blog | werkgroep caraïbische letteren
Posts tagged with: volkslied

Trefossa in het licht bezien van Papa Koenders

Ingekorte tekst van de Trefossa-lezing op 15 januari 2022, gehouden door drs. Cherida Adamah-de Ziel

Jaarlijks op 15 januari wordt er een lezing gehouden over het leven en werk van H.F. de Ziel, Trefossa. Mijn naam is Cherida Adamah-de Ziel, ik ben cultureel antropologe en een nichtje van H.F. de Ziel, alias Trefossa. Mijn thema dit jaar is:  Trefossa in het licht bezien van Papa Koenders. Het gaat over de vraag,  in hoeverre Papa Koenders’ gedachtengoed en werken van invloed zijn geweest op De Ziels’ culturele vorming, werken en gedachtengoed.  In het eerste gedeelte geef ik een kort overzicht van het leven en werk van Papa Koenders. In het tweede gedeelte zal ik de verbanden leggen tussen Papa Koenders en Trefossa.

read on…

C.A. Hoekstra/Trefossa/J.G.A. Koenders – Surinaams volkslied

God zij met ons Suriname,
Hij verheff’ ons heerlijk land,
Hoe wij hier ook samen kwamen,
Aan zijn grond zijn wij verpand,
Werkend houden w’in gedachten,
Recht en waarheid maken vrij,
Al wat goed is te betrachten,
Dat geeft aan ons land waardij.

Opo kondreman un’ opo!
Sranangron e kari un,
Wans’ ope tata komopo,
Wi mu’ seti kondre bun,
Strey de f’ strey,
Wi no sa frede,
Gado de wi fesiman,
Eri libi te na dede,
Wi sa feti gi Sranan.

[Sranantongo]

[Eerste twee strofen van het Surinaams volkslied. Tekst vastgesteld in 1959 door de regering van Suriname. Nederlandse tekst van Hoekstra bewerkt door Trefossa (Henny de Ziel); Sranan versie van Trefossa met twee regels van J.G.A. Koenders. De melodie is van Johannes Corstianus de Puy.]

Wirht en Schalkwijk over Surinaams volkslied

De laatste thema-avond van het jaar van de Schrijversgroep ’77 zal een beetje in de sfeer zijn van Srefidensi zijn. Jeff Wirht en Marten Schalkwijk zullen praten over: “Volkslied zingen versus volkslied doen; terug naar het origineel?” Daarnaast zal de Schrijversgroep ’77 samen met diverse dichters en spokenword-artiesten het Schrijversgroep-jaar geheel dichterlijk afsluiten.

read on…

Trefossa is onsterfelijk voor ons

Trefossa heeft ons Volkslied geschreven en heeft zich daardoor onsterfelijk gemaakt. Trefossa is een van de gezichtbepalende dichters van de 20ste eeuw, die ons een verfijnd oeuvre nagelaten heeft, zegt Sunil Oemrawsingh, penningmeester van Henri Frans de Ziel Stichting.

read on…

Surinamers willen niet achterblijven met onbenullig koningslied

door Xanta Jabini

Als vier bekende Nederlanders de tekst van een ‘officieel’ koningslied in elkaar kunnen flansen op basis van de woordenderrie van het half-alfabete Nederlandse volkje, dan moet ik dat kunnen overtreffen, moet Ronald Snijders gedacht hebben. Hoewel hij zelf componist is, nam hij gemakshalve maar de bekende melodie van ’16 april’ van de in 1981 overleden Max Woiski sr. Daarop was snel een tekst geschreven die weliswaar op praktisch geen enkel moment spoort met de noten, maar die naar onbenulligheid de tekst van het Nederlandse koningslied aardig nabij komt, zo niet overtreft. Koningshuizen schijnen nu eenmaal algehele verstandsinkrimping te veroorzaken. Snijders floot nog een deuntje, Oscar Harris, Denise Jannah en Dana Fung Loy mochten de tekst over de noten schrapen, en zo stond donderdag het Surinaamse koningslied op de Facebook-pagina van Ronald Fluiters. Kingdom sells, nietwaar?  

Zelf meegriezelen? Klik hier

Meertaligheid en dubbele nationaliteit


Verleden heb ik me al geërgerd aan een artikel van ene Dayaram Girdhari in Dagblad Suriname van 7 maart j.l., zijnde een verslag van een gehouden mini-symposium over taal, waaruit schrijver concludeert dat het triest is om te constateren dat wij nu, na langer dan een eeuw met zoveel verschillende rassen in Suriname samenwonend en na ruim vijfendertig jaar onafhankelijkheid, nog altijd niet in staat zijn met elkaar te communiceren in de moedertalen van de diverse bevolkingsgroepen. Met alle respect voor de schrijver, maar ik vind het een “Umwertung aller Werten”. Als ik het goed begrijp zouden wij dus naast het Nederlands allemaal minimaal vier andere van de in Suriname gesproken talen moeten spreken, te weten Sranan (58,5%) , Sarnami (12,9%), Javaans (10,5%) en Marrontaal (2,5%). De motivering hiervoor luidt dat “de taal bevordert het begrijpen van de zeden en gewoonten van een plurale samenleving en heeft de kracht langs vreedzame weg de integratie tussen de verschillende bevolkingsgroepen te realiseren. Door de taal onderling te spreken en te verstaan, ontstaat er meer vertrouwen, begrip, respect, etc. tussen de verschillende etnische groepen.”

Het is een regelmatig terugkomend geluid dat we horen, dikwijls ook in verband met het Surinaamse volkslied, waaraan met name het Hindoestaanse volksdeel een couplet in het Sarnami wil toevoegen. Zo onleent vandaag in de Ware Tijd ene Atma Jagbandhan aan datzelfde mini-symposium zijn bede om het Surinaamse volkslied om te bouwen in meerdere talen, omdat het volgens hem als “discriminatie en onrechtmatig wordt ervaren” dat ons volklied slechts twee coupletten telt, een in het Nederlands en een in het Sranan. Daarbij meent hij dat er niet alleen een couplet in het Sarnámi aan moet worden toegevoegd, maar óók in andere Surinaamse talen. Het volkslied zou er dan in zijn visie zo uit kunnen zien: Opo kondreman un opo (Sranan), Sarnám dharti boláwe hai (Sarnámi) en de derde regel in het Javaans-Surinaams, wellicht ook nog daaraan toe te voegen Hakka Surinaams, Caraïbs Surinaams, Arowaks Surinaams, Aucaans Surinaams, Saramaccaans Surinaams. Kortom, een onvervalste potpourri.

Het mogen best wel eerbare motieven zijn die tot dit soort uitspraken leiden, maar het is een misleiding om te zeggen dat het spreken en verstaan van elkaars talen tot integratie leidt, en dus een noodzaak om het volkslied in even zovele talen te zingen. Wat wij in Suriname nog elke dag waarnemen is dat van echte integratie geen sprake is, niet omdat we elkaars taal niet spreken, maar omdat een groot aantal bevolkingsgroepen hardnekkig vasthoudt aan de cultuur van oorsprong, waartoe uiteraard ook de eigen taal is te rekenen. Dat is uiteraard hun goed recht, maar het is óók een belemmering om te integreren. De grote fout die daarbij wordt gemaakt is dat de goegemeente dikwijls andermans culturen worden opgedrongen, hetgeen tot aversie kan leiden. Alsof de ander niet langer vrij is zijn eigen cultuur te behouden.

Terug naar meertaligheid. Voor veel propagandisten van meertaligheid, zoals ook voor bovengenoemden, lijkt het meer op een emotionele oratio pro domo dan op een rationele overweging vanuit pedagogisch gezichtspunt. Want kijken we naar de taalkennis en taalvaardigheid van ‘de Surinamer’ dan is is het daarmee droevig gesteld. De belangrijkste oorzaak daarvan is uiteraard de steeds slechter geworden kwaliteit van het onderwijs, daarbij helaas in de kaart gespeeld door de zozeer geprezen meertaligheid van onze bevolking. Het Nederlands, de officiële voertaal, wordt – indien al thuis gesproken – matig tot slecht beheerst en wordt dan tot overmaat van ramp op school ook nog eens slecht onderwezen. Neem daarbij de vriendtjes en vriendinnetjes in de buurt die allemaal wat anders spreken, van Marron tot Hakka, en de Babylonische spraakverwarring is compleet. Bij gevolg is het met de taalkennis en taalvaardigheid van onze jeugd nóg slechter gesteld dan met die van hun ouders, beter gezegd, die zijn absoluut abominabel. Begin dus in godsnaam met ze één taal goed te leren.

Dubbele nationaliteit
In het verlengde van deze problematiek ligt de weer actuele roep om een dubbele nationaliteit. Ook hier gaat het meestal – als bij meertaligheid – om opportunistische redenen waarom die gewenst zou zijn. Hét voorbeeld wordt uiteraard gevormd door de voetballers die niet getransfereerd kunnen worden omdat ze ooit een andere nationaliteit hebben aangenomen. Het is de verdwazing van de tot ‘big-business’ omgeturnde voetbal’sport’, waar begenadigde voetballers onwijs veel geld wordt betaald om derden nog onwijzer rijk te maken. Met andere woorden, in plaats van ze te leren een keuze te maken, moet het hun mogelijk worden gemaakt er twee identiteiten op na te houden, om zodoende het hoerig gedrag van voetballers en directe belanghebbenden gerechtvaardigd te zien. Bij taal én integratie is het eender, er moeten keuzes worden gemaakt, maar dat is voor velen te moeilijk.

Vader Surinaams volkslied geëerd

door Donovan Mijnals

Paramaribo – Zesendertig jaar na de staatkundige onafhankelijkheid van Suriname werd donderdag een kopstuk van Henry Frans de Ziel onthuld. Het kopstuk is vervaardigd door Erwin de Vries. Nadat de eerste versie door onverlaten is gestolen en daarna nooit is teruggevonden, maakte De Vries uit eigen middelen een tweede.

read on…

Een nieuwe vertaling van het Volkslied van Aruba

Sinds 1976 is ‘Aruba, dushi tera’ het volkslied van Aruba. De tekst in het Papiamento is van Juan Chabaya ‘Padú’ Lampe en Rufo Wever. Fred de Haas vond de bestaande vertaling niet bevredigend en maakte er een nieuwe vertaling van.

Aruba, dushi tera

Aruba patria aprecia,
Nos cuna venera
Chikito y simple bo por ta
Pero si respeta

O, Aruba dushi tera,
Nos baranca tan stima
Nos amor p’abo t’asina grandi
Cu n’tin nada pa kibr’e

Bo playanan tan admira
Cu palma tur dorna
Bo escudo y bandera ta
Orguyo di nos tur.

O, Aruba dushi tera,
Nos baranca tan stima
Nos amor p’abo t’asina grandi
Cu n’tin nada pa kibr’e

Grandeza di bo pueblo ta
Su gran cordialidad
Cu Dios por guia y conserva
Su amor pa libertad.

O, Aruba dushi tera,
Nos baranca tan stima
Nos amor p’abo t’asina grandi
Cu n’tin nada pa kibr’e

.

Aruba, lief klein vaderland

Aruba, wenkend vaderland,
Wij hebben ons aan jou verpand.
Aruba, bakermat zo klein,
Aruba waar wij trots op zijn.

Aruba, lief klein vaderland,
Een klip in zee, een liefdesband,
Ons hart is voor jouw roep bezweken,
Niets kan deze liefde breken.

Je palmen sieren onze stranden,
Doen ons hart in gloed ontbranden;
En je wapenschild, je vlag
Vervullen ons weer elke dag.

Aruba, lief klein vaderland,
Een klip in zee, een liefdesband,
Ons hart is voor jouw roep bezweken,
Niets kan deze liefde breken.

Volk, zo hartelijk, zo groot,
Dat menigeen gastvrijheid bood,
God sta je bij, houd moedig stand,
behoed de vrijheid van je land!

Aruba, lief klein vaderland,
Een klip in zee, een liefdesband,
Ons hart is voor jouw roep bezweken,
Niets kan deze liefde breken.

Trefossa Srefidensi tentoonstelling geopend

Op 22 november werd in het Nationaal Archief Suriname aan de Mr Jaggernath Lachmonstraat 174 (de vroegere Verlengde Coppenamestraat) in Paramaribo de Trefossa Srefidensi tentoonstelling geopend door de minister van Binnenlandse Zaken. Er zijn o.a. originele handschriften van Trefossa te zien met het volkslied en een reeks artikelen betreffende de vlag en andere protocollaire zaken bij Srefidensi (het onafhankelijkheidsfeest van Suriname). De tentoonstelling zal drie weken te zien zijn.

De viering van 35 jaar Staatkundige Onafhankelijkheid wordt door diverse organisaties in verschillende vormen vroegtijdig gevierd. Het ministerie van Binnenlandse zaken en stichting Henri Frans de Ziel stichting hebben in dat kader een expositie georganiseerd.De opening van de expositie ‘Srefidensi-Trefossa Expositie’ was gisteren in het Nationaal Archief Suriname.

De pers, genodigden en scholieren behoorden tot de aanwezigen. Na enkele speeches van hoogwaardigheidsbekleders beluisterd te hebben, werd een filmpje afgedraaid over 25 november 1975 dat terug voerde naar de geschiedenis van de Onafhankelijkheid van Suriname.
De expositie biedt aan de Surinaamse gemeenschap een collectie van oude kranten, artikelen over onder andere de onderwerpen politiek, onafhankelijkheid van Suriname, het ontwerp van de Surinaamse vlag, het ontwerp van het wapen, een dagboek over geschiedenis van Suriname voor de onafhankelijkheid en een oud geschreven tekst van het Surinaams volkslied.

Tijdens de expositie wordt ook veel aandacht geschonken aan Trefossa. Hij is de schrijver van het Surinaams volkslied en heeft het land een eigen literatuur bezorgd. Stanley Sidoel, ook lid van de commissie 35 jaar Staatkundig Onafhankelijkheid, zegt dat het daarom belangrijk is dat Trefossa tijdens de expositie extra aandacht krijgt. Dit, omdat hij van grote betekenis is voor het volk, tevens scholieren die tot nu toe gebruik maken van zijn literatuur.

Verder kunnen ook oude ontwerpen van de Surinaamse vlag worden bezichtigd. De uitgeprinte artikelen uit het wetboek omtrent- het schenden van de Surinaamse vlag- maken ook deel uit van de expositie. Artikelen en foto’s over toenmalige regeringsleiders en Trefossa ontbreken ook niet.

[uit de Ware Tijd, 23 november 2010]

Beukenboom: ‘Behoud symbolen van eigen identiteit’

De twee belangrijkste symbolen voor de identiteit van Bonaire, de vlag en het volkslied zullen veel minder waarde hebben wanneer Bonaire onderdeel wordt van het Nederlands staatsbestel. Deze worden vervangen door de Nederlandse vlag en volkslied.

Dat stelt PDB eilandsraadlid Robby Beukenboom. Maar hij vindt dat ook al wordt Bonaire onderdeel van Nederland de vlag en het niet volkslied geheel moeten verdwijnen. Hij vreest ook voor het bestaan van Papiamentu als officiële taal van Bonaire. “Papiamentu zal met de tijd ook verdwijnen. Dit zal een van de trieste resultaten van 10-10-’10 zijn”, aldus Beukenboom.
Beukenboom ziet het als een taak van de Bonairiaanse volksvertegenwoordigers om ervoor te zorgen dat de identiteit van de Bonairiaanse bevolking wordt gewaarborgd. “Wij moeten Nederland duidelijk maken dat wij onze eigen vlag, volkslied en taal blijven gebruiken.”
Volgens hem is zowel het Nederlands als Papiamentu een officiële taal op Bonaire. Hij wees op het feit dat in provincie Friesland ook het Fries een officiële taal is en dat de Friezen ook hun eigen vlag hebben.
In ieder geval zal Bonaire zich internationaal niet kunnen profileren met een eigen vlag. Maar Beukenboom zegt het compleet eens te zijn met gedeputeerde van Staatkundig Structuur Anthony Nicolaas die vorige week tijdens een eilandsraadsvergadering zei onderzoek te doen hoe in de toekomst om moet worden gegaan met de Bonairiaanse vlag en het volkslied.

[Uit Amigoe, 21 juli 2010]

Het Volkslied van Bonaire:

Tera di solo y suave bientu
Patria orguyoso sali for’i laman
Pueblo humilde sèmper kontentu
Di un kondukta tur parti gaba
Pues lage nos trata tur dia
Pa sèmper nos Boneiru ta menta
Pa nos canta den bon aromania:
Dushi Boneiru nos patria stima
Laga nos tur komo Boneireano
Uni nos canto, alsa nos voz
Nos ku ta yiunan di un pueblo sanu
Semper kontentu sperando den Dios
Ningun poder por kita e afekto
Ku nos ta sinti pa e isla di nos
Make chikitu ku su defecto
Nos ta stimele aribu tur kos

Vertaling:

Land van zon en zachte bries
Trots land verrezen uit de zee
Bescheiden volk, altijd tevreden
Zich altijd dapper werend
Laat ons elke dag proberen
Bonaire bekend te maken
En we zingen in goede harmonie:
Heerlijk Bonaire, ons geliefd vaderland
Laat ons alleen als Bonaireanen
Allemaal zingen en onze stemmen verheffen
Wij, als kinderen van een gezond volk,
Altijd tevreden, gelovend in God
Geen kracht kan ons deze liefde afnemen
Zoals wij die voelen voor ons eiland
Ondanks dat het klein is en niet volmaakt
Wij houden ervan boven alles

Collectie van Trefossa naar Nationaal Archief Suriname

door Claudett de Bruin

Wanneer op 12 april a.s. het nieuwe gebouw van het Nationaal Archief Suriname (NAS) officieel in gebruik wordt genomen, wordt ook de nalatenschap van Trefossa – pseudoniem van Henri Frans de Ziel (1916-1975) – aan Suriname teruggegeven. Het literaire werk van deze Surinaamse dichter is van groot belang geweest voor de ontwikkeling en de opwaardering van het Sranan. De overdracht, die voor Suriname van grote cultuurhistorische waarde is, wordt gedaan door Cynthia Abrahams, voorzitter van de Werkgroep Nalatenschap Trefossa Nederland en Cherida de Ziel.

read on…

Een Sarnámi couplet in het Surinaamse volkslied?

Er was nog maar enkele dagen geleden flink wat beroering, omdat de Surinaamse president Ronald Venetiaan bij een publieke bijeenkomst verbood dat er door een hindostaan een couplet van het volkslied in het Sarnami, de taal van de hindostanen, gezongen zou worden. De discussie over zo’n “derde couplet” van het Surinaamse volkslied, steekt periodiek de kop op. Discussie? Om heel eerlijk te zijn: van de onverhuld racistische vuilspuiterij op een aantal internetsites lusten de honden geen brood.

Maar er is ook een andere manier om aan dit debat deel te nemen. Zo verspreidde Ricardo E. Meyer twee jaar geleden een tekst die maar een beperkt circuit bereikte. De titel ervan: ‘In plaats van Sarnami couplet Surinaams volkslied, volkseenheid nastreven.’ We nemen die tekst hier graag over:

read on…

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter