Op donderdag 27 mei 2021 ondertekenden Rita Rahman, voorzitter van de Werkgroep Caraïbische Letteren, en... Lees verder →
Posts tagged with: Tweede Wereldoorlog
Derde uitgave van Surinaamse Rug Joodse Buik
door Jerry Egger
In september 2014 verscheen de derde herziene uitgave van het boek van Wim Egger,Surinaamse Rug Joodse Buik. De eerste druk is van 2009, de volledig herziene tweede druk verscheen in 2012 en nu is er een derde. Een belangrijke toevoeging is de onderscheiding die de vader van Wim Egger, William Arnold, postuum op donderdag 18 september 2014 kreeg van Yad Vashem. Op de medaille staat: ‘Righteous among the Nations’ (Rechtvaardige onder de volkeren). Deze wordt gegeven aan mensen die tijdens de Holocaust hun leven op het spel hebben gezet om Joden te redden. read on…
Surinaamse joden, gestorven in holocaust en oorlog (10)
Gezin Polak-Elte
71. Jacques Isidore Polak, 10 juli 1898, onderwijzer, broer van Maurice, (Judith), Richel en Louise Polak. Hij was getrouwd met Fijtje Elte (Alkmaar, 17 maart 1894). Het echtpaar kreeg in Amsterdam zeker drie kinderen: een tweeling, Rebekka en Esther (8 november 1928) en Salomon (29 januari 1931). In 1941 woonde het gezin in de Karel du Jardinstraat 10-I. Het beroep van Jacques Polak was toen leraar Middelbaar Onderwijs. Ook Jacques’ zuster Richel Mathilde, schooljuffrouw, woonde in die tijd bij hen. Hun broer Maurice woonde in een buurhuis. Fijtje Polak-Elte werd met haar drie kinderen op 3 september 1943 in Auschwitz vergast. Zij was 49 jaar, Rebekka en Esther 14 jaar en Salomon 12 jaar oud. Ook haar zuster Henriette Polak-Elte stierf daar en toen met haar man, dochter en twee kinderen. Richel Mathilde werd eerder, op 23 juli, in Sobibor vergast. Het was op dezelfde dag als haar neef Henri Jules Nassy. Jacques Isidore overleed op een onbekende plaats, vermoedelijk in een werkkamp in Midden-Europa, op 31 maart 1944. Hij was 45 jaar. read on…
Surinaamse joden, gestorven in holocaust en oorlog (9)
60. Herman Marinus de la Parra, 24 september 1909, broer van Hans en Max. Arts. Het Joods Monument heeft een foto van hem, uit het boek J.H. Coppenhagen, Anafiem Gedoe’iem. Overleden joodse artsen uit Nederland 1940-1945 (Rotterdam 2000). Het Gedenkboek Mauthausen (1995) wijdt een pragraaf aan hem. Herman ging na het einde van de lagere school naar de Derde 5-jarige HBS aan de Amsterdamse Mauritskade. Hij blonk er uit. Liever dan huiswerk maken speelde hij saxofoon, voor hem symbool van het moderne leven. Hij speelde ook prachtig piano. Van kinds af aan was Herman ongewoon hulpvaardig. Zijn keuze voor de medicijnstudie sloot daar op aan. Hij ging in Leiden studeren waar hij in 1933 het artsexamen deed. Daarna vestigde hij zich als gemeentearts in Drenthe, in Emmen.
Surinaamse joden, gestorven in holocaust en oorlog (8)
50. Betje Lopes de Leaô Laguna-da Silva, 7 augustus 1882 – de site van OGS heeft bij ‘Leao’ geen teken op de o. Weduwe van B.J. Lopes de Leaô Laguna en zuster van Isaac David en Arnold da Silva (zie onder). Haar laatst bekende adres was de G. Terborgstraat 17hs in Amsterdam. Haar dochter Hettie, op 18 december 1907 in Watergraafsmeer geboren, woonde bij haar. Hettie was schoonheidsspecialiste. Zij werd op 17 september 1943 in Auschwitz vermoord, op 35-jarige leeftijd. Haar moeder Betje werd op 7 juli 1944 in Auschwitz om het leven gebracht, op dezelfde dag als haar broer Isaac David da Silva en haar schoonzuster Anna da Silva-Palache (zie onder). Op dezelfde dag overleed ook Rebecca Lopes de Leaô Laguna (Amsterdam, 3 oktober 1883), pianolerares, en wellicht familie. Betje was 61 jaar. read on…
Surinaamse joden, gestorven in holocaust en oorlog (7)
Gezin Levie-Blog
39. Juda Israel Levie, 22 februari 1899, oudere broer van Julie M. Levie (zie boven). Hij was afdelingshoofd van het warenhuis De Bijenkorf te Rotterdam en procuratiehouder. Juda was getrouwd met Mietje Levie-Blog (Amsterdam, 23 oktober 1897). Het echtpaar had een kind, Fritz Jack, dat in Amsterdam geboren werd (22 juni 1928). Het laatst bekende adres van het gezin was de Van der Palmstraat 61 in Voorburg. Het gezin werd verraden (?) en naar kamp Vught gestuurd. Vandaar werden zij op 24 mei 1943 naar Westerbork gestuurd, waar zij de volgende dag werden ‘doorgezonden’. Op 28 mei 1943 werden Juda (44 jaar), Mietje (45 jaar) en Fritz (14 jaar) in Sobibor vergast. 2844 andere uit Nederland afkomstige joden stierven daar op dezelfde dag. De overlijdensdatum 28 mei 1944 die de database van DutchJewry en het Joods Monument heeft, moet op een verschrijving berusten. De Nederlandse transporten naar Sobibor stopten op 23 juli 1943.
Met dank aan de heer Pinchas Bar-Efrat (september 2007). read on…
Surinaamse joden, gestorven in holocaust en oorlog (6)
Gezin Leefmans-Ballin
31. Helene Elise Leefmans-Bal(l)in, 29 maart 1859, weduwe van Leefman Cos Leefmans, koopman; dochter van Barnat Ballin en Rebecca Bueno de Mesquita. Zij was in Paramaribo getrouwd. Haar laatst bekende adres was Frans van Mierisstraat 77hs, Amsterdam. Haar nicht Elisabeth Lyons woonde in de nabijgelegen Ruysdaelstraat (zie onder). Helene Elise woonde samen met haar dochter Estelle (zie onder). Beiden werden naar Bergen-Belsen gedeporteerd. Mevrouw Leefmans-Bal(l)in kwam daar op 8 mei 1944 om het leven, 85 jaar oud.
32. Estelle Rachel Leefmans, 21 augustus 1888, dochter van Cos en Helene Leefmans. In 1941 woonde zij met haar moeder in de Frans van Mierisstraat te Amsterdam. Estelle was blind. Op 27 maart 1944 kwam zij in kamp Bergen-Belsen om het leven, zes weken voor haar moeder. Estelle Rachel was 55 jaar.
(met dank aan mevrouw Anne E. Otto, achterkleindochter van Helene Elise Leefmans, sept. 2006) read on…
Surinaamse joden, gestorven in Holocaust en oorlog (5)
21. Daniel Eliazer Gomperts, 5 december 1898, zoon van Eliazer C. Gomperts en R. Abarbanel. Hij trouwde met Charlotte Fanny Hamburger, geboren in Delft, op 16 augustus 1889. Het echtpaar had een winkel. Hun laatst bekende adres was: Utrechtschestraat 39hs, Amsterdam. Beiden werden op 5 maart 1943 in Sobibor vergast. Daniel werd 44 jaar, Charlotte 53 jaar. De naam Daniël E. Gomperts staat sinds 4 mei 2006 op het oorlogsmonument te Paramaribo. read on…
Surinaamse joden, gestorven in Holocaust en oorlog (4)
11. + Jacob Isaak Citroen, 2 juli 1877. Garagehouder. Vermoedelijk uit hetzelfde gezin als Barend Isaac Citroen en Bilha Isaak Souget-Citroen. Jacob was getrouwd met Florence Citroen-Amstell (Londen, 3 juli 1873). Hun laatst bekende adres was Volkerakstraat 37hs, Amsterdam. Beiden werden in Auschwitz vermoord, twee maanden na het begin van de deportaties, op 14 september 1942. Hij was 65, zij was 69 jaar. read on…
Surinaamse joden, gestorven in Holocaust en oorlog (3)
B. INDIVIDUELE NAMEN HOLOCAUST- EN OORLOGSSLACHTOFFERS SURINAME
(mei 2013)
Geboorteplaats is Paramaribo, tenzij anders vermeld.
+ niet bij Samson (De Bye)
S alleen/via Samson (De Bye)
OGS alleen/via Oorlogsgraven
JM alleen/via Joods Monument
[] niet in Suriname geboren
<> niet in Europa gestorven
# niet uit de oorlogsperiode read on…
Surinaamse joden, gestorven in Holocaust en oorlog (2)
Een paar regels over de beroepen en over de deelname aan militie en verzet:
Bij de 101 namen zijn 11 artsen of echtgenotes van artsen; 5 tandartsen, 5 verpleegsters/verplegers, 1 verpleegde in het Apeldoornse Bos, 1 apothekeres en 1 schoonheidsspecialiste. Er zijn 2 godsdienstleraren uit Paramaribo, met gezinsleden, 2 nabestaanden van Surinaamse rabbijnen, er zijn 3 onderwijskrachten en 1 vertaalster. 12 van de mannelijke slachtoffers, vaak gehuwd, zijn winkelier (een op de Kalverstraat) of koopman/reiziger, 1 is chef bij de Rotterdamse Bijenkorf, 1 is banketbakker. Er is 1 schoenmaker, 1 kleermaker, 1 wever. Er zijn 3 kantoorbediendes en 2 hulpen in de huishouding. Er is 1 directeur-eigenaar (van de voorloper van persbureau ANP). Er zijn 4 hoge ambtenaren van het Gouvernement, van wie er 1 burgemeester in Nederland wordt, 1 ingenieur, 1 (weduwe van een) advocaat, 1 (weduwe van een) likeurfabrikant, 1 (weduwe van een) hypotheekverzekeraar en 1 weduwe van een toneelregisseur. Een mechaniciën zat in het verzet en kwam vanwege die activiteiten om. Dat geldt ook voor een ander, die hulp aan vluchtelingen gaf. Drie artsen waren in het leger. Een van hen stierf (vermoedelijk door zelfdoding) in de meidagen van 1940, een ander in het strafkamp Mauthausen. read on…
Surinaamse joden, gestorven in Holocaust en oorlog (1)
In 2002 publiceerde de Surinaamse chirurg John de Bye in zijn Historische schetsen uit het Surinaamse Jodendom (Schoorl 2002) de namen en enkele gegevens van Surinaamse joden die slachtoffer waren geworden van de Holocaust (p.245-248). Over sommigen van hen of hun families zijn nadere bijzonderheden in de Schetsen te vinden. De lijst met slachtoffers bleek De Bye ontleend te hebben aan het voormalige blad Teroenga. Dit maandblad ten behoeve van de Israëlitische Gemeenten in Suriname, publiceerde tussen november 1947 en februari 1948 de namen en enige bijzonderheden van de Surinaamse slachtoffers. Auteur is H.A. Samson. De heer Samson ging uit van de personen die in Suriname waren geboren, maar nam ook familieleden op die elders werden geboren. De redactie van dit blad gaf deze en andere vergelijkbare berichten de titel ‘Lo Tisjkach’ (‘Gij zult niet vergeten’) (Deut. 25,19). De heer De Bye nam deze titel over en maakte ook een Engelstalige internetversie (zie ‘Lo Tisjkach’). read on…
In elke Surinaamse boom zit een jood
Paramaribo – Ondanks zijn verwevenheid is het Jodendom in Suriname vrijwel naar de achtergrond verdwenen. “Veel Surinamers slaan zich op de borst over de synagoge naast de moskee, maar daar blijft het meestal bij”, zegt Cathrin Jüdell, voorzitter van de stichting ‘375 jaar Jodendom in Suriname’. De viering hiervan, in oktober, moet hierin verandering brengen.
RSS
Facebook
Twitter
