellen Brautigam (RVU) zal worden vertoond.

read on…

Vuile was en schone handen

Vuile was en schone handen. Dat is een terugkerend onderwerp in het Surinaamse deel van het Winternachten-programma in januari.

De Surinaamse documentairemaker Frank Zichem staat centraal in het filmprogramma van zaterdagavond 16 januari. Hij spreekt – aan de hand van filmfragmenten uit zijn indrukwekkend aantal documentaires – met filmkenner Bert Jansma over hoe hij omging met controversiële onderwerpen in Suriname. Mag je de vuile was wel buiten hangen? Ditzelfde thema komt aan de orde in een gesprek onder leiding van de Surinaams/Nederlandse publicist Sandew Hira (Dew Baboeram) met de Caribische auteurs Junot Diaz (Dominicaanse Republiek) en Kettly Mars (Haïti). Ook zij hebben te maken met de druk van hun lezers om de vuile was niet buiten te hangen.

Voor het hele Winternachtenprogramma klik hier

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter