Op donderdag 27 mei 2021 ondertekenden Rita Rahman, voorzitter van de Werkgroep Caraïbische Letteren, en... Lees verder →
Posts tagged with: Walden Orsine
Veel kwaliteit weinig volk bij Boni Puwema Neti
door Donovan Mijnals
Paramaribo – Iwan Wijngaarde ziet er ietwat teleurgesteld uit; maar niet gebroken. De Puwema Neti die zaterdag in verband met de herdenkingsdag van de Surinaamse verzetsheld Boni werd gehouden, was veel minder druk dan de voorzitter van de organiserende Feydrasi Fu Afrikan Srananman had verwacht. read on…
Srefidensi Puwema Dey Award 2013 voor Orsine Walden
De Evangelische Broeder- en Zustergemeente Rotterdam heeft recentelijk de Srefidensi Puwema Dey Award 2013 uitgereikt aan de Nederlands Surinaamse voordrachtskunstenaar Orsine Walden. Volgens de organisatie is dit een bevestiging van waardering voor haar bijdrage op het gebied van de poëzie. De artiest doet het heel goed als dichter en haar maatschappelijke betrokkenheid binnen de Surinaamse gemeenschap speelde ook een rol om haar de prijs toe te kennen. Naast Walden waren Romeo Grot en Cynthia Abrahams genomineerd voor de award. Oscar Harris is tevens gehuldigd door de organisatie. Het jaar daarvoor was het Denise Jannah.
Walden, meer bekend als Hansemuye Oheema Amba, is al jaren een wel geziene artiest bij (bewustwordings)activiteiten van voornamelijk Nederlandse Surinamers en Afrikaners. Met passie en overgave brengt zij zalen vaak in ademloze ontroering. Haar poëzie en spoken words zijn overwegend doordrenkt van het ‘zwarte’ bewustzijn. Wie haar ooit eens heeft horen dichten kan dit alleen maar beamen. Zij is een eigenzinnige dichteres met een missie. Zij draagt voor uit eigen werk en is tevens te boeken als host voor events. Walden beschrijft zichzelf als ‘een boodschapper met de dankbare taak woorden door te geven aan de mensheid’. Zij draagt voor in het Saamaka, maar ook in het Sranangtongo, Engels en Nederlands. ‘Juist omdat ik vroeger de taal (Saamaka..red) niet mocht spreken, ben ik door een vriendin aangemoedigd om een rap in het Saamaka te schrijven. Ik rapte vroeger, en na de eerste rap over huiselijk geweld is de deur opengegaan en komen de woorden die ik soms niet eens begrijp. Later merkte ik dat die woorden iets met mensen doet en ook met mij. Ik ben dankbaar te mogen dienen als boodschapper’, zegt Walden. Sinds 2005 timmert deze eigenzinnige dame aan de weg als “puwema uma”. Haar missie is het op de kaart zetten van de Saamaka taal en cultuur en mensen door middel van ‘woorden die tot haar komen, te versterken’. Naast het dichten is Walden actief als spiritueel begeleider, verzorgt vooroudergebeden en geeft onder andere hierover lezingen. In 2011 bracht zij samen met twee andere dichters een dichtbundel uit genaamd Qererto geïnspireerd door Rastafari. Verder is Walden al langer dan twee jaar actief op Radio Mart, waar zij maandags en vrijdags in het ochtendprogramma Start met Mart empowerment gedichten voordraagt. Sinds enkele jaren organiseert zij onder de naam Ibuntu events cultureel-educatieve evenementen voor jong en oud om Afrika en de diaspora positief onder de aandacht te brengen. Het is de eerste keer dat de Srefidensi Puwema Dey Award is uitgereikt.
[uit De West, 24 december 2013]
4e Srefidensi Puwema Dei
Op zondag 18 november 2012 organiseert de Evangelische Broeder- en Zustergemeente Rotterdam de vierde Srefidensi Puwema Dei. Centraal staan:
1) Fu memre Edgar Cairo “Dichter des Vaderlands”
2) Huldiging van de veelzijdige artieste Denise Jannah
Met medewerking van de dichters Orsine Walden, Astrid Maatsen-Banel, Marie Renfrum, Dichtersgroep Trifosa, Migarda Raphaela (uit Curaçao), Marius Atmoredjo, Rosita van Gom.
Muzikale optredens van Edgar Spa Muziekgroep, Edje Rust, Alfons Wielingen en Eddy Assan
Plaats: Minstreelstraat 9 te Rotterdam (nabij NS Station Noord)
Entree 10,00 euro
Tijd: inloop: 13.30 uur, aanvang: 14.00 uur
Info: Ruud: 0648404804, Wilgo: 0653395535, Ronny: 0611173469, Lucia 0631529086, Meriam : 0645096091
Kunstenaars over Amnestiewet
Kompe,
Met de aanname van de amnestiewet 2012 in de Nationale Assemblee van Suriname is de periode van willekeur aangebroken in Suriname. De dictatuur van de democratische meerderheid heeft bewezen weinig gevoel te hebben voor de gevoelens van de minderheid, slachtoffers en nabestaanden van geweldadige misdrijven tijdens de militaire periode in de jaren tachtig. Met een zogenaamde democratisch gekozen meerderheid hebben de politieke machthebbers de wet naar hun hand gezet. Er zijn verschillende afkeurende geluiden gehoord over de aanname van de amnestiewet. Meer nog dat het jammer is dat de daders hun straf ontlopen. Echter, zeker naar de jeugd toe, heeft de aanname van de wet wegen vrijgemaakt voor het straffeloos vernietigen van de toekomst van het land. Als vrijdenkers en geweten van de samenleving vraag ik bij deze wat jouw mening is. Wat denk jij ervan? De verschillende meningen wilde ik samenvatten in een stuk/verklaring ter ondersteuning van de stille protestmars die op dinsdag aanstaande in Suriname wordt gehouden. Mijn verzoek is om in maximaal honderd woorden elkaar zowel in Suriname als in Nederland een hart onder de riem te steken.
We hebben allemaal een mening, laat je horen. Alleen dan weten alle Surinamers zich gesteund door de uitdragers van het vrije woord.
Tan bun,
Stuart Rahan
(NB Niet alle reacties konden worden geplaatst, er werd gekozen voor het symbolische getal van 15, zie hieronder)
Ook ik ben met stomheid geslagen. Woorden schieten te kort. Er gaat wel door m’n hoofd: ‘wij (wij want dit is grensoverschrijdend) hebben besloten te vergeten’ las ik op Facebook. En zo is het. Iets vergeten wil niet zeggen dat het niet heeft bestaan. Een volk dat vergeet, vergeet ook het recht op bestaan. Als je vergeet te bestaan kun je ook niet verder. Verder willen we allemaal, dus laten we niet vergeten. Nooit! We moeten blijven praten. Altijd! Sari odi. Manoushka Zeegelaar-Breeveld (Theatermaker)
Met het aannemen van de amnestiewet heeft Suriname zichzelf neergezet als een kortzichtige natie, die het ontbreekt aan zowel toekomstvisie als historisch besef. In plaats van de nabestaanden van de decembermoorden te steunen in hun verlangen naar rechtvaardigheid, planten wij hen een dolk in de rug. Elke fatsoenlijke Surinamer zou van zich moeten laten horen, zodat de wereld weet dat ons land, ons volk, niet uitsluitend uit boeven, opportunisten en onnozelaars bestaat. Opo kondreman, un opo! Karin Amatmoekrim (Schrijver)
Suriname laat een kans liggen, een kans op waarheid en op recht. Hoe kunnen volksvertegenwoordigers zichzelf zo misleiden? Weten ze niet dat wat ze vandaag aanrichten door de rechterlijke macht opzij te zetten, niet enkel gevolgen heeft voor de slachtoffers en hun nabestaanden van het regime Bouterse, maar ook gevolgen heeft voor de lange termijn? Geven ze hun president (en nog toekomstige machtshebbers) willens en wetens een vrijbrief om het recht naar hun hand te zetten? Dit is een bijna even zwarte dag in de geschiedenis van Suriname als 8 december 1982. Rihana Jamaludin (Schrijver)
Mijn zoon is 8, groeit op in Nederland en krijgt les over de tweede wereldoorlog. Daardoor heeft hij een hekel aan Duitsers. Ik wil mijn zoon leren niet te haten. Bij de Duitsers kan dat, omdat de daders zijn gestraft. Ik zal deze dinsdag met hem meelopen in de stille tocht tegen de straffeloze amnestieverlening voor de daders van de decembermoorden. Ik zal hem vertellen wat er is gebeurd. Als hij daarna de daders haat, kan ik hem begrijpen. Helaas. Als hij na de mars het onvoorstelbaar vindt dat Surinamers een moordenaar als president kiezen, kan ik hem begrijpen. Als hij het daarna moeilijk vindt om te beseffen dat hij Surinamer is, zal ik hem zeggen dat hij niet moet zeuren. We zijn Surinamers in goede en in slechte tijden. Guus Pengel (Schrijver/Theatermaker)
Ik vergeef wel, maar ik vergeet niet. De dag van de decembermoorden zal ik ook niet vergeten! Maar ja, JA IK WIL SURINAME WEL ZIEN VOORUITGAAN EN DIE VRIJHEID EN DEMOCRATIE IS GEBLEKEN…! Razia Barsatie (Kunstenaar)
Een volk van ongeveer een half miljoen Surinamers is wakkerder dan ooit dankzij de Amnestiewet en de democratische processen zoals die zich in onafhankelijke naties als Suriname ontvouwen. Als je de stille tocht in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Groningen zou laten plaatsvinden, krijgen nabestaanden van slachtoffers van Nederlandse willekeur en terreur ook een podium om zich tegen dwaling van de rechtstaat Nederland uit te spreken. Gelukkig is de kans klein dat de falende rechtspraak in Nederland onder vergelijkbare loupe wordt bekeken want dan zou men een permanente stille tocht langs zien komen van slachtoffers van falende rechtstaat principes. Forward ever! Laat de geschiedenis geen strop voor de toekomst worden. Soso lobi. Tide tamara Sranan e stree gi wan moro switi tratamara. Martha Tjoe Nij (Dichter/Theatermaker)
Opportunisten en lafaards, die zich bestuurders noemen, beseffen niet dat zij met ondertekening van de barbaarse Amnestiewet Suriname buiten de gemeenschap van beschaafde landen plaatsen. Het isolement waarin ons land zal geraken treft dan helaas ook de goedwillende Surinamers. Wat men hiermee komende generaties meegeeft is dat leugen, lafheid, bedrog en egoïsme wapens zijn die gebruikt mogen worden in de strijd om zelfverrijking en nepotisme: het doel heiligt immers de middelen. Dit is het absolute dieptepunt van Sranan. Lydia Emanuels (Schrijver/Radiomaker)
Ik zou graag willen reageren. Ik heb ook wel een mening maar mijn woorden zijn verstomd. De borst van Suriname brandt van pijn en niemand lijkt iets te kunnen doen. Toch gebeurt er veel. Ik zou zeker wat willen zeggen maar… Ik wens ons allen veel troost en kracht toe. Brasa! Raj Mohan (Zanger/Dichter)
Den man di a Sranan pipri piki meki wi sabi fa den e denki. Suma na mi? Ala di a de so taki mi no agri taki suma di kiri no e kisi den strafu, mi feni taki wi no mu waka leki fowru sondro frustan na Ptata baka. Wi mu sabi wi historiya. Dan te wi luku wi historiya wi e syi taki ten biten suma ben e kiri trawan, dan kaba den no ben kisi den pai. Mi ati de na den pitani di gro tron bigiman nanga -uma sondro papa na den sey. Ma ete efu a Sranan pipri no agri nanga san e pasa nownow, dan na fu tra leysi te den musu poti den sten, den sorgu taki den man disi no kon moro. Dan mi sabi taki awinsi na baka dritenti yari, den man di kiri brada fu soso o kisi den pai. Sranan pipri sabi yu historiya, dan na a kaba yu o de winiman nomo nomo. Romeo Grot (Skrifiman)
Wat gaat er gebeuren, Met mijn kinderen, Die de geschiedenis van hun land niet kennen? Wat gaat er gebeuren, Met mijn dochter en mijn zoon, Die ik nooit iets heb verteld, Van die nacht in december, Een nationale schande. Wat is er gebeurd die nacht, Wacht, wacht, wacht…, Ik weet het, je bent nog niet gehoord, Je bent nog niet verhoord, Je hebt nog niemand vermoord. Wat doe je met de dood, Van mensen op je geweten, Wat doe je met je eigen lafheid, Wat rijmt er op lafheid… SCH… verwijt. A bun, mi e stop, Onze woorden zijn nog niet op, Maar er zijn grenzen aan mijn zinnen, M’e begi un alamala, Laten wij ons bezinnen. SLOTWOORD 2012: GAAT ALLES (HOPELIJK NIET ALLES) ZICH HERHALEN? Thea Doelwijt (Theatermaker)
Het verleden waar zij het over hebben, is ook het verleden waar méér dan 15 mensen…
mensen van alle rangen en standen, van elke kleur, uit de stad en het binnenland, genadeloos en zonder vorm van proces werden vernederd, gemarteld en vermoord. Dat moeten we vanaf nu gewoon vergeten. De rechter mag daar niet meer over oordelen. De 28 parlementariërs hebben dat namens u, volk van Suriname, besloten. Voordat deze wet er was, wisten we wie er verdacht werden van de gruwelijkheden uit dat verleden. Zekerheid hadden we (nog) niet, want je bent onschuldig tot het tegendeel wordt bewezen. Dat is in een rechtstaat zo. Maar nu? Nu weten we wie de daders zijn, omdat ze er alles aan hebben gedaan om aan het oordeel van de rechter te ontkomen. Het lukte ze in drie dagen. Jessica Dikmoet (Journalist)
Als we onszelf niet de hoogste waarde toekennen, kunnen we ook niet het hoogste goed in de wereld bereiken: Liefde en Rechtvaardigheid! Nu wordt in ons geliefd Suriname de Rechtvaardigheid geweld aangedaan. Waar eerst, als in een echte democratie, de verdachten van bloedbaden (Moiwana) en moordpartijen (Fort Zeelandia), via de rechtsgang ter verantwoording werden geroepen, wordt nu, middels een politiek machtsspel, de rechtsstaat terzijde geschoven. Surinamers, waar ook ter wereld, het is onze taak en onze plicht dat licht brandende te houden. Het licht van de menselijke waardigheid, de rechtstaat, de democratisch bepaalde grondwet, de gemeenschappelijke idealen van onze voorouders uit India, Afrika, Java en waar ook ter wereld. Gezamenlijk tegen rechtsongelijkheid en moreel verval – geen tropische, morele, duisternis meer! Felix Burleson (Acteur)
Surinames internationale reputatie is verkwanseld door opportunisme en eigenbelang, onder het mom van”volksvertegenwoordiging”. Ik schaam me diep. Vast staat nu wel dat de coalitie zó zeker was van een op handen zijnde veroordeling -dus schuldigverklaring!- van hun grote leider dat alles op alles gezet is om een vonnis te voorkomen. Onze grootste opdracht nu is om de woorden “Recht en Waarheid maken Vrij” weer zeggingskracht te geven, door met name de jongeren te doen inzien dat de nu gepredikte rechteloosheid slechts een teken is van moreel verval en absoluut niet deugt. Opgeven is geen optie. Die –vele!- zielen verdienen rust! Gado blesi wi kondre… Denise Jannah (Jazz zangeres)
Hoe laag kan een land, een volk, een parlement geraken, dat koelbloedige moorden legitimeert, om behoud van macht? Hoe gemeen, laag, laf kunnen parlementariërs zijn die doden in klassen verdelen, door voor amnestie te stemmen ter vrijwaring van de moordenaars van de ene (december 1982) koelbloedige moorden terwijl zij tegen amnestie zijn voor de moordenaars van de andere (Moiwana, 1986) koelbloedige moorden, alsof de slachtoffers van de ene koelbloedige (Moiwana, 1986) moorden, menselijk waardiger zijn dan de slachtoffers van de andere koelbloedige (december 1982) moorden. Hoe gemeen, laag, laf kunnen parlementariërs zijn die een dergelijk amnestiewetsvoorstel indienen, die zo een wet verdedigen, die voor zo een wet stemmen. Maar ook, hoe gemeen, laag, laf kunnen parlementariërs zijn die niet krachtig TEGEN de amnestieverlening stemden, maar zich slechts van stemming onthielden. En dus stilzwijgend instemden. André Pakosie (Fytotherapeut)
Makandra Sranan, Brudu ben lon pasa skin, Miti goron.
Mama Aisa, Mi afo kruderi, Lontu miti, Libi suma kondre, Pe surdati e go barpuru, Rumuru sa e tan degedege na ini den ede, Fu sribi kondre no e tan tiri, Uma nanga bere de bari na uma ede, Di no ben sabi sondu pe pasa, Di brada du, No ben de, fu syi.
No frigiti, Te yu du wan sani, Na ini dungru, pe alasani tiri, Dungru, e tyari nyun siri, Prani wi sa prani, Baka, sibibusi, Oten a siri sa gron?, Meki wi ala sa nyan!
Makandra Sranan, Kreiwatra na ai, Di wi famiri, Sof´ den nanga nen, Ma sof´ den n’abi nen, Oten den sa drai kon na oso baka?, Makandra Sranan, Makandra Sranan.
Grontapu sondu alontu a de, Winsi tori e draitapu, Makandra Sranan, Drei yu krei ai, Sabi tamara, na esde nanga tide wi sa de. Orsine ‘Hansé Muye’ Walden (Spoken word Artist)
Surinaams-Utrechts praathuis Tori Oso organiseert ‘Boek met koek’
In samenwerking met Lucinda’s bookstore uit Rotterdam organiseert Stichting Tori Oso uit Utrecht op 19 februari de bijeenkomst ‘Boek met koek’ of, in het Surinaams ‘Buku nanga kuku’. Het doel van de bijeenkomst is om bezoekers onder het genot van een stukje koek (kuku) op interactieve wijze te betrekken bij het werk van de uitgenodigde auteur. In dit geval is dat onder andere de Utrechtse schrijfster Henna Spalburg. Ook voor niet-Surinamers is ‘Boek met koek’ een bezoekje waard.
Lucinda Malbons, eigenaresse van Lucinda’s bookstore, zal de middag leiden. Zij is bekend met uiteenlopende auteurs die inmiddels haar winkel hebben bezocht voor een boekpresentatie of verzorgen van een lezing. Gasten tijdens deze ‘Boek met koek’ zijn de Utrechtse schrijfster Henna Spalburg en dichters Orsine Walden uit Amsterdam. Spalburg heeft al zo’n 16 boeken geschreven over uiteenlopende onderwerpen, variërend van romans met hedendaagse thema’s, tot de geschiedenis van Suriname. Orsine Walden, ook wel Hansémuyé genoemd, zal gedichten voordragen onder muzikale begeleiding van de djembé en haar werk toelichten.
Tori Oso (vrij vertaald praathuis) is een Surinaamse stichting opgericht in 2001. De stichting is begonnen met het organiseren van activiteiten, voornamelijk voor Surinaamse 50-plussers. Sinds 2005 is de doelgroep verbreedt met als doel, de oudere en jongere generatie bijeen te brengen door middel van diverse evenementen gerelateerd aan Suriname en meer. Daarbij staat het thema ‘verbinding’ altijd centraal, zoals verbinding tussen jongeren en ouderen, diverse culturen binnen en buiten de Surinaamse gemeenschap, Utrecht en omliggende steden, profit en non-profit sector en media en de Surinaamse gemeenschap.
Besme Abb weWelid weMenfes Qiddus Ahadu Amlak
(In naam van de voorouder, de zoon en de heilige eeuwige adem, de enige bron)
In oktober verschijnt een boek met gedichten en poëzie van een drietal mensen. Een drietal mensen die elkaar hebben gevonden in hun gezamenlijke liefde en bewondering voor het keizerlijke echtpaar uit Ethiopië. Door hen liefdevol Vader of Moeder genoemd of Alpha en Omega, gaat het hier om Haile Selassie I en Woyzero Menen. In dit bijzondere echtpaar herkennen zij alle drie de allerhoogste eigenschappen waar een mens naar kan streven. Een volmaaktheid zo vaak afwezig in onze huidige maatschappij. Een waardigheid die het leven van deze dichters optilt uit de grauwheid van hun dagelijkse bestaan.
In de geest van Selassie wat drie-eenheid betekent, vertellen deze drie dichters ieder drieëndertig verhalen. En zo komt deze drie-eenheid uit op drie maal drieëndertig is negenennegentig verhalen, opgevangen en tot woorden omgevormd, vanuit het diepst van hun ziel. Alle drie ervaren ze dat deze woorden hen gegeven zijn, op momenten dat ze er wakker voor waren, op het moment dat ze het horen konden. Ook al was dit in het midden van de nacht. Als de woorden verschenen, moesten zij er gehoor aan geven. Alle drie zijn zij ervan overtuigd dat het niet om hen gaat als vertolkers van deze woorden, maar om de bron waaruit deze woorden ontstonden. In den beginne was het Woord.
Deze bundel heet Qererto wat in het Amharinja, de officiële voertaal van Ethiopië, zoiets als strijdliederen betekent. En strijdliederen is de juiste benaming voor deze verzameling van gedichten en poëzie. Ze bezingen de strijd, zowel de uiterlijke strijd tegen misstanden, onderdrukking, uitbuiting en racisme die in het hedendaagse Babylon aan de orde van de dag zijn, als een innerlijke strijd. Een innerlijke strijd om het echte van het onechte te scheiden, om diep in jezelf dwars door de dualiteit van het menselijke bestaan, een plaats van eenheid te vinden. In die zin ademen de teksten de inspiratie uit van hen die hen voortgingen en gaan; Vader en Moeder.
Het drietal bestaat uit Mystic, Orsine Walden, aka HanSéMuYe Oheema Amba en Roland van Reenen. Mystic en HanSéMuYe Oheema Amba, stammen beiden vanuit de Afrikaanse, of anders gezegd, de Ethiopische diaspora. Roland is geboren en getogen in Nederland. Alle drie echter hebben echter een spirituele nationaliteit die vanuit Ethiopië stamt. Niet zo vreemd als je bedenkt dat Ethiopië de bakermat is van alle menselijke beschaving.
Mystic schrijft al jarenlang poëzie en zou met zijn oeuvre vele boeken kunnen vullen. In zijn poëzie wisselen hard en zacht heel natuurlijk af. De harde bruine korst aan de buitenkant, maar het zachte brood aan de binnenkant. Zijn woorden kunnen teder zijn, en getuigen van een diepe natuurlijke schoonheid, maar kunnen ook oproepen tot gerechtigheid en revolutie.
Orsine Walden schrijft ook al vele jaren poëzie. Zij is bekend vanwege haar spoken word performances, waar zij als een waarlijk Afrikaanse koningin haar werken tot leven brengt. Poëzie in het Nederlands, Engels, Sranang Tongo en Samaaka Tongo.
Vooral die laatsten, geschreven in haar stamtaal van de Saamaka´s, dragen een muzikaliteit uit, die zelfs diegenen in vervoering brengen, die deze taal niet machtig zijn. Orsine brengt je zoals zij het zelf noemt words from the heart of spirits.
Roland van Reenen heeft een tweetal boeken op zijn naam staan. In 2010 verscheen van hem de roman One Love en recentelijk verscheen van zijn hand de dichtbundel Ik en Ik in Gedicht. Zijn werk is doordrenkt met een fascinatie voor de mystieke eenheid waar dichters al eeuwen over reppen. Een mystieke eenheid die, eenmaal gevonden in je zelf, alle grenzen van cultuur, religie en ras overstijgt.
Marroninstituut Stichting Sabanapeti vierde 20-jarig bestaan
Op 21 september 1990 werd het Marroninstituut stichting Sabanapeti in Utrecht opgericht. Nu, na twintig jaar, kijkt het bestuur tevreden terug op het werk dat de stichting realiseerde voor de Marrongemeenschappen in Suriname, Frans-Guyana en de diaspora. Stichting Sabanapeti vierde haar verjaardag samen met haar vrienden en genodigden op 25 september 2010 in de aula van het Trajectum College in Utrecht.
In de 30 minuten durende videodocumentaire Realisatie van het mogelijke, gemaakt door de voorzitter, kabiten André R.M. Pakosie, zagen de aanwezigen wat stichting Sabanapeti in de afgelopen twintig jaar realiseerde: Bewaarder van de hoogste Marrononderscheiding, de Gaanman Gazon Matodja Award, voor personen die zich verdienstelijk maakten voor Suriname en met name voor de Marrongemeenschappen. Het uitgeven van het tijdschrift Siboga, het cultuurhistorische tijdschrift over de Marronsamenlevingen. Het realiseren van kleinschalige duurzame ontwikkelingsprojecten in Suriname op het gebied van onderwijs, werkgelegenheid, cultuur en gezondheidszorg. Het verrichten van onderzoek op het gebied van Marrongeschiedenis en –cultuur. Het verzamelen, inventariseren en documenteren van geschreven, audio(visuele) documenten en (kunst)voorwerpen. De totstandkoming van een archief- en documentatiecentrum. Het begeleiden van studenten, het overdragen van kennis en het ondersteunen van Marrons om met behoud van de eigen culturele identiteit een positie te verwerven en een positieve bijdrage te leveren in de samenleving waarin zij wonen. En natuurlijk de talrijke lezingen en cursussen aangaande de Marroncultuur en -geschiedenis, die kabiten Pakosie in Suriname, Nederland en daarbuiten verzorgde.
Na de pauze, waarin iedereen genoot van de heerlijke Marronkeuken, droeg Saamaka dichteres Orsine Walden ter ere van het twintigjarig bestaan een aantal van haar gedichten voor in het Saamaka en Engels. Hierna was het woord aan kabiten Pakosie. Hij verzorgde een indrukwekkende lezing over ‘Het ontstaan en de ontwikkeling van de Afro-Surinaamse Creooltalen’. Hij ging daarbij niet alleen in op het ontstaan van het Sranan, Ndyuka, Saamaka, Matawai, Aluku, Kwintii en Pamaka, maar ook op de klassieke talen die vroeger gewoon in het dagelijks leven van vooral de Marrons gebezigd werden: Loangu, Anpuku, Papa, Kumanti, Anklibenda, Amanfu en Akoopina. Nu gebruikt men deze alleen nog maar binnen de religie. Daarnaast onderscheidt Pakosie de instrumentale talen – Wanwi-apinti, Kumanti-apinti, Kwadyo, Agbado, Benta, (Botoo) Tutu en Abaankuman -, die volgens hem, net zoals dat het geval is bij gebarentaal, bij de verbale communicatie ingedeeld dienen te worden. Elke slag vertegenwoordigt immers een onuitgesproken woord of een heel verhaal.
De aanwezigen luisterden aandachtig naar de verschillende fragmenten, die kabiten Pakosie van elke taal liet horen. Omdat hijzelf de zeven Afro-Surinaamse Creooltalen en op één na de klassieke talen spreekt én ook de instrumentale talen verstaat, kon hij deze unieke geluidsfragmenten onder andere verzamelen door zelf met mensen te converseren die deze talen nog beheersen. Bijzonder zijn ook de opnames van toespraken van verschillende reeds overleden gaanman van de Marronsamenlevingen, die elk in hun eigen taal spreken. Een Inheemse taal komt vervolgens aan bod, die de Marronleiders spraken om met de Inheemse leiders te kunnen communiceren.
Na zijn lezing ontstond een levendige discussie over het gebruik van de klassieke talen binnen de Wintireligie. Een van de eyeopeners die kabiten Pakosie zijn publiek meegaf, was het gegeven dat de klassieke talen normale talen zijn, die aangeleerd kunnen worden – zoals dat ook het geval is bij het Latijns dat gebezigd wordt binnen de christelijke religie, met name in de Rooms-katholieke kerk.
Het belang van het Marroninstituut
Op de vraag wat het belang is van het werk van Sabanapeti, antwoordde een van de genodigden: “De informatie die ik krijg van Sabanapeti over de Marroncultuur en geschiedenis is geweldig. Ook volgde ik de Afáka-cursus en leerde daardoor weer meer over mijn eigen cultuur”. De bekende Apinti masterdrummer, André Mosis, vertelde dat stichting Sabanapeti hem onder andere ondersteunde toen hij in Nederland kwam om zijn leven op te bouwen met behoud van zijn eigen Marronidentiteit. Een jonge toehoorster vond het juist erg goed dat de stichting arme mensen in Suriname helpt, bijvoorbeeld door het schooltasproject. Onder de aanwezigen bevond zich ook de bekende zangeres Denise Jannah, die de kracht van Sabanapeti roemt en haar standvastigheid gedurende de afgelopen twintig jaar. Zij hoopt dat dit unieke Marroninstituut nog groter wordt en nog meer mensen aantrekt dan dat het nu al doet.
RSS
Facebook
Twitter
