Op donderdag 27 mei 2021 ondertekenden Rita Rahman, voorzitter van de Werkgroep Caraïbische Letteren, en... Lees verder →
Posts tagged with: Tjan A Way Euritha
Prijsuitreiking van Anansiverhalenwedstrijd Tongo is Taal
door Christina
Het magazine Tongo is taal, uitgegeven door de Taalsluis van Drs. Renate Sluisdom, heeft de afgelopen twee jaren een hardcopy en een online versie van het tijdschrift uitgebracht waarin rubrieken, schoollessen, artikelen en columns zijn opgenomen in en over de Nederlandse taal. Dit jaar heeft Tongo is taal een Anansiverhalenwedstrijd gehouden.
read on…Pater Toon en Reza Madhar bij S. ’77
De volgende thema-avond van de Schrijversgroep’77 is op woensdag 14 september 2022 . Wij zullen dan twee boekpresentaties hebben.
read on…Suriname-China: “The Chinese In Me” 苏里南- 中国 “ 血 脉 相 连 ” 纪 念 册
door William L. Man A Hing
The Chinese in Me is een gezamenlijk project van de Chinese Ambassade in Suriname, Suriname Chinese United Association en Suriname China Friendship Association.
read on…Grande Dame Theater ontvangt Woiski vs Woiski
door Euritha Tjan A Way
PARAMARIBO – Het heeft even geduurd, maar op 5 juli gaat Woiski vs. Woiski in première in Theater Thalia. Ann Hermelijn van Anco Productions klinkt zelfs door de telefoon heel trots wanneer ze over het stuk vertelt. “Het is toptheater, met goede muziek en sterke spelers. Ik ben er vreselijk trots op dat ik met mijn Orkater en Bijlmer Parktheater dit stuk aan het Surinaams publiek kan laten zien”, zegt Hermelijn. read on…
Shrinivási, ‘edele bewoner van Suriname’, heengegaan
door Euritha Tjan A Way
PARAMARIBO – Zijn naam wordt in één adem genoemd met Michaël Slory, James Ramlall en Bea Vianen en dan misschien wel als eerste. ‘Shrinivási’, pseudoniem van Martinus Haridat Lutchman (92), is een van de woordpioniers van Suriname. Hij is zaterdag in de ochtend overleden op Curaçao. read on…
Cape Coast Castle
De Afrikaan in de diaspora moet zijn band met het continent herstellen. De ‘door of no return’, zoals de beruchte poort bekend stond waarlangs de gevangengenomen Afrikanen moesten lopen om als sardines verscheept te worden, moet weer open. Ook geestelijk schijnt er behoefte te zijn aan het herstel van de beschadigde balans. read on…
Anton de Kom
door Euritha Tjan A Way
Een gevulde koek in de ene hand en een heerlijke glas wijn in de andere hand. Live is good! Nu daar ik zo meteen thuis ben, is het tijd om eens mijn zegeningen te tellen.
Ik heb een trip mogen maken naar het continent dat ik beschouw als de wieg van alle beschaving en deel van mijn identiteit als zwarte vrouw en daarna het continent dat mijn voorouders deze beschaving heeft afgenomen, maar ook heeft gezorgd voor het ander deel van mijn identiteit als Surinaamse vrouw. read on…
Zunder: “Surinaams museum moet plaatsmaken voor NRCS”
door Euritha Tjan A Way
Paramaribo – Na de eerste bedreiging met ontruiming voor Carifesta, wordt het Surinaams Museum in Fort Zeelandia wederom bedreigd met uitzetting. Armand Zunder, voorzitter van de National Reparations Committee Suriname (NRCS), stelde zondag dat het een schande is dat anno 2014 het gebouw dat symbool staat voor het vele kwaad dat de zwarte bevolking is aangedaan, nog steeds beheerd wordt door een “stelletje conservatieve Nederlanders”.
read on…Discussie rond perspectief Leusden-tentoonstelling
door Euritha Tjan A Way
Paramaribo – Econoom Armand Zunder is niet blij met de tentoonstelling Smart van een Slavenschip Scheepsramp op de Marowijne die vanaf begin november te zien is in Fort Zeelandia. De expo die in het kader van 150 jaar afschaffing van de slavernij naar Suriname gehaald is door de Nederlandse ambassade, vertelt niet de totale historie en is volgens de econoom een slachtofferverhaal.
“De geschiedenis van de tot slaafgemaakte begint bijvoorbeeld niet met slavernij. Dat is een historie van tienduizenden jaren waarin Afrikanen piramides gebouwd hebben, wetenschap ontwikkeld hebben en veel meer. De slavernij is slechts 500 jaar van die geschiedenis.” Ook is volgens Zunder niet verteld dat de Nederlandse regering deels eigenaar was van het gezonken schip Leusden en dat het land rijk is geworden door slavernij en slavenhandel.
Massamoord
Volgens Zunder is ook de naam incorrect. “Het is geen scheepsramp, het is massamoord op ongeveer 700 tot slaafgemaakten. De kapitein van het schip heeft massamoord gepleegd toen hij besloot de luiken dicht te spijkeren terwijl de gevangenen nog in het ruim waren.”
Ada Korbee die door de Nederlandse ambassade is aangetrokken om de tentoonstelling in Suriname op te zetten, is het eens met Zunder dat het verhaal vanuit een bepaald perspectief verteld is. “Maar het is een tentoonstelling die we hebben overgenomen van het Scheepvaartmuseum in Nederland. Hun museale belangstelling gaat dan ook uit naar het schip en we hebben wel wat kleine dingen aangepast, maar de teksten uit de panelen kunnen we niet veranderen natuurlijk.”
Ada Korbee die door de Nederlandse ambassade is aangetrokken om de tentoonstelling in Suriname op te zetten, is het eens met Zunder dat het verhaal vanuit een bepaald perspectief verteld is. “Maar het is een tentoonstelling die we hebben overgenomen van het Scheepvaartmuseum in Nederland. Hun museale belangstelling gaat dan ook uit naar het schip en we hebben wel wat kleine dingen aangepast, maar de teksten uit de panelen kunnen we niet veranderen natuurlijk.”
Cultuurbeleving
Volgens Zunder is het meer dan jammer dat Suriname het besef en het geld niet heeft om zulke projecten zelf te initiëren. “Je krijgt een situatie waarbij wie betaalt bepaalt. De Nederlandse ambassade betaalt en bepaalt daarmee de cultuurbeleving in dit land. En dat doen ze op steenworp afstand van het Kabinet van de President”, roept Zunder geïrriteerd.
De econoom kan het ook niet verkroppen dat kinderen die een rondleiding krijgen naast elkaar geplaatst worden om te aan te voelen hoe het eraan toe ging op zo een slavenschip. “Dat is vragen om trauma’s. Dat moet je niet doen.”
De econoom kan het ook niet verkroppen dat kinderen die een rondleiding krijgen naast elkaar geplaatst worden om te aan te voelen hoe het eraan toe ging op zo een slavenschip. “Dat is vragen om trauma’s. Dat moet je niet doen.”
Zunder vergelijkt de slavernij met de Joodse holocaust wanneer hij zegt: “Zie je al dat Joodse kinderen gebracht worden naar Auschwitz en in de gaskamer geplaatst worden zodat ze kunnen ervaren wat hun voorouders hebben meegemaakt?”
Volgens Mildred Caprino, geschiedenisdocent op het Instituut voor de Opleiding van Leraren, haalt Zunder dat uit de context. “Wat gedaan wordt, is dat kinderen gesensibiliseerd worden voor wat zich heeft afgespeeld tijdens de slavernij. Daarvoor worden didactisch verantwoorde manieren gebruikt. De Joden hebben ook hun gedenkmonumenten waar ze een steen zetten toch?”
Volgens Korbee gaat de Nederlandse ambassade geen discussies uit de weg. “Daarom komt er in de tweede week van januari een debat bij de tentoonstelling. Daar mag iedereen aan meedoen en dan komen ook de gevoelige onderwerpen ter sprake.”
Volgens Korbee gaat de Nederlandse ambassade geen discussies uit de weg. “Daarom komt er in de tweede week van januari een debat bij de tentoonstelling. Daar mag iedereen aan meedoen en dan komen ook de gevoelige onderwerpen ter sprake.”
[uit de Ware Tijd, 29/11/2013]
Trainingen voor behoud inheemse cultuur
door Euritha Tjan A Way
Paramaribo – Behoud van de inheemse cultuur en het voorkomen van hangjongeren. Dat is waar de stichting Wit Santi Educatief Centrum naar streeft. De organisatie start zaterdag met een pilotproject pottenbakken voor jongeren tussen negen en veertien jaar en voor volwassenen geeft de organisatie vanaf zondag een cursus Kalina (inheemse taal).
“We beginnen eerst met de jongeren van Wit Santi. Het zijn pupillen die we in een ander verband ook helpen met hun schoolwerk tijdens de naschoolse opvang in het dorp. We verwachten ongeveer tien tot vijftien jongeren”, legt Bryan Swedo, de voorzitter van de organisatie uit. De bedoeling is dat de doelgroep inzicht krijgt in de verschillende aspecten van de inheemse cultuur. “We moeten bij jongeren beginnen om de belangstelling aan te wakkeren, zodat zij nieuwsgierig worden en door willen gaan.
Toeristen
Maar de stichting laat het niet bij de kleinen. “De bedoeling is om in een later stadium met ouderen aan de slag te gaan. Kijk, we krijgen binnenkort een nieuwe highway hier achter Wit Santi. Verder zijn we heel dichtbij de luchthaven. Dat zijn zaken die het dorp nog onvoldoende benut worden. Als de volwassenen de kennis hebben en producten van hoge kwaliteit kunnen leveren, kunnen we de inkomsten van de mensen verhogen door aan toeristen te verkopen”, beredeneert Swedo.
Maar de stichting laat het niet bij de kleinen. “De bedoeling is om in een later stadium met ouderen aan de slag te gaan. Kijk, we krijgen binnenkort een nieuwe highway hier achter Wit Santi. Verder zijn we heel dichtbij de luchthaven. Dat zijn zaken die het dorp nog onvoldoende benut worden. Als de volwassenen de kennis hebben en producten van hoge kwaliteit kunnen leveren, kunnen we de inkomsten van de mensen verhogen door aan toeristen te verkopen”, beredeneert Swedo.
Uitsterven
Hoewel met de training pottenbakken een duidelijk economisch voordeel nagestreefd wordt, is dat met de training in de Kalinataal net iets anders. “De taal wordt met uitsterven bedreigd. Als ik in het dorp loop, is er vrijwel niemand die het nog spreekt. De ouderen schijnen zich te schamen voor hun eigen taal. Maar aangezien we bij de jongeren merken dat er toch wel belangstelling is, hebben we het initiatief genomen om te starten met een training. “Zowel de training pottenbakken als de training Kalina wordt verzorgd door inheemsen buiten Wit Santi.
Swedo geeft aan dat de stichting die al anderhalf jaar bestaat al enkele succesvolle initiatieven heeft ondernomen. “De mensen doen nu veel meer aan handwerken. We vervaardigen sieraden en snuisterijen met de zaden van de mauritiuspalm, verder maken we lingeriesetjes. Allemaal projecten met als doel economisch voordeel te halen uit de inheemse cultuur die zeer rijk is.”
Hoewel de trainingen initieel alleen bedoeld zijn voor inwoners van Wit Santi, sluit Swedo niet uit dat ze in de toekomst toegankelijk zullen zijn voor buitenstaanders. “Want hoe meer mensen die kennis hebben, hoe groter de kans dat de cultuur behouden wordt.”
Hoewel de trainingen initieel alleen bedoeld zijn voor inwoners van Wit Santi, sluit Swedo niet uit dat ze in de toekomst toegankelijk zullen zijn voor buitenstaanders. “Want hoe meer mensen die kennis hebben, hoe groter de kans dat de cultuur behouden wordt.”
[uit de Ware Tijd, 16/11/2013]
Schrijversvakschool levert twee afgestudeerden af: ‘Het is altijd de bedoeling dat zij internationaal doorbreken’
door Euritha Tjan A Way
Paramaribo – Dat ze er plezier aan hebben beleefd, is van hun gezicht af te lezen. Iraida van Dijk en Sakoentela Hoebba hebben de vierjarige opleiding aan de Schrijversvakschool Paramaribo nagenoeg afgerond en hebben naar eigen zeggen van elk moment genoten. “We hebben de eerste drie jaren de tools gehad om ons verhaal interessant en begrijpelijk voor de buitenwereld neer te pennen. In het laatste jaar is er vrijwel geen begeleiding en dan kom je erachter: ‘ben ik schrijver of niet?’”, legt Van Dijk uit. Beide dames studeren deze maand af en hebben gekozen voor het genre proza. Ze hebben beide geput uit hun eigen omgeving om inhoud te geven aan hun verhaal. “Ik heb een lang verhaal geschreven waarin centraal staat dat wat een mens is, eigenlijk het resultaat is van wat hij heeft meegekregen van familieleden die hem voor zijn gegaan”, legt Van Dijk uit. Hoebba heeft gekozen voor elf korte verhalen. “Eén daarvan gaat over een gezin dat ontdekt dat hun zoon homoseksueel is. Hindoestanen hebben het namelijk sterk dat ze altijd denken aan wat de buitenwacht gaat denken.”
 |
| Iraida van Dijk (l) en Sakoentela Hoebba (r) vertellen met veel plezier over de vierjarige opleiding aan de Schrijversvakschool Paramaribo die zij net achter de rug hebben. Foto: Irvin Ngariman. |
Publicabel
In het eerste jaar van de Schrijversvakschool Paramaribo worden de cursisten breed opgeleid. In het tweede jaar doet verdieping zijn intrede en in het derde jaar moeten de studenten weten welk genre hen ligt en hoe ze de aangeleerde technieken kunnen toepassen op hun teksten. Jaar vier bestaat voornamelijk uit manuscriptbegeleiding. Schrijfdocenten, redacteurs van uitgeverijen helpen de studenten bij het publicabel maken van het manuscript.
Puzzel
Beide studenten waren, voordat ze hun opleiding aan de Schrijversvakschool Paramaribo aanvingen, al bezig met schrijven. “Ik had veel dieren om me heen en ik schreef vaker verhalen over hen. Maar nu kan ik terugkijken op die verhalen en besef ik dat ik heel veel geleerd heb”, legt Hoebba uit. Voor Van Dijk leek het alsof de stukken als een puzzel in elkaar vielen. “Ik volgde eerste een korte workshop schrijven met mijn dochter en zag daarna plotseling een advertentie voor de opleiding van de Schrijversvakschool Paramaribo én ik heb altijd al goede reacties gehad op stukken die ik schreef. Dus de opleiding leek mij een logische stap.”
Beide studenten waren, voordat ze hun opleiding aan de Schrijversvakschool Paramaribo aanvingen, al bezig met schrijven. “Ik had veel dieren om me heen en ik schreef vaker verhalen over hen. Maar nu kan ik terugkijken op die verhalen en besef ik dat ik heel veel geleerd heb”, legt Hoebba uit. Voor Van Dijk leek het alsof de stukken als een puzzel in elkaar vielen. “Ik volgde eerste een korte workshop schrijven met mijn dochter en zag daarna plotseling een advertentie voor de opleiding van de Schrijversvakschool Paramaribo én ik heb altijd al goede reacties gehad op stukken die ik schreef. Dus de opleiding leek mij een logische stap.”
Niet makkelijk
De dames zijn begonnen met zes studenten in een groep en behoren tot de tweede lichting van de opleiding. In 2008 begon de eerst groep, die bestond uit acht personen. Van die acht is Karin Lachmising de enige die vorig jaar afstudeerde. “Nee, het is niet makkelijk”, bevestigt Ruth San AJong, directeur van de opleiding. “De mensen worden onderwezen in de vijf genres en de subonderdelen daarvan. De opleiding duurt bovendien vier jaren. Maar Karin Lachmising bijvoorbeeld is wel internationaal doorgebroken. Haar boek is uitgegeven door uitgeverij In de Knipscheer en zij heeft een lans gebroken voor de anderen.” Volgens San A Jong is het altijd de bedoeling dat studenten internationaal doorbreken. “Maar afstuderen is daar geen garantie voor”, meldt zij.
Van Dijk en Hoebba zullen eind november hun afstudeerpresentatie houden. De Schrijversvakschool doet ook aan manuscriptbegeleiding van mensen die de opleiding niet gevolgd hebben. Verder is de opleiding nu bezig met een project waarbij kinderen op speelse wijze de kneepjes van het vak leren waar inmiddels een website van online is.
[uit de Ware Tijd, 07/11/2013]
Veel onbekend over wel en wee slavenschepen
‘De bemanning was gewoon koopwaar’
door Euritha Tjan A Way
Paramaribo – Hij windt er geen doekjes om, de moord op 680 gevangenen aan boord van het slavenschip Leusden heeft hem getroffen. Onderzoeker Leo Balai kwam de grootste scheepsramp in de geschiedenis van slavenschepen per toeval tegen. “Het trof mij dat er behalve een paar zinnen niets zinnigs meer is gezegd hierover.” “Waar wel veel correspondentie over is, is de dat de bemanning die het heeft overleefd recht meende te hebben op bergingsloon. Zij zijn namelijk met gevaar voor eigen leven wel op zoek gegaan naar een kistje met een hoeveelheid goud dat zich in het ruim bevond.” Maar over de mensenlevens vind je niets meer dan een paar regels.”
Boeien en vrouwen
Balai hield zaterdagavond een lezing over zijn onderzoek naar de Leusden in de binnenplaats van het Fort Zeelandia. Hoewel de gruwel die de slavernij voorstelde de rode draad was door de lezing, roept Balai vooral op tot meer onderzoek. “Er is al veel onderzoek gedaan naar slavernij zelf, maar heel weinig naar het wel en wee op slavenschepen”, meent Balai. Hij noemt daarbij de boeien en de vrouwen. “Waren de mensen werkelijk de hele reis geboeid? Het zijn ijzeren boeien waar je voeten aan kapot gaan. En werden de vrouwen werkelijk verkracht en zo vaak?”
Hij legt uit dat de algemene veronderstelling was dat de slaven aan boord van zo een schip slecht werden behandeld. “Maar als je kijkt naar de feiten, dan zie je dat maar vijftien procent van de gevangenen het loodje liet. Het was niet in het belang van de eigenaar van de slaven om ze te laten sterven. Dan had je verlies”, legt Balai uit. Hij geeft ook aan dat de gevangenen op de Nederlandse schepen niet verzekerd waren. “Het gemiddeld verlies werd gewoon ingerekend in de prijs.”
Het vermoeden dat het de bedoeling was dat de slaven bleven leven, wordt versterkt door de journalen van de schepen die aangeven wat er allemaal werd ingeladen vanuit Afrika. “Zakken limoenen om in het water te zetten van de slaven en zakken tamarinden om op te zuigen om scheurbuik te voorkomen. In het ruim bevonden zich ook levende kippen en varkens voor voeding”, doet schrijfster Cynthia McLeod een duit in het zakje.
Kapitein
Waarom dan de onverschilligheid van de West Indische Company (WIC) wanneer zoveel ‘koopwaar’ verloren gaat? “De kapitein heeft het goed kunnen verkopen. Hij gaf de volgens mij volstrekt absurde reden dat hij de luiken deed dichtspijkeren terwijl het schip aan het zinken was omdat hij vreesde voor een aanval op de bemanning”, legt de onderzoeker uit. Saillant detail is dat de kapitein van de Leusden wel is aangesproken door de WIC voor een twijfelachtig verblijf thuis bij een ongetrouwde weduwe.
De lezing van Balai was onderdeel van de tentoonstelling Smart van een slavenschip. Scheepsramp in de Marowijne georganiseerd en opgezet door de Nederlandse Ambassade. Hoeveel het geheel heeft gekost wil de Nederlandse Ambassade niet kwijt aan de Ware Tijd. Duidelijk is wel dat het budget van 70.000 euro voor het jaar 2013 in verband met de herdenking van 150 jaar afschaffing slavernij, voor een groot deel hieraan is besteed.
Balai is verrast dat de tentoonstelling die na zijn onderzoek is gekomen ook werkelijk zo groot in Suriname is opgezet. Dat toont volgens hem dat Nederland werkelijk iets goed te maken heeft met Suriname. “Ze willen de zwarte bladzijde volgens mij ook werkelijk schoonvegen.” Tijdens de lezing werd ook de gepopulariseerde versie van het proefschrift van Balai ter verkoop aangeboden.
[uit de Ware Tijd, 05/11/2013]
RSS
Facebook
Twitter
