blog | werkgroep caraïbische letteren
Posts tagged with: Vernooij Joop

De Sociale en Culturele Dimensies van Hindoestaanse Contractarbeiders en de Diaspora

door Renuka Biharie

De Hindoestaanse contractanten zijn tussen 1873 en 1917 naar Suriname gebracht om de toenmalige leemte aan arbeiders die ontstond na de afschaffing van de slavernij op te vangen op de plantages. Dit boek geeft een helder beeld van hetgeen deze immigratie met zich heeft meegebracht: levensbeschrijvingen van vrouwen zowel voor als gedurende de contracttijd, de sociale vraagstukken en ervaringen van de hindoestanen in diaspora (Nederland), religie, kunst en identiteit en muzikale tradities. read on…

Herinneringen aan Els Moor (III)

Ode aan een tranga uma
De Clark Accord Foundation (CAF) is bevoorrecht geweest met jouw literaire bijdrage, Els Moor. Een bijzonder mens was jij, je nam geen blad voor de mond …..ik mocht nooit switi Sranan van jou zeggen. Want dat vond je nonsens. ‘Laat die switi maar achterwege’, zei je dan vastberaden. Clark geloofde sterk in Gods hand. Hij had bewondering en respect voor sterke vrouwen. Winnie Mandela bewonderde hij om haar strijdvaardigheid, Maxilinder om haar non-conformisme, zijn moeder om haar onvoorwaardelijke liefde.
Lobi Els waar zal ik jou plaatsen? read on…

Meer over winti

door Jerry Dewnarain, met dank aan Joop Vernooij

 

In dit artikel is een selectie gemaakt van boeken die zijn verschenen over winti. Deze worden kort besproken. De winticultuur is een geloofstraditie die meegebracht is door de uit West-Afrika afkomstige slaven. Later is er vermenging ontstaan met andere inheemse traditiepatronen, zelfs met enkele christelijke geloofselementen. De god Anana Kedyaman Kedyanpo is binnen deze cultuur de drijvende kracht die allesomvattend is. De wintitraditie is sterk verbonden met de natuur, met de grond, het water, de planten en bomen en de lucht, het heelal, en wordt meestal ook uitgedragen in de natuur. Binnen de winticultuur kunnen problemen van mensen via rituelen opgelost worden. read on…

Leven volgens het hindoeïsme, de islam en het christendom

door Joop Vernooij

De pandit van de Sanatan Dharm in Den Haag, Aneroedh Gangaram Panday heeft een boekje gepubliceerd over drie belangrijke religies. Hij is als pandit betrokken bij de mensen van Den Haag, maar zijn verhaal geldt natuurlijk ook voor de mensen van Suriname. Het is altijd goed ervaringen aan weerszijden van de oceaan uit te wisselen en publiekelijk te maken. read on…

Graag een keuze voor leven

door Joop Vernooij

De titel van het proefschrift van Rita (Dona) Sanctis is A Quest for Life and Transformative Resistance: An Explorative Study on Religious and Philosophical Resources of Resistance to Female Foeticide and Infanticide in India (Verlangend op zoek naar leven en transformatief verzet. Een verkennend onderzoek naar de religieuze en filosofische bronnen van verzet tegen het opzettelijk doden van vrouwelijke foetussen en van meisjes in India). read on…

Een wintihandleiding

door Joop Vernooij

Juliën Zaalman heeft een nieuwe uitgave verzorgd. De stichting Tata Kwasi ku Tata Tinsensi heeft hem bereid gevonden opnieuw een degelijke uiteenzetting te schrijven over winti. De uitgave heet Wintihandleiding. Het ontwikkelingsproces van winti, is opgedragen aan de wintigemeenschap en telt 201 bladzijden. De naam handleiding is wel van toepassing omdat het een handzaam boekje is: klein en fijn. read on…

Inheemsen: piai en/of sjamaan

Voordat de inheemsen, vooral de ‘Bovenlandse indianen’ in het zuiden van Suriname, die nog lang zonder vaste woonplek waren, bekeerd werden tot het christendom en dorpen kregen, waren ze wat medische zorg betreft aangewezen op hun piai of sjamaan, de deskundige op het gebied van de natuur, die veel geneeskracht bezit. Nu is het belangrijk dat deze kennis van eeuwen niet verloren gaat. read on…

Gids slavernijverleden Amsterdam

door Joop Vernooij

Rond Keti Koti/ Dag der Vrijheden, 2014 is de Gids slavernijverleden Amsterdam/ Slavery Heritage Guide verschenen. De samenstellers zijn Dienke Hondius, Nancy Jouwe, Dineke Stam, Jennifer Tosch en Annemarie de Wildt. Uitgeverij LM Arnhem heeft druk en uitgave verzorgd. Het project om het slavernijverleden van Amsterdam in kaart te zetten – the mapping – ging uit van de Vrije Universiteit Amsterdam (VUA). Vorig jaar juni is er bij de herdenking van 150 jaar manspasi in het Stardust-hotel op Leonsberg al aandacht aan gegeven door Dienke Hondius. read on…

Van een pancasila-familie

door Joop Vernooij

Een huisgenoot van mij, Suhadi Cholil (Kediri, 1977) is eind januari 2014 gepromoveerd aan de r.-k. Radboud-universiteit Nijmegen op een interessant proefschrift: I Come from a Pancasila Family. A discursive Study on Muslim-Christian Identity Transformation in Indonesian Post-Reformasi Era. read on…

‘De nieuwe coöperatie tussen realiteit & utopie’

door Joop Vernooij

De Vlaamse journalist Walter Lotens, die een zwak heeft voor Suriname en twee publicaties over land en volk op zijn naam heeft staan, Suriname in stukjes (2002) en Omkijken naar een revolutie (2004), heeft vorig jaar gepubliceerd over de coöperatie en alles wat ermee te maken heeft. De Nieuwe Coöperatie. Tussen realiteit & utopie heet zijn boek. Hij heeft all over the world veel vormen van coöperatie ontdekt, meegemaakt en bewonderd. En heeft er systeem in gebracht, er een rode draad in gevonden of gebracht. In de continenten van Zuid tot Noord en van Oost tot West, heeft hij gereisd en is tot een bewonderenswaardige hoeveelheid gegevens gekomen, die hij wil delen. Hij noemt de publicatie niet wetenschappelijk, maar intussen… . Hij draagt een massa kennisbronnen aan.
Nieuw
Lotens is naar de nieuwe coöperatie op zoek gegaan – naar nieuwe vormen van samenwerken tussen mensen – die veel verder gaat dan de oude idee van coöperatie. De oude idee kunnen we deels terugvinden in wat genoemd wordt het coöperatiewezen van ons ministerie van Landbouw, Veeteelt en Visserij. Het gaat dan voornamelijk over de samenwerking van mensen in de agrarische sector, omdat die manier van werken profijt oplevert. Lotens gaat verder en vindt nieuwe vormen van coöperatie, waar ook ter wereld. Ook in Suriname.
Lotens is in zijn boek helder van taal met soms een Vlaamse uitdrukking zoals ‘bollekens’ (p. 23), ‘ik stap af aan het stationnetje’ (p. 84) of ‘met een hoek af’ (p. 235). Hij geeft zijn Inleiding de titel: ‘anders gaan werken als concrete utopie’, het thema van zijn verhaal.
Indeling
Het boek heeft hoofdstukken met een theoretische invalshoek en met vijfendertig ‘Stopplaatsen’ in de verschillende hoofdstukken. Dit zijn concrete stukjes tekst van schrijvers uit de hele wereld over dit onderwerp. Ze zijn geografisch bedoeld maar ook betreffende plaatsen waar anders gedacht wordt en waar mensen anders in het leven zijn gaan staan. Belgiё is als het ware de basisstandplaats. Hij heeft er drie Belgische experts bij gehaald: Rik Pinxten met het ‘Voorwoord’, Bob Docx met het ‘Nawoord’ en Wim van Opstal heeft een bijdrage met een analytisch verhaal over de coöperaties in Belgiё.
Nieuwe wereld
Lotens ontdekte in zijn woonplaats Borgerhout (bij Antwerpen) en elders in de wereld een veelheid aan georganiseerde activiteiten die veel verder reiken dan het vroegere begrip van coöperatie oproept, als een samenwerkingsverband van spaarders, mensen met bankzaken. Tegenwoordig gaat het over een nieuwe benadering van vaak gedwongen samenwerking rond landeigendom, productie van ‘gron nnyan’, nutsvoorzieningen, huizenbouw, buurtbelangen. Ik zelf doe mijn boodschappen bij ‘de Coöp’. In dit verband noemt de schrijver wat Suriname betreft, de kasmoni (pp. 201-204): het proefschrift van Aspha Bijnaar, de activiteiten van Godo en de initiatiefnemer CarlhoWijdh (pp. 196-201), het aloude en zeer bruikbare gotong royong-systeem of mechanisme en de gedachten van ontwikkelingswetenschapper Maureen Silos (pp. 254-258). Vanuit wereldwijd perspectief is er dus wat dat betreft best wat te doen hier zonder tekort te doen aan de bestaande goed functionerende coöperaties als die van Kwatta, de Agro Coöperatie Corantijnpolder, de Cawovan Lelydorp en de andere organisaties van het ministerie van Landbouw, Veeteelt en Visserij. En menigeen kan zich de Algemene Vereniging van Krediet Coöperaties nog voor de geest halen.
Buurland
Guyana heet officieel de Coöperatieve Republiek Guyana. Leuker kunnen we het niet maken. We kennen als vorm van samenwerking de crowdfunding en recentelijk de bitcointoestanden. Een interessante en recente coöperatie is die van prostituees die van hun plaats verdreven werden en de strijdvaardige coöperatie Macha’s oprichtten.
Nieuwe visie
In de huidige wereld komen allerlei vormen van samenwerking boven om het hoofd te bieden aan nood, aan machtsobstakels en aan de behoefte zaken echt anders dan voorheen te organiseren. De coöperatie heeft alles te maken met democratie, het volk van de basis aan de macht. Dat heeft weer te maken met een gezonde vorm van bewustwording en de kracht van bundeling van mensen en doelen. Wel op kleine, te overziene schaal met duidelijke, tastbare doelstellingen.

Lotens ziet dus in de wereld een nieuwe beweging, die hij op goede gronden heilzaam vindt. Bij zijn reizen over de wereld, twittert hij als het ware over hetgeen hij aantreft en gaat op zoek naar de achtergronden en wat de mensen beweegt. Hij heeft oog voor de rol van de economie, de plaats van de overheid, de aanpak van maatschappelijke problemen, de maatschappijverandering, de arbeidersbeweging en de positie van de geldbanken. Hij en de schrijvers van de ‘Stopplaatsen’ gebruiken daarbij min of meer spannende titels als ‘Griekse aardappelbeweging wint aan kracht’, ‘Coöperaties in de overgangs-economieën’, ‘Wrikkers en krikkers in de marge’, ‘Kuidenthee uit Potosi’, ‘Alternatieve buurtmunt kent groot succes’, ‘Spanjaarden gaan crisis te lijf met gemeenschappelijke moestuin’ of ‘Bruto Nationaal Geluk van Bhutan’.

Het boek geeft geen saaie opsomming van feiten; die worden steeds geplaatst in de context van mensenlevens. Walter Lotens ziet het voordeel van samenwerking duidelijk in en geeft voorbeelden, niet alleen omdat de nood erom vraagt maar ook omdat samenwerking een nieuwe vorm van economie kan en moet zijn. Hij toetst dat aan de realiteit en aan de verwachtingen die mensen van samenwerking hebben. Dus op weg naar een nieuwe levenswijze, een nieuwe stijl van leven met goede papieren. De Belgische experts ondersteunen zijn visie en zelf beveelt hij deze nieuwe kijk op leven en samenleven van harte aan. Het is zoals een bord bij de Palmentuin en ’t Vat aangeeft, uitschreeuwt: ‘Success comes through collaboration’ (=coöperation). Dus niemand hoeft meer met een bord voor haar/zijn kop te lopen.
Kortom: een visie die het ook hier goed zou kunnen doen nu er allerwege gezocht wordt naar een andere levensorde of -ordening. En Lotens heeft het verwoord op een aangename manier. Hij is alweer aan een volgend boek bezig.
Walter Lotens: De Nieuwe Coöperatie. Tussen realiteit & utopie, 288 pp.. Leuven: LannooCampus, 2013. ISBN 978 94 014 1326 8
  • RSS
  • Facebook
  • Twitter