Op donderdag 27 mei 2021 ondertekenden Rita Rahman, voorzitter van de Werkgroep Caraïbische Letteren, en... Lees verder →
Posts tagged with: Tang Dirk J.
Koloniale jeugdboeken vanuit hedendaags perspectief
Op 10 november 2023 organiseert de Stichting Geschiedenis Kinder- en Jeugdliteratuur in de Universiteitsbibliotheek Leiden een studiedag over Koloniale jeugdboeken vanuit hedendaags perspectief. In het programma is niet alleen aandacht voor het traditionele “witte” perspectief op de koloniën, maar wordt ook belicht hoe de oorspronkelijke inwoners hun geschiedenis beleefden. Het denken langs raciale lijnen was verankerd in de maatschappij en werd onder andere verwerkt in sfeerverhalen. Maar boeken bevestigen niet alleen de heersende cultuur. Er zijn ook verhalen van troost of bevrijding. Aan de hand van uiteenlopende kinder- en jeugdboeken leren we de verschillende invalshoeken kennen. Niet alleen Nederlands-Indië, maar ook Zuid-Afrika en Suriname/Caraïbisch gebied komen aan bod.
read on…Boekpresentatie Suikerland met nagesprek in Pakhuis de Zwijger op 16 mei
Henna Goudzand Nahars nieuwe kinderboek Suikerland mijdt alle clichés en wil aan kinderen vertellen hoe mensen in slavernij leefden. Zowel de Afrikaanse als de Europese geschiedenis van slavernij zijn deel van het verhaal.
read on…Suikerland: een nieuw kinderboek over slavernij
Op 16 mei wordt in Pakhuis De Zwijger, Amsterdam, het nieuwe kinderboek van Henna Goudzand Nahar ten doop gehouden: Suikerland. Illustraties zijn van Renate Siepel.
read on…Slavernij; een geschiedenis
door Hilde Neus
De herdenking van de afschaffing van de slavernij begon officieel op 1 juli 2013 en kan dus nog wel even doorgaan. Er is zo veel over dit onderwerp verschenen. Zeker ook de Walburg Pers heeft dit jaar nogal wat in dit item geïnvesteerd. Deze uitgeverij heeft van oudsher veel aandacht voor Suriname en een serie prachtige boeken gepubliceerd, zoals platenboeken over Maria Sibylla Merian, Stedman en Benoit. Dirk Tang, de auteur, was werkzaam bij de Koninklijke Bibliotheek en heeft al heel wat werk over dit onderwerp op zijn conto: diverse uitgaven van Sailing Letters Journa’/ Brieven boven water (1 t/m 5, Walburg Pers), maar ook Zwart. Het beeld van de zwarte mens in de Nederlandse illustratiekunst 1880-1980, KB.
In zijn voorwoord tot Slavernij. Een geschiedenis geeft Tang aan dat dit een van de vele geschiedenissen is die over slavernij geschreven kunnen worden. Hij brengt nuanceringen aan in het begrip, want slavernij was van situatie tot situatie anders, en kan als mensonterend kader niet overal over één kam worden geschoren. In dit koffietafelboek (klinkt raar, met zo’n onderwerp, maar wat kwaliteit van uitgave en fotomateriaal betreft wel binnen dit genre vallend) vertelt hij vooral over de betrokkenheid van Nederland bij de slavernij, en dan wel tot 1873. Het omslag geeft de ambiguïteit van het begrip slavernij goed weer. Bovenaan drie daguerreotype-foto’s uit 1850 van Amerikaanse slaven door Joseph T. Zealy met op hun gezicht het leed getekend. Uit deze serie foto’s zijn ook afbeeldingen van de ruggen bekend, waarop de ‘boom’ van littekens van de zweepslagen in de huid gegrift is. Onderop zien we een geromantiseerd schilderij van het type ‘Oriëntalisme’. Dit is het begrip waarmee de onderzoeker Edward Said de beeldvorming over het Oosten door het Westen verklaarde. Op de voorgrond mooie, blije, roddelende en zichzelf in de spiegel bekijkende meisjes op zebravellen, gekleed in vloeiende gewaden met sieraden. De hongerige blikken van de veelal oudere mannen en het ene meisje dat als een koe wordt tentoongesteld, maken dat de kijker begrijpt dat het hier om een vrouwenmarkt gaat. Het schilderij is van Edwin Long, uit 1875.
Tang schetst de slavernij vanaf de oudheid en geeft aan dat het systeem altijd heeft bestaan: volkeren trokken rond en lieten verslagen vijanden voor zich werken. Ook tijdens de middeleeuwen werden hele groepen mensen verplaatst in Europa om als lijfeigenen en horigen te werk gesteld te worden. Dat ook in de Oost slavernij een normale situatie was, blijkt wel uit de vele bronnen die Tang heeft gebruikt. Na de zeereizen van Columbus, onder invloed van de adviezen van pater De Las Casas om geen inheemse volkeren langer te knechten vanwege het hoge sterftecijfer, startte men de trans-Atlantische slavenhandel. Hierbij werden meer dan 12 miljoen mensen getransporteerd van Afrika naar de Nieuwe Wereld. In Portugal en Spanje waren ondernemers al in de vijftiende eeuw vertrouwd met de inzet van Afrikaanse slaven.
Ook in de Oost was er een levendige handel. Vooral de Verenigde Oost-Indische Compagnie is winstgevend geweest voor de Nederlandse markt. Tang beschrijft de verschillen tussen de VOC en de West-Indische Compagnie, die veel minder opbracht. Voor ons aanzienlijk minder bekend is het feit dat in de Arabische landen de slavernij ook welig tierde. De slaven werden niet ingezet op plantages, meer in de huishoudens. Er is veel minder boekhouding bewaard gebleven, maar de schattingen van transport lopen van 10 tot 18 miljoen mensen en dit doet niet onder voor de trans-Atlantische handel. In de hoofdstukken 6 en 7 komt vooral Suriname aan bod, in bijna 100 pagina’s. In veel publicaties wordt vaak gegeneraliseerd over de slavernij. In dit zeer leesbare boek kunnen geïnteresseerden kennis opdoen, vergelijken en nuanceren. En zo is dit boek een zeer waardevolle bijdrage aan de discussie over de slavernij.
Dirk J. Tang: Slavernij. Een geschiedenis. Zutphen: Walburg Pers, 2013. ISBN 978-90-5730-905-2
Buitgemaakt en teruggevonden
Nederlandse brieven en scheepspapieren in een Engels archief
Op 19 november 2013 verschijnt een nieuw deel in de reeks Sailing Letters met de titel Buitgemaakt en teruggevonden. Nederlandse brieven en scheepspapieren in een Engels archief. In dit dubbeldikke vijfde en laatste deel komt een veelheid aan verloren gewaande brieven en scheepspapieren aan bod. Zo is er een verslag van het vertrek van de Hollanders uit Nieuw-Amsterdam, een relaas van de opstand aan boord van een Zeeuws slavenschip, uniek drukwerk van het Bataviaas Genootschap en een onbekend gedicht uit Suriname, de beschrijving van de vracht van het laatste porseleinschip uit China en de perikelen rondom een saluutincident op de Antillen, alles buitgemaakt en teruggevonden in een Engels archief.Nederland en Engeland hebben nogal wat zeeslagen met elkaar uitgevochten. Over en weer werden schepen tot zinken gebracht of veroverd. Scheepsladingen werden, samen met de aanwezige post, tot ‘prijs’ verklaard. De Engelsen maakten keurige beschrijvingen van de Nederlandse buit en de bemanningen van de gekaapte schepen werden uitvoerig verhoord. De verslagen daarvan werden – samen met honderdduizenden in beslag genomen papieren – eeuwenlang bewaard, aanvankelijk in de donkere kelders en tochtige zolders van de Tower of London en later in The National Archives. Niemand keek ooit om naar deze unieke verzameling, die meer dan 38.000 zakelijke en persoonlijke brieven bevat van en aan Nederlandse zeelieden, kooplieden en hun familie. Veel van deze brieven bereikten nooit hun bestemming. Sommige zijn tot op de dag van vandaag niet eens geopend. Pas in 1980 werden deze Prize Papers door een Nederlandse onderzoeker ontdekt. De omvang van het materiaal is indrukwekkend en uniek en de brieven zelf geven een goed beeld van het alledaagse leven in de 17de en 18de eeuw.
Het project Sailing Letters is een initiatief van de Koninklijke Bibliotheek in samenwerking met het Nationaal Archief, de Universiteit Leiden en de Samenwerkende Maritieme Fondsen. Ieder Sailing Letters Journaal bevat transcripties van opmerkelijke brieven en documenten met afbeeldingen op de bijbehorende dvd. Erik van der Doe (1957), Perry Moree (1960) en Dirk J. Tang (1947) zijn allen maritiem-historici.
Erik van der Doe, Perry Moree & Dirk J. Tang (red.) m.m.v. Peter de Bode,
Buitgemaakt en teruggevonden. Nederlandse brieven en scheepspapieren in een Engels archief,
Uitgeversmaatschappij Walburg Pers, ISBN 978.90.5730.918.2, prijs € 24,95 – 352 pagina’s.
Boekenwereld Themanummer: Slavernij Verbeeld
Het tijdschrift Boekenwereld heeft een speciaal nummer gewijd aan het thema slavernij. Dit themanummer is prachtig verzorgd uitgegeven met veel full-colour afbeeldingen uit de Bijzondere Collecties en particuliere verzamelingen.
In dit themanummer vindt u een uitgebreid artikel over de tentoonstelling Slavernij Verbeeld die op dit moment te zien is bij de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam (Oude Turfmarkt 129, Amsterdam: http://www.bijzonderecollecties.uva.nl). U leest over hoe Jörgen Raymann en zijn dochter Melody betrokken raakten bij deze bijzondere tentoonstelling.
Verder een interview met de grootste particuliere verzamelaar rond dit thema (Suriname, West-Indië, Slavernij) Kenneth Boumann. Uit deze museale collectie zijn veel objecten, prenten en boeken in bruikleen gegeven voor de tentoonstelling van de Bijzondere Collecties van de UvA. Ook de Buku – Bibliotheca Surinamica collectie komt ook uitgebreid aan bod.
In dit themanummer vindt u een uitgebreid artikel over de tentoonstelling Slavernij Verbeeld die op dit moment te zien is bij de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam (Oude Turfmarkt 129, Amsterdam: http://www.bijzonderecollecties.uva.nl). U leest over hoe Jörgen Raymann en zijn dochter Melody betrokken raakten bij deze bijzondere tentoonstelling.
Verder een interview met de grootste particuliere verzamelaar rond dit thema (Suriname, West-Indië, Slavernij) Kenneth Boumann. Uit deze museale collectie zijn veel objecten, prenten en boeken in bruikleen gegeven voor de tentoonstelling van de Bijzondere Collecties van de UvA. Ook de Buku – Bibliotheca Surinamica collectie komt ook uitgebreid aan bod.
Ook wordt in een artikel stilgestaan bij het ‘andere perspectief’. Door onderzoek komen er ook steeds meer bronnen aan het licht die juist vanuit het perspectief van tot slaaf gemaakten zijn geschreven. Wat vertellen auteurs als Olaudah Equiano, Ignatius Sancho of de Surinaamse planter Egbert Jacobus Bartelink (1834-1919) over het het dagelijks leven in hun tijd?
Tenslotte mogen de fantastische afbeeldingen van Surinamica, slavernij-erfgoed en prachtige zeldzame prenten, kaarten en boeken niet onvermeld blijven. U vindt er een paginagrote afbeelding van Joanna, de geliefde van kapitein Stedman; de eerste Afro-Amerikaanse dichteres Phillis Wheatly die in 1773 een bundel publiceerde; afbeeldingen uit Benoit en bijvoorbeeld de litho’s van Théodore Bray.
Dit nummer van Boekenwereld in een must-see voor iedereen die geïnteresseerd is in de geschiedenis van de slavernij en Suriname.
U kunt het themanummer bestellen bij Buku voor slechts eur12,50 (verzendkosten binnen Nederland eur3,50). Stuurt u dan een mailtje met uw naam en adres en het gewenste aantal exemplaren naar surinamica@gmail.com
Het tijdschrift is ook verkrijgbaar in de museumwinkel van de Bijzondere Collectie van de UvA.
Slavernij verbeeld: themanummer van De Boekenwereld
door Carl Haarnack
Het tijdschrift de Boekenwereld heeft een speciaal nummer gewijd aan het thema slavernij. Dit jaar is het 150 jaar geleden dat in de Nederlandse koloniën de slavernij werd afgeschaft. Dit themanummer is prachtig verzorgd uitgegeven met veel full-colour afbeeldingen uit de Bijzondere Collecties en particuliere verzamelingen.
In dit themanummer vindt u een uitgebreid artikel over de tentoonstelling Slavernij Verbeeld die op dit moment te zien is bij de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam (Oude Turfmarkt 129, Amsterdam). Verder een interview met de grootste particuliere verzamelaar rond dit thema (Suriname, West-Indië, Slavernij) Kenneth Boumann. Onze eigen Buku – Bibliotheca Surinamica collectie komt ook uitgebreid aan bod.
Ook wordt in een artikel stilgestaan bij het ‘andere perspectief’. Doorgaans werden 17e-, 18e- en 19e eeuwse publicaties over slavernij geschreven vanuit dominante Europese perspectief. Maar door onderzoek komen er ook steeds meer bronnen aan het licht die juist vanuit het perspectief van tot slaaf gemaakten zijn geschreven. Wat vertellen auteurs als Olaudah Equiano, Ignatius Sancho of de Surinaamse planter Egbert Jacobus Bartelink (1834-1919) over het het dagelijks leven in hun tijd?
U kunt het themanummer bestellen bij Buku voor slechts eur12,50 (verzendkosten binnen Nederland eur3,–). Stuurt u ons in dat geval een mailtje met uw naam en adres en het gewenste aantal exemplaren.
Inhoud
Slavernij verbeeld
en hoe de Raymannen in beeld kwamen
Sytze van der Veen & Dirk J. Tang
Kenneth Boumann
Een West-Indische verzamelaar in Vlaanderen
Henk Slechte
en hoe de Raymannen in beeld kwamen
Sytze van der Veen & Dirk J. Tang
Kenneth Boumann
Een West-Indische verzamelaar in Vlaanderen
Henk Slechte
Buku-Bibliotheca Surinamica
Carl Haarnack
Schrijvende (ex-)slaven
Carl Haarnack
De afschaffing van de slavernij in de West
Stemmen uit heden en verleden
Dirk J. Tang
Column
Performancekunst
Arnon Grunberg
De luitbundels van Nicolaes Vallet
Cultureel ondernemerschap in de Gouden Eeuw
Simon Groot
Tristram and Yorick op herhaling
Willem van den Berg
‘Het op een na moeilijkste boek dat ik geschreven heb’
Interview met Piet J. Buijnsters
Nick ter Wal & Kees Thomassen
De Berlijnse ‘Verein der Plakatfreunde’ (1905-1922)
en haar betekenis voor Nederland
Martijn F. Le Coultre
En verder…
Nieuws
Boekbesprekingen & signaleringen
Agenda
Slavernijgeschiedenis centraal in Summerschool Boekgeschiedenis
Van 19 t/m 30 augustus bij de Bijzondere Collecties UvA
De Leerstoelgroep Boekwetenschap en Handschriftenkunde en de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam organiseren deze zomer voor de vierde keer een summerschool over de geschiedenis van het boek. Speciale aandacht gaat daarbij uit naar Suriname en West-Indië/ het Caraïbisch gebied.
Speciale aandacht krijgt de geschiedenis van de slavernij in Nederland en de Nederlandse koloniën. Zoals men intussen toch wel zal weten, wordt dit jaar herdacht dat de slavernij in de Nederlandse koloniën 150 jaar geleden werd afgeschaft. De Bijzondere Collecties sluiten bij de officiële herdenking aan met de tentoonstelling Slavernij verbeeld. Deze tentoonstelling, te zien van 16 juni t/m 22 september, belicht slavernij van de oudheid tot en met de afschaffing van de Nederlandse slavernij in 1863, met nadruk op slavernij in de Nederlandse cultuur en de voormalige kolonie Suriname.
Deelnemers aan de summerschool kunnen een keuze maken uit een ‘à la carte’-programma. Naast cursussen en workshops is er een openingslezing met rondleiding in de UvA-Artisbibliotheek en is er een excursie naar erfgoedinstellingen in Antwerpen.
Het Summerschool UvA programma biedt o.a. de volgende programma’s waarin slavernijgeschiedenis, Suriname, West-Indië/ Caraïbisch gebied centraal staan.
Het verzamelen van bronnenmateriaal over Suriname, West-Indië & slavernij
In deze workshop wordt stilgestaan bij boeken die verband houden met slavernij. De belangstelling voor de Europese koloniale geschiedenis, in het bijzonder de Trans-Atlantische slavernij, is de afgelopen jaren sterk gegroeid. Tot voor kort werd er door musea en bibliotheken weinig aandacht aan besteed. Het is onmogelijk een volledig beeld te geven van het ‘corpus’ slavernij. In deze workshop worden verschillende ideeën en thema’s belicht. Op basis van twee bijzondere particuliere verzamelingen zal worden ingegaan op het verzamelen van boeken rond het thema slavernij; bibliofilie en slavernij; slavernij & kinderboeken; reisverhalen en ooggetuige-verslagen; schrijvende (ex-)slaven; slavernij in fictie; emancipatie en boeken. Bij deze thema’s zal de focus vooral liggen op West-Indië en Suriname. Docenten: Carl Haarnack en Kenneth Bouman
Representing slavery: a visit to the exhibition Slavernij verbeeld
Images of chattel slavery remain largely limited to book illustrations. To commemorate the 150th anniversary of the abolition of slavery in the Dutch colonies, the Special Collections of the University of Amsterdam has devoted a major exhibition to this theme with loans from two distinguished private collections. On display are books, prints and maps from 1600 to 1900. The exhibition highlights the important role books and prints have played in distributing ideas about slavery. In the 17th century the distribution of knowledge about the plantation industry prevailed. At the end of the 18th century books and prints became the most important vehicles for the opponents of slavery. The 19th century saw the rise of picturesque images of colonial life. In this meeting we will visit the exhibition to study the relation between ideas and images. Docent:
Elmer Kolfin
Images of chattel slavery remain largely limited to book illustrations. To commemorate the 150th anniversary of the abolition of slavery in the Dutch colonies, the Special Collections of the University of Amsterdam has devoted a major exhibition to this theme with loans from two distinguished private collections. On display are books, prints and maps from 1600 to 1900. The exhibition highlights the important role books and prints have played in distributing ideas about slavery. In the 17th century the distribution of knowledge about the plantation industry prevailed. At the end of the 18th century books and prints became the most important vehicles for the opponents of slavery. The 19th century saw the rise of picturesque images of colonial life. In this meeting we will visit the exhibition to study the relation between ideas and images. Docent:
Elmer Kolfin
Geschreven bronnen over de Caraïben in de National Archives in Londen
Voor de bestudering van de geschiedenis van Nederlanders in het Caraïbisch gebied is de vondst van 40.000 Nederlandse brieven uit de zeventiende en achttiende eeuw in de National Archives in Londen van groot belang. Ongeveer 60 procent heeft betrekking op Suriname, Demerary, Essequibo, Curaçao en Sint Eustatius. Verreweg de meeste brieven dateren uit de periode 1775–1815. Ze werden niet alleen geschreven door hogere bestuurders, plantage-eigenaren en kooplieden, maar vooral ook door klerken op plantages en handelskantoren, door soldaten, matrozen en ambachtslieden, en door hun vrienden en verwanten in Nederland. Deze brieven werpen een uniek beeld op het leven in Paramaribo en op de plantages. Tijdens de workshop zal worden ingegaan op de herkomst van dit materiaal en, aan de hand van enkele concrete voorbeelden, op het gebruik dat onderzoekers ervan kunnen maken. Docent: Roelof van Gelder
Voor de bestudering van de geschiedenis van Nederlanders in het Caraïbisch gebied is de vondst van 40.000 Nederlandse brieven uit de zeventiende en achttiende eeuw in de National Archives in Londen van groot belang. Ongeveer 60 procent heeft betrekking op Suriname, Demerary, Essequibo, Curaçao en Sint Eustatius. Verreweg de meeste brieven dateren uit de periode 1775–1815. Ze werden niet alleen geschreven door hogere bestuurders, plantage-eigenaren en kooplieden, maar vooral ook door klerken op plantages en handelskantoren, door soldaten, matrozen en ambachtslieden, en door hun vrienden en verwanten in Nederland. Deze brieven werpen een uniek beeld op het leven in Paramaribo en op de plantages. Tijdens de workshop zal worden ingegaan op de herkomst van dit materiaal en, aan de hand van enkele concrete voorbeelden, op het gebruik dat onderzoekers ervan kunnen maken. Docent: Roelof van Gelder
De slavenopstand van 1763 in Berbice
Van de plantagekoloniën aan de Wilde Kust, ook wel de Guianas genoemd, is Suriname voor Nederlanders wel het meest bekend, eenvoudigweg omdat dat gebied het langst onder Nederlands gezag heeft gestaan. Echter, de drie gebieden van het buurland Guyana waren tot de overdracht aan de Engelsen in 1814 ook Nederlandse wingewesten. Van de drie riviergebieden, Berbice, Demerary en Essequibo, werd de eerste sinds 1720 beheerd door de Sociëteit van Berbice, gevestigd in Amsterdam. De situatie in deze kolonie was in de jaren vijftig afschuwelijk. Dat gold voor de Europese militairen die bij bosjes stierven aan de gele koorts (vandaar de uitdrukking ‘naar de Barrabiesjes gaan’). Gebrekkig voedsel en vooral de slechte behandeling op de particuliere plantages leiden op 23 februari tot een uitbarsting, gevolgd door een algemene opstand in Berbice. Alleen dankzij de aanvoer van militairen uit andere West-Indische gebieden en uit Nederland kon de opstand in april 1764 definitief worden bedwongen.
De workshop wordt toegelicht met behulp van boeken uit de verzameling van de Bijzondere Collecties. Omdat veel hiervan deel uitmaaktvan de tentoonstelling Slavernij verbeeld, wordt ook gebruik gemaakt van reprints en heruitgaven. Docent: Lodewijk Wagenaar
Van de plantagekoloniën aan de Wilde Kust, ook wel de Guianas genoemd, is Suriname voor Nederlanders wel het meest bekend, eenvoudigweg omdat dat gebied het langst onder Nederlands gezag heeft gestaan. Echter, de drie gebieden van het buurland Guyana waren tot de overdracht aan de Engelsen in 1814 ook Nederlandse wingewesten. Van de drie riviergebieden, Berbice, Demerary en Essequibo, werd de eerste sinds 1720 beheerd door de Sociëteit van Berbice, gevestigd in Amsterdam. De situatie in deze kolonie was in de jaren vijftig afschuwelijk. Dat gold voor de Europese militairen die bij bosjes stierven aan de gele koorts (vandaar de uitdrukking ‘naar de Barrabiesjes gaan’). Gebrekkig voedsel en vooral de slechte behandeling op de particuliere plantages leiden op 23 februari tot een uitbarsting, gevolgd door een algemene opstand in Berbice. Alleen dankzij de aanvoer van militairen uit andere West-Indische gebieden en uit Nederland kon de opstand in april 1764 definitief worden bedwongen.
De workshop wordt toegelicht met behulp van boeken uit de verzameling van de Bijzondere Collecties. Omdat veel hiervan deel uitmaaktvan de tentoonstelling Slavernij verbeeld, wordt ook gebruik gemaakt van reprints en heruitgaven. Docent: Lodewijk Wagenaar
Slavernij bij de Bijzondere Collecties
In deze workshop wordt aandacht besteed aan de bijna achtduizend titels uit de collectie Surinamica van de Bijzondere Collecties die verwijzen naar ons gedeelde slavernijverleden. Daarbij staan de titels uit de zeventiende en achttiende eeuw centraal. Na een korte inleiding wordt een bezoek aan de tentoonstelling Slavernij verbeeld gemaakt. Daarna wordt geprobeerd om aan de hand van een aantal beschikbare boektitels een beeld te krijgen van de denkwereld van geletterde inwoners van de Republiek. Welke informatie kreeg men destijds over de wereld buiten Nederland? Hoe werd slavernij en slavenhandel beschreven in boeken, pamfletten, kranten? Hoe kan het dat men – ogenschijnlijk – zonder enige terughoudendheid deel ging nemen aan de internationale handel in mensen? Was er dan geen kritiek? Docent: Dirk J. Tang
Inschrijving kan via deze link:
‘Slavernij verbeeld’: expo Nederlands slavernijverleden
Amsterdam – Dit jaar is het 150 jaar geleden dat in Nederlandse koloniën de slavernij werd afgeschaft. Met de tentoonstelling ‘Slavernij verbeeld’, sluiten de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam aan bij de officiële herdenking van het Nederlandse slavernijverleden. De tentoonstelling schetst een historisch beeld van de slavernij in West-Indië, voornamelijk in de voormalige kolonie Suriname. Een bijzondere bijdrage aan de expositie leveren Jörgen Raymann en zijn dochter Melody, studente geschiedenis aan de UvA.
Raymanns keuze
Raymann en zijn dochter, presenteren ‘Raymanns keuze’: een selectie van tien spraakmakende objecten uit de tentoonstelling die in een compilatie van video-interviews worden toegelicht. Daarvoor bezochten zij de verzameling van Kenneth Boumann. Ook gingen zij de straat op om Amsterdammers te vragen over hun kennis over het slavernijverleden. Bij de tentoonstelling verschijnt de publicatie Slavernij – Een geschiedenis (Walburg Pers) van de hand van Dirk J. Tang. Hij schetst de lange wordingsgeschiedenis van slavernij en slavenhandel. Hoe deze zich over de wereld verspreidden en uiteindelijk moeizaam verdwenen. Ook verschijnt een themanummer van het tijdschrift De Boekenwereld (Vantilt / Bijzondere Collecties UvA), met onder meer bijdragen van Kenneth Boumann en Carl Haarnack.
Banieren tentoonstelling
Parallel aan de expositie bij de Bijzondere Collecties is in de Amsterdamse Openbare Bibliotheek een banieren tentoonstelling te zien, die daarna op reis gaat langs een aantal grote openbare bibliotheken in Nederland. In tien banieren wordt een beknopt historisch overzicht geboden van de geschiedenis van de slavernij. Een tweede reeks banieren toont ‘Raymanns keuze’, met persoonlijke teksten van Melody Raymann. Op www.bibliotheek.nl wordt een ‘digitale etalage’ ingericht met aanvullende informatie over het slavernijverleden
Omvangrijke collectie
De tentoonstelling geeft een indrukwekkend beeld van de slavernij in de zeventiende, achttiende en negentiende eeuw in Nederland en Suriname. De geschiedenis van de slavernij wordt zichtbaar aan de hand van unieke kaarten, boeken, manuscripten, documenten, prenten en andere objecten uit de Bijzondere Collecties van de UvA. Dit materiaal maakt deel uit van de omvangrijke collectie over de geschiedenis van Suriname en West-Indië van de UvA. Het is aangevuld met objecten uit andere openbare en particuliere verzamelingen.
De tentoonstelling, mogelijk gemaakt door een bijdrage van het Mondriaan Fonds, is samengesteld door de gastconservatoren Carl Haarnack, particulier verzamelaar en bekend van zijn blogBuku Bibliotheca Surinamic en Elmer Kolfin, kunsthistoricus bij de Universiteit van Amsterdam, en historicus Dirk J. Tang.
Felrealistische etsen
Uit de rijke particuliere collectie van Kenneth Boumann komen onder meer een schitterend exemplaar van de beroemde Voyage à Surinam (1839) van Pierre Jacques Benoit en een ivoren beeldje van een bevrijde slaaf met verbroken ketenen, door Boumann ‘Sjorie’ (George) genoemd. Een pronkstuk is de Algemeene kaart van de Colonie of Provintie van Suriname uit 1737, waarop de honderden plantages langs de rivieren zichtbaar zijn. Aansprekend is ook het schilderij van het fort Elmina, in Ghana, afkomstig uit het bezit van de laatste gouverneur van deze Nederlandse kolonie. Het schrikwekkende beeld dat de beroemde Engelse graveur William Blake van de behandeling van Surinaamse slaven schetste is te zien in felrealistische etsen.
[uit de Ware Tijd, 06/06/2013]
Slavernijgeschiedenis door de eeuwen heen
Op 1 juli 2013 is het precies 150 jaar geleden dat de slavernij in de toenmalige Nederlandse koloniën Suriname en de Nederlandse Antillen werd afgeschaft. In het kader van de herdenking verschijnt op 15 juni 2013 bij Uitgeversmaatschappij Walburg Pers te Zutphen het boek Slavernij. Een geschiedenis van Dirk J. Tang. Dit boek is tot stand gekomen in samenwerking met de Universiteit van Amsterdam – Bijzondere collecties. De feestelijke presentatie van het boek vindt plaats op 15 juni 2013 in de Aula van de Universiteit van Amsterdam waar het eerste exemplaar zal
worden overhandigd aan Kenneth Boumann, verzamelaar van West- Indische geschiedenis.
De auteur beschrijft de lange wordingsgeschiedenis van slavernij en slavenhandel. Hoe kan het dat de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, die zo hartstochtelijk vecht tegen de Spaanse overheersing en voor de vrijheid, mee gaat doen aan de internationale slavenhandel? Hoe sussen kooplieden, huisvrouwen en dominees hun geweten tijdens de kerkdienst op zondag? Was Nederland de grootste en wreedste slavenhandelaar van het westelijk halfrond?Hebben wij onze prachtige Gouden Eeuw te danken aan de gekromde ruggen van miljoenen Afrikaanse slaven? Het zijn vragen die in talloze variaties worden gesteld wanneer het Nederlandse slavernijverleden ter sprake komt. Wat het betekent voor mensen die tot slaaf worden gemaakt en alles van waarde verliezen. Hoe en wanneer inwoners van de Republiek deel gaan uitmaken van een handelssysteem dat op perfide wijze winstmaximalisatie nastreeft. Hoe het alledaagse leven er in Nederlands grootste slavenkolonie, Suriname, uit ziet. Waarom trotse Afrikanen in opstand komen tegen uitbuiting en vernedering. Dat sommige mensen rijk worden en velen niet. Hoe de slavernij en de slavenhandel uiteindelijk moeizaam en langzaam verdwijnt uit Nederland en de Nederlandse koloniën.
De tekst is geschreven voor een breed publiek, fraai geïllustreerd en voorzien van een beredeneerde bibliografie, die uitnodigt tot verdere verdieping.
Dirk J. Tang (1947) is historicus en als gastonderzoeker verbonden aan de Artis-Bibliotheek van Bijzondere Collecties van de UvA.
Dirk J. Tang, Slavernij. Een geschiedenis, Uitgeversmaatschappij Walburg Pers, ISBN
978.90.5730.905.2, prijs euro 34,50; 240 pagina’s
Slavernij verbeeld
Tentoonstelling, boek & banierententoonstelling bij de herdenking van het Nederlands Slavernijverleden
Dit jaar is het 150 jaar geleden dat in Nederland de slavernij werd afgeschaft. Met de tentoonstelling Slavernij verbeeld sluit de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam aan bij de officiële herdenking van het Nederlands slavernijverleden. ‘Slavernij verbeeld’ schetst een historisch beeld van het slavernijverleden in de wereld en in het bijzonder in de voormalige Nederlandse kolonie Suriname.
read on…De Gouverneurs van de Nederlandse Antillen sinds 1815
Met de opheffing van het land de Nederlandse Antillen verdwijnt ook het ambt van gouverneur van de Nederlandse Antillen, een ambt dat in de afgelopen twee eeuwen van grote betekenis is geweest voor de zes eilanden en het Koninkrijk. Het boek De Gouverneurs van de Nederlandse Antillen sinds 1815 biedt een portrettengalerij van de dertig mannen die sinds 1815 het Koninkrijk als gouverneur dienden.
Van iedere gouverneur – Nederlanders tot 1962, sindsdien Antillianen – wordt de levensloop geschetst, met nadruk op de ambtsperiode; het ambtsportret completeert de biografie. De levensschetsen geven een beeld van de (post)koloniale verhoudingen en de ontwikkelingen op de eilanden, maar bieden vooral informatie over achtergrond, macht en onmacht, visie en functioneren van de gouverneurs. In de inleiding worden de ontwikkelingen van het ambt en van het profiel van de gouverneur geschetst tegen de achtergrond van de staatkundige ontwikkeling van de Antillen: van kolonie via autonoom land binnen het Koninkrijk der Nederland tot de eindfase, waarin het land uiteenviel in zes eilanden met elk een eigen staatkundige positie binnen het Koninkrijk. Een kunsthistorische toelichting op de geschilderde portrettengalerij besluit het boek.
De gouverneurs van de Nederlandse Antillen werd geschreven in opdracht van het Kabinet van de Gouverneur van de Nederlandse Antillen.
Vier historici – Aart G. Broek, Ronald Donk, Wim Renkema en Dirk J. Tang – schreven de portretten, kunsthistorica Renske van der Zee belichtte de schilderijen. Gert Oostindie leidde het project en tekende voor de inleiding.
Gert Oostindie (1955) is directeur van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde te Leiden en hoogleraar Geschiedenis aan de Universiteit Leiden.
Uitgeverij: KITLV, Leiden
RSS
Facebook
Twitter
