blog | werkgroep caraïbische letteren
Posts tagged with: Todd Dandaré Ramon

Een eenheidsspelling voor het Papiaments (4 en slot)

door Fred de Haas

De officiële vastlegging van de ‘Arubaanse spelling’
De ‘etymologiserende’ spelling van Aruba is vastgelegd in wat in de volksmond het Blauwe Boekje is gaan heten en als titel heeft Vocabulario Ortografico di Papiamento (2009).  Omdat er tot nu toe weinig commentaar is verschenen met betrekking tot de inhoud van het Blauwe Boekje’ zou ik hierbij de gelegenheid te baat willen nemen om een enkele opmerking te maken. Deze opmerkingen zijn bedoeld om te worden meegewogen bij het ontwerpen van een eenheidsspelling die de spellingen van het Blauwe en het Gouden Boekje zal overstijgen. read on…

Woordenboeken in het Papiaments

De Gevolmachtigde Minister van Aruba de heer J.A. (Alfonso) Boekhoudt heeft het genoegen u uit te nodigen voor de lezing:
“185 jaar woordenlijsten & woordenboeken in het Papiaments: van 1829 tot 2014” door Ramon Todd Dandaré Mag.Ling. read on…

Papiamentse woordenboeken: lezing Ramon Todd Dandaré

De Gevolmachtigde Minister van Aruba, de heer J.A. (Alfonso) Boekhoudt, nodigt belangstellenden uit voor het bijwonen van een lezing door de heer Ramon Todd Dandaré Mag.Ling. met als titel: ‘185 jaar woordenlijsten & woordenboeken in het Papiaments: van
1829 tot 2014’. read on…

Kanttekeningen bij lezing van Ramón Todd Dandaré

door Henry Habibe

Op 2 oktober jl. vond in het Arubahuis, Den Haag, een ‘lezing’ plaats over ‘Papiamento en de Arubaanse Identiteit’. Het was niet een lezing in de traditionele zin van het woord. Aan de hand van een power point-projectie gaf Magister Ramón Todd Dandaré een uiteenzetting over hoe het Papiaments in de loop van de geschiedenis deel geworden is van de Arubaanse identiteit. read on…

Papiamento en de Arubaanse identiteit

Op 2 oktober houden het Kabinet van de Gevolmachtigde Minister van Aruba en SPLIKA een lezing over het Papiamento en de Arubaanse identiteit. Magister Todd Dandaré zal ingaan op de vraag hoe Papiamento in de loop van de geschiedenis deel is geworden van de Arubaanse identiteit en in hoeverre het deel uitmaakt van de huidige identiteit. read on…

Autor cu Tayer Con pa scirbi un buki na Plaza Bookshop

Oranjestad (AAN)– Proximamente e autor multi-facetico Quito Nicolaas lo ta na Aruba pa disfruta di e periodo di Carnaval.

read on…

Geslaagde presentatie door Ramon Todd Dandaré in Arubahuis

door Henry Habibe
Op 20 augustus jl. heeft in het Arubahuis te Den Haag een presentatie plaats gehad van de Arubaanse linguïst Ramón Todd Dandaré. Deze bijeenkomst vond plaats in het kader van het ‘Jaar van het Papiaments’, dat dit jaar door de Arubaanse overheid als zodanig werd uitgeroepen.
De titel van de presentatie was: ‘Den kibra di marduga – Aurora di un lenga crioyo: Papiamento’. Aangezien men op Aruba niet bereid schijnt te zijn om accenten te zetten op de beklemtoonde letters, weet de lezer niet hoe deze woorden precies uitgesproken moeten worden. Ook de post-tonische ‘o’, het als een oe-klank klinken van de ‘o’ aan het eind van bepaalde woorden in het Papiaments, blijft men op Aruba met een ‘o ‘ weergeven in plaats van met een ‘u’. Een ietwat logischer weergave van genoemde titel zou zijn: ‘Den kibrá di mardugá – Aurora di un lenga krioyo: Papiamentu’. (Nederlands: ‘Bij het ochtendkrieken – Dageraad van een creoolse taal: Papiaments’).
De heer Todd had een lijst laten uitdelen van een aantal oude teksten, geschreven in het Papiaments uit die tijd. Het zijn documenten uit de periode 1747 – 1864. Hij bracht en passant in herinnering dat het Frank Martinus was die bepaalde oud-Papiamentse boekwerken voor het nageslacht had ‘gered’ toen Willemstad naar aanleiding van de sociaal-politieke oproer van mei 1969 in lichterlaaie stond. In het Bisdom op Curaçao werden veel van deze werken bewaard. Een aantal van deze werken werd inmiddels opnieuw uitgegeven door de Stichting Libri Antilliani (Nederland) en de Fundashon pa Planifikashon di Idioma (Curaçao). Twee daarvan zijn het oudst gedrukte Papiaments-Nederlandse dictionaire uit 1859 (Woordenlijst met Zamenspraken) en het Ewanhelie di San Mateo (1844). Niet alle teksten, die op de lijst van Todd stonden, werden door hem besproken. Hij beperkte zich tot drie ervan.
Het eerste in zijn geheel doorgenomen document was de bekende ‘brief van een Curaçaose jood’ uit 1775. Het tweede was een ‘brief’ uit 1783 en het derde een vrij lange ‘brief’ uit 1803 geschreven op Aruba. Een boek dat tijdens Todds betoog herhaaldelijk genoemd werd was The Kiss of a Slave (1996) van Frank E. Martinus, waarin deze Curaçaose taalwetenschapper het ontstaan van de creoolse taal uiteengezet heeft.
Voor deze presentatie bleek, gezien de opkomst, grote belangstelling te bestaan. Om vragen te stellen of opmerkingen te maken hoefde het publiek niet tot aan het eind te wachten. Men mocht de spreker onderbreken en dat vond ook veelvuldig plaats. Iedereen kreeg de mogelijkheid om z’n zegje te doen. In bepaalde gevallen gaf Todd toe dat ook voor hem niet alles ‘vaststond’. Er zijn in de oude teksten hier en daar onduidelijkheden. Verder onderzoek zou nog gedaan moeten worden. Hoewel hij aan het begin meegedeeld had dat hij niet zou ingaan op de kwestie van de oorsprong van het Papiaments (hij wilde zich kennelijk slechts tot de documenten beperken), nam hij later toch alle tijd om daarover zijn standpunt uit de doeken te doen. Iemand stelde  namelijk de vraag: waar komt deze taal nou vandaan? Op een gegeven moment zei iemand dat het werkwoord ‘papia’ – volgens hem – met het Franse ‘parler’ te maken had. Dit werd door Todd afgewezen. Op een vraag over de schrijfwijze van het Papiaments ging Todd niet in. Het was naar aanleiding van de ‘Hollandse’ spelling in bepaalde teksten. Doordat men de spreker op het laatst herhaaldelijk onderbrak, vroeg iemand zich, meer tot zichzelf dan zich tot de spreker richtend, af: ‘Iedereen mag dus zelf weten hoe men het Papiaments schrijft?’ Hoogstwaarschijnlijk drong het niet tot de spreker door wat de de vragensteller bedoelde of, wat vermoedelijk het geval was, had hij de vraag niet eens gehoord.
[van Dutch Caribbean Book Club, 6 september 2013]

Ramon Todd Dandaré gaf lezing

Den kibra di marduga – aurora di un lenga crioyo: Papiamento was de titel van de lezing die lezing die Ramon Todd Dandaré Mag. Ling. op 20 augustus in het Arubahuis in Den Haag hield.

Lezing Ramon Todd Dandaré

De taalkundige Ramon Todd Dandaré houdt op 20 augustus 2013 een lezing in het Kabinet van de gevolmachtige Minister van Aruba in Den Haag. Klik op de afbeelding voor een groter formaat.

Competencia di Dictado Nacional den Cas di Cultura

En coneccion cu celebracion di Dia Internacional di Lenga Materno dia 21 di februari, a organisa un dictado nacional den Cas di Cultura. Esaki ta un competencia di skirbi “diktee” manera ta bisa na Hulandes, pero na Papiamento. E evento a bay compaña pa canto y poesia di autornan local.

Ganador(a)s: 1. Mayra de Graaf; Frank Williams y 3. Angelo Angela

[di 24ora.com]

Dia Internacional di Idioma Materno y Aña di Papiamento

Fundacion Lanta Papiamento ta invita bo pa bin celebra cu ne Dia Internacional di Idioma Materno y Aña di Papiamento.
Cu Charla di Ramon Todd Dandaré Mag Ling: Den kibra di marduga – aurora di un lenga crioyo: Papiamento y presentacion di Gwendy Sneek, Jossy Brokke y Etty Toppenberg
Dia 21 di februari 2013
19.30 or
na Biblioteca Nacional Aruba

Ramon Todd Dandaré 70 jaar

Op vrijdag 21 september 2012 vierde Ramon Todd Dandaré zijn 70ste verjaardag. Hij verwierf een goede reputatie als man die het Papiamento meer ruggegraat gaf in zijn functie van directeur van het Taalinstituut van het Ministerie van Onderwijs op Aruba. Zijn eigen poëzie verscheen in o.m. het tijdschrift Watapana en de bloemlezing Cosecha Arubiano. Hij is de auteur van het bekroonde jeugdtheaterstuk E Hombercito di den tera. We wensen hem nog vele jaren toe.Pabien Monche Ramon hopi mas anja di bida i cu salud, dicha i felicidad i cu tur bo sonjonan wordo realisa.

In het tijdschrift Callaloo 21.3 (1998) 645-646 verscheen zijn gedicht ‘Isla di mi’, met een vertaling in het Engels van Frank Williams:

Isla di mi, mi kier
kambia bo fashi
Mi kier sinta pafó
na Hudishibana
skirbiendo ku piedra
mi nòmber
den santo
i laga olanan
lora bin kit’é.
Mi kier subi riba
bo lombrishi
i tira e flor di kibrahacha
p’é baha ku biento
i kubribo ku oro.
Mi kier dobla e watapana
bir’é kara p’ariba
i saka tur su djus
pa mi yena mi mes k’e forsa
dje primitibo indjan.
Mi kier koi bo kurpa
lor’é boka abou
pa mi hunga ku e tesoro
ku bo ta warda den fondo di bo ser.
Mi kier drenta bo serebro
mané un idea di ayera
mané un echo di mañan,
mané un unión karnal
mi kier ta den bo
pa bo ta den mi.
Mi kier ta un,
un so ku bo
i mi kier dirihibo mané
un piskadó
ta dirihí su kanoa
p’é tira su tarai.
Mi kier sakabo,
kore bai ku bo
hibabo te na solo
pa mi ponebo riba mundo
na e lugá di más halto,
pa bo ta un dios
ku ta traha su hende
i ta bolbe mat’é
hink’é hundu den bo
fondo kayente.
Isla di mi, mi kier
kambia bo fashi.

Island of mine, I want
to change your face
I want to sit outdoors
near the dunes of Hudishibana
writing my name
in the sand
with a stone
as the rolling waves
wipe it out again.
I’d like to rise
on your navel
and fling the Kibrahacha flower
that will descend with the wind
and bury you in gold.
I want to twist the Watapana tree
turn its face to the East
express all its juice
to stuff myself with the vigor
of the primitive Indian.
I’d like to pick you up
put you face down
so I could play with the treasure
you’re hiding deep inside your soul.
I wish to invade your mind
like a concept of the past
like a fact of tomorrow
like carnal intercourse
I want to be within you
so you can be in me.
I want us together
to be a single one
I would like to steer you
like a fisherman
would deftly navigate his boat
to cast off his net.
I want to take you away,
to elope with you
and together reach the sun
to lay you on top of the world
at the highest spot,
so you can be a god
with power to create man
and later destroy him
and hide him deep down
inside your warm womb.
Island of mine, I want
to change your face.

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter