blog | werkgroep caraïbische letteren
Posts tagged with: strips

Slavernij luchtig gebracht

door Marijke van Mil

Jacquelina; slavin van plantage Driesveld is een stripboek, het eerste kinderboek van NiNsee (Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis) dat in samenwerking met KIT Publishers is gemaakt. Vorig jaar was het onderdeel van de tentoonstelling Kind aan de ketting dat inzicht gaf in slavernij van kinderen in het verleden en anno nu.
Het verhaal is gebaseerd op een verslag over de zaak van de vijftienjarige Surinaamse slavin Jacquelina die in 1829 ter dood werd veroordeeld vanwege het vergiftigen van haar slavenmeester.
Om het scenario hebben zich maar liefst drie vrouwen bekommerd: Aspha Bijnaar, Ineke Mok en Dineke Stam. Illustrator en vormgever Kae Solo (pseudoniem voor Karel Leidsman) heeft het boek vormgegeven en de tekeningen gemaakt.
De strip wordt ingeleid met een korte verhandeling over de slavernij in Suriname en personageprofielen van alle figuren uit het verhaal. Daar wordt terloops aan de jonge lezers uitgelegd wat de functie van futuboi, basja, huisslaven en vrije slaven is. Als de strip is afgelopen volgen twee bladzijden met nog wat achtergrondinformatie en de historische verantwoording.

Het verhaal is kort: Jacquelina is verliefd op Kwasie maar mag hem van slavenmeester Van Halm niet meer ontmoeten. Van Halm vergrijpt zich aan Jacquelina waarna voor haar de maat vol is. Ze wil Van Halm vergiftigen maar het gaat mis en ze wordt veroordeeld en ter dood gebracht.

Jacquelina’s geschiedenis wordt luchtig verteld, met weinig tekst. De in de computer getekende plaatjes spreken duidelijke taal. De personages zijn expressief en karakteristiek. Hun houding, kleding en gezichtsexpressie spreken boekdelen: Jacquelina met haar goudgele koto en grote oorringen is een opvallende hoofdpersoon met sexy lange wimpers en laag uitgesneden bloesje. Van Halm is een wellustige griezel met vette haarslierten langs zijn gezicht.
Kae Solo weet ook met typografie veel uit te drukken. Als Van Halm op een nacht Jacqulina’s hut binnenkomt, bibbert zelfs haar tekst van angst.
Er zitten grapjes in het boek verborgen; poes Krolletje en een muis hebben tussen de regels door een eigen woordeloos verhaallijntje. Als Krolletje op het eind dood ligt omdat hij ook van het gif heeft geproefd, staat de muis er triomfantelijk bij te kijken.
Er is niet eerder een stripboek over de Surinaamse slavernij verschenen. Wellicht daarom hebben drie schrijvers/onderzoekers zich er mee bemoeid. Het boek heeft immers een educatieve waarde en moet historisch kloppen, maar moet ook de doelgroep aanspreken.
We leren iets over hoe het toeging in het negentiende-eeuwse Suriname maar bovenal zijn we deelgenoot van het verhaal van Jacquelina, een slavin die in een wrede wereld haar eigen lot in handen probeert te nemen door naar een rigoureus middel te grijpen.
Ze laat zich zelfs hangend aan de galg niet de mond snoeren. Terwijl ze nog een laatste blijk van leven geeft, krijgt Van Halm een steek onder water. Ze roept; ‘Zie je wel, stroeve ouwe paai? Ik sterf nog liever!’ (p. 29).
Deze wrange, waargebeurde geschiedenis had dramatisch en realistisch verteld kunnen worden om het invoelbaar te maken. Maar de schrijfsters en illustrator hebben gekozen voor een luchtige, zelfs humorvolle stijl. Ze hebben het verhaal van Jacquelina, een vijftien jarig slavenmeisje, op een knappe manier aan de vergetelheid onttrokken.

Aspha Bijnaar, Ineke Mok & Dineke Stam (scenario en tekst). Kae Solo (illustraties en vormgeving), Jacquelina; Slavin van plantage Driesveld. Amsterdam: KIT Publishers, 2010. 32 p., ISBN 978 94 6022 109 5, € 9,95.

[uit Oso, 2011, nr. 2]

Papiamentstalige havo/vwo volgend schooljaar open

Willemstad — De eerste Papiamentstalige havo/vwo-school is volgend jaar een feit. Minister van Onderwijs Lionel Jansen (PS) heeft gisteren met het bestuur van Skolnan Humanista na Papiamentu (FSHP) hierover een akkoord getekend.

Het akkoord beslaat zowel de invulling van het onderwijs als de bouw van de school. De Papiamentstalige havo/vwo-school is een wens van de coalitie. In het regeerakkoord staat dat het Papiaments op alle onderwijsniveaus als instructietaal moet worden gehanteerd. De minister en het schoolbestuur hebben een commissie van experts in het leven geroepen die uiterlijk eind december met een uitvoeringsplan moet komen.

Het project heeft haast. In augustus 2012 moet de school haar deuren openen. De commissie blijft tot het begin van het komend schooljaar actief als raadgever van zowel de minister als het ministerie van Onderwijs en het bestuur van FSHP, zodat het plan goed wordt uitgevoerd.

[uit Amigoe, donderdag 15 december 2011]

Toch proces rond racisme in Kuifje in Afrika

De zaak Kuifje in Afrika (Tintin au Congo) komt binnenkort voor de rechtbank van eerste instantie van Brussel. Die verklaarde zich maandag namelijk bevoegd om te zaak te behandelen en gaat daarmee in tegen het advies van het openbaar ministerie dat stelde dat de zaak behandeld moest worden door de rechtbank van Koophandel.

De in België wonende Congolees Bienvenu Mbutu Mondondo vindt dat het stripalbum “Kuifje in Afrika” racistische elementen bevat en daagde de nv Moulinsart en uitgeverij Casterman voor het gerecht. Bienvenu Mbutu Mondondo eist dat de verspreiding van het album onmiddellijk wordt verboden. Als dat niet mogelijk is, wil hij dat het verhaal wordt voorafgegaan door een waarschuwing voor racistische elementen.

Naar afdeling volwassenen
In tweede instantie vraagt hij ook dat er in een voorwoord meer uitleg wordt gegeven over de historische context waarin de strip tot stand kwam, en dat de strip in de boekhandel niet meer in de afdeling “kinderen”, maar in de afdeling “volwassenen” zou worden aangeboden.

De klager wordt bijgestaan door twee raadsmannen, meester Ahmed L’Hedim en meester Alain Amici.

De verschillende partijen komen op 18 april samen voor de rechtbank van eerste instantie om een kalender op te stellen voor de debatten.

[belga/mvdb]

Duffy en Doffy

Duffy en Doffy is een virtuele strip, ontsproten aan het brein van Frank Ong-ALok.

Twee gevallen dennenappels
Vrienden voor het leven
Beetje donker qua humor
Geven hun visie op de maatschappij

Volg ze elke dag op: http://twitter.com/Duffyendoffy

The 99 – Stripverhaal over de Helden van Allah

door Rihana Jamaludin

Wie had gedacht dat een Islamitisch stripverhaal kans zou maken na alle ophef over Deense cartoons van de profeet Mohamed in 2005?
Maar ´The 99 ´, een superhelden-strip met als thema de 99 Namen van Allah, is ongekend populair in het Midden-Oosten en Azië en heeft ook Europa bereikt met fans in Frankrijk, Groot-Brittanië en Spanje.
De populariteit is zo groot dat er vorig jaar zelfs een themapark is geopend in Koeweit: The 99 Village. En nu staat de strip op het punt Europa te veroveren in de vorm van een door Endemol geproduceerde televisieserie. Hoe is dat allemaal zo gekomen?

De maker: Naif Al-Mutawa
Naif Al-Mutawa is een 39-jarige Koeweiti klinisch psycholoog. Hij studeerde in de Verenigde Staten psychologie en had als bijvakken geschiedenis en Engelse literatuur. In Koeweit werkte hij als psycholoog met voormalige krijgsgevangenen en in het Bellevue Hospital in New York met Irakese vluchtelingen, slachtoffers van marteling om religieuze of politieke redenen. Met eigen ogen zag hij welk leed intolerantie kon veroorzaken.

Als kind was Naif Al-Mutawa al dol op stripverhalen, vooral de in de Arabische landen zeer populaire Amerikaanse comics van superhelden. In de loop der jaren echter, werden de religieuze autoriteiten steeds strenger en machtiger, met gevolgen voor de censuur.
Dr. Al-Mutawa was net gepromoveerd en stapte in Londen met zijn familie in een taxi, toen zijn zuster hem eraan herinnerde dat hij had gezegd na zijn afstuderen te zullen gaan schrijven. ´Alleen als ik een concept zou hebben met de potentie van Pokémon´ antwoordde hij. Toen dacht hij aan het recent afgekondigde verbod op de Japanse Pokémonstrip door de Saudi autoriteiten wegens bevordering van polytheïsme. ´Wat was er toch met de Islam gebeurd? Eén van de 99 eigenschappen van God was toch Al Halim, de Verdraagzame?´ vroeg hij zich af. ´En opeens kwam het idee op: helden, met de 99 attributen.´ Tegen de tijd dat de taxi op zijn bestemming arriveerde, had hij zijn plan.
.

Een strip wordt geboren
Terug in Koeweit begon Al-Mutawa rond te kijken hoe hij sponsors voor zijn plannen kon vinden. In de periode dat hij met vluchtelingen werkte, had hij de verhalen van mannen gehoord die waren opgegroeid met de verering van hun held, rolmodel Saddam Hoessein, om later door diens regime verraden en gemarteld te worden. ´De Arabische wereld had betere rolmodellen nodig´. Zoveel was duidelijk. De boodschap van veel jeugdlektuur in het Midden-Oosten vond Al-Mutawa niet voor kinderen geschikt. De bestseller was het ´Intifada Album´, een stickerboek met afbeeldingen van huilende Palestijnse moeders, gewonde kinderen, Israëlische tanks en teksten die de martelaarsdood verheerlijkten. De maker van het boek, een Hamas aanhanger die in 4 maanden tijd 40.000 albums en 12 miljoen stickers had verkocht, verklaarde dat er nu eenmaal niet was te ontsnappen aan de dagelijkse realiteit.
Met een krantenknipsel op zak over de populariteit van dit album, wist Al-Mutawa 7 miljoen dollar bijelkaar te krijgen van investeerders uit de Perzische Golf en van vroegere studiegenoten. Daarmee richtte hij in 2004 de Teshkeel Media Group op. Dr. Al-Mutawa wist wat hij wilde, de strip moest een klassieker worden als Spiderman, of anders niets. Hij wilde geen vijfde-wereld-produkt.
Al-Mutawa recruteerde een aantal tekenaars en een scriptschrijver met jarenlange ervaring bij de Amerikaanse comics concerns Marvel en DC, bekend van de superhelden strips zoals Batman. Samen met Fabian Nicieza (X-men) schreef hij de scripts, later met Stuart Moore van de Iron Man strips. De tekeningen werden verzorgd door John McCrea (Spiderman), James Hodgkins en Sean Parsons. In november 2006 was het eerste stripboek gereed.

Succes en kritiek
Vanaf het begin was ´The 99´ een succes. Eindelijk hadden kinderen uit Arabische landen rolmodellen die meer met henzelf gemeen hadden dan de vroegere westerse striphelden. Het was de eerste superheldenstrip gebaseerd op de Islamitische cultuur.
Maar er kwam ook kritiek: de strakke kleding en make-up van de superheldinnen was sommigen een doorn in het oog. Anderen vonden de personificatie van Gods eigenschappen blasfemie. Een Koeweiti schriftgeleerde meende dat de strip uitdroeg dat je beter op mensen dan op God kon vertrouwen, wat tegen de Koran inging.
Mutawa bevestigde dat hij geen schriftgeleerden had geraadpleegd voor hij de strip creërde. ´We moeten niet toestaan dat een kleine groep mensen ons vertelt hoe we onze religie moeten beleven. Ik geloof in de Islam en ik geloof ook in evolutie
De strip werd in eerste instantie in sommige landen verboden. Pas toen de Unicorn Investment Bank, een streng Islamitische bank met een bestuur van Sharia-geleerden, in 2007 in zijn project investeerde, werd zijn produkt halal bevonden. De strip verschijnt nu in verscheidene kranten in Saudi-Arabië en Koeweit. Wereldwijd worden er per jaar 1 miljoen exemplaren van de strip verkocht.

Het verhaal
´The 99´ begint in de 13e eeuw met de bestorming van Bagdad door de Mongoolse horde. De beroemde bibliotheek Dar al Hikma (Huis van Wijsheid) uit het Gouden Tijdperk van de Islam, wordt door de barbaren vernietigd door alle boeken in de rivier de Tigris te gooien, die zwart wordt van de inkttranen. Enkelen van de boekbewaarders weten echter de kracht en wijsheid van de boeken te redden door de eigenschappen via de oplossende inkt in de rivier, in 99 edelstenen te laten opnemen.
Eeuwen later worden de stenen op 99 plekken van de wereld teruggevonden, waaronder de Verenigde Staten, Saudi-Arabië, Indonesië´, Ghana en Portugal. De helden vormen aldus een internationaal gezelschap van jongeren met bijzondere krachten, die tegen het onrecht strijden. Onder leiding van Dr. Ramzi gaan zij op zoek naar de verschillende stenen.
Daarbij brengen ze o.a. voedselhulp naar verhongerende Afghaanse dorpelingen, bestrijden olifantenstropers in Afrika en trainen hun krachten om tegen de slechte Rughal te vechten.
Elk der stenen bevat een eigenschap van Allah, die overgaat op de held. Zo is er Noora (het Licht), een Arabisch meisje dat het ´licht´ in iemand kan zien en hologrammen kan maken. Daar (de Brenger van Nood), is de blonde Amerikaan (zelf in een rolstoel) die zowel kan helen als pijn veroorzaken met zijn gedachten. Al Battina (de Verborgene) is een heldin met een onzichtbaar makende boerka. Het populairste karakter is de krachtpatser Jabbar (de Krachtige).

TV serie
In 2009 werd bekend dat het Nederlandse bedrijf Endemol ging investeren in een animatieserie voor TV van ´The 99´. Het gaat om 26 afleveringen van 30 minuten die in India zullen worden geproduceerd. De post-productie vindt plaats in Groot-Brittanië.
Endemol International verzorgt wereldwijd de rechten, maar de Indiase co-producent Sanraa Media bezit de distributierechten van de serie in India, Indonesië, Maleisië, Pakistan, Sri Lanka en Thailand.
De karakters uit ´The 99´ dragen waarden uit die zowel Islamitisch als algemeen gelden, zoals edelmoedigheid, waarheid, liefde. ´Dit zijn geen dingen waar de Islam monopolie op heeft.´, aldus Dr. Al-Mutawa. ´Na de aanslagen van 9/11 wilde ik een manier vinden om de Islam te heroveren op de mensen die het geloof gegijzeld hebben, maar ik wist niet hoe. Het antwoord lag voor de hand. Het was net zo simpel en net zo moeilijk als 11 keer 9. Het antwoord was 99

Kliniek, awards, Obama
Dr. Al-Mutawa is als klinisch directeur verbonden aan het toonaangevende Soor Center in Koeweit, een instituut dat een verscheidenheid aan psychologische hulp biedt.
Intussen heeft Naif Al-Mutawa diverse prijzen voor zijn streven naar positieve Islamitische rolmodellen voor kinderen ontvangen, o.a. van de Verenigde Naties. President Obama prees zijn initiatief.
Ook voor de strip zelf ontving hij erkenning: in Brazilië werd ´The 99´ de FIHQ Award toegekend, een prestigieuze prijs die eerder is uitgereikt aan beroemde striptekenaars als Will Eisner (The Spirit) en Don Rosa (Disney).
Toen na een stripworkshop een universiteitsstudente met een zwarte hoofddoek aan, hem vertelde dat ze geshockeerd was door een scène in de strip, waarin heldin Noora zegt te bidden tot God en dit met onbedekt hoofd doet, antwoordde Dr. Mutawa: ´Waarom? Denk je dat alleen wie de hijab draagt God om hulp kan vragen? Er is niet maar één manier om moslim te zijn. Er zijn op zijn minst 99 manieren.´

Bekijk hier de preview voor The 99 animatie serie
http://www.the99.org/

Bronnen: Volkskrant 23 okt´09 artikel Sacha Kester,Washington Post 11 juni´08 article by Faiza Saleh Ambah, www.al-mutawa.com , Een Vandaag 29 juli´10, www.the99.org, blogs.lubbockonline.com, www.wereldjournalisten.nl 12 aug´09,The Sunday Times 20 aug´09 article by Rhys Blakely

 

Rechtbank zet racisme in Kuifje op de agenda

BRUSSEL – Over de vraag of de strip Kuifje in Congo racistisch is, wordt volgende week woensdag gepleit.

De Brusselse rechtbank van eerste aanleg heeft gisteren in kort geding de pleidooien in de zaak van het stripalbum Kuifje in Congo vastgesteld op 12 mei. De Congolezen Bienvenu Mbutu Mondondo en Yves Okota (een consultant) willen het album uit de rekken laten halen wegens racisme.

Het is de tweede keer dat de zaak uitgesteld wordt. Eerder had de rechtbank al uitstel verleend aan de NV Moulinsart, die de conclusies van de tegenstrever meer in detail wilde kunnen bekijken.

De aanklagers vinden dat de strip een verkeerd beeld geeft van zwarten en van de kolonisatie, en blanken als superieur toont. Ze eisen dat de productie van het album wordt stopgezet. De waarschuwingssticker die in Engeland op de cover wordt geplakt, vinden ze een halfslachtige maatregel.

De advocaten van Mondondo en Okota hebben duidelijkheid gevraagd over de contractuele relatie tussen uitgeverij Casterman en Moulinsart, dat de rechten beheert. Die zou erop neerkomen dat het wel degelijk Moulinsart is dat beslist over Kuifje. Maar sinds de vraag op 27 april zijn de contracten nog niet doorgegeven.

[Overgenomen van De Standaard on-line, 6 mei 2010]

Tekeningen Peerke strip naar Stadsmuseum

door
Rihana Jamaludin

De tekeningen van de Peerke Donders strip ´De Grote Kleine Man´ zijn overgedragen aan het Stadsmuseum Tilburg. Bij de zaligverklaring van Petrus Donders in 1982, werd in Paramaribo een stripboek uitgegeven over het levensverhaal van deze dappere man.
Pater Donders (1809- 1887) heeft in Suriname zijn leven gewijd aan het verlichten van de nood van de melaatsen in het ballingsoord Batavia. Een leven van liefde en mededogen, van nederigheid en zelfopoffering.

Stichting Kinderkrant Suriname, waarvan ik destijds medewerkster was, gaf mij de opdracht om bij het door pater Bas Mulder geschreven kinderverhaal ´De Grote Kleine Man´ tekeningen te maken. Dit was tevens het eerste Surinaamse stripverhaal /stripboek.
Deze pentekeningen, 15 vellen in totaal, zijn nu overgedragen aan het Stadsmuseum in Tilburg, de geboortestad van Peerke Donders.
Hoewel het om jeugdwerk gaat, dat minder is dan later werk, hebben de tekeningen natuurlijk ook mijn hart. Ik ben daarom zeer vereerd dat ze deel mogen uitmaken van de Tilburgse collectie. Ronald Peeters, hoofd van het Stadsmuseum en beheerder van het Peerke Paviljoen zal de tekeningen in het Regionaal Archief bewaren.

Olamot: stripboek in het Papiamentu

Queeste naar het waarom

Ze zal niet de enige zijn geweest die zich van jongs af aan heeft verwonderd over de wereld om zich heen. Maar Jennifer Gomperts heeft haar vragende blik altijd behouden. Zij werd in 1965 geboren op Curaçao en verhuisde naar Nederland in 1983. Haar verwondering ging over in een ware queeste, een zoektocht naar het waarom van alles. Antwoorden probeerde zij overal te vinden, in technische hoeken, op spirituele zijpaden, maar de uitkomsten bleven onbevredigend. Waarom, zo concludeerde ze, kan ik zelf het antwoord niet geven?

In de loop der jaren reeg zij, zich baserend op de Joodse mystiek, eigen werelden aaneen totdat zij het complexe web van een mythisch epos had gesponnen. Hieruit heeft zij het afgelopen jaar een piepklein onderdeel genomen en daar een beeldverhaal van gemaakt. Deze strip, genaamd Olamot, is om nog een andere reden uniek: dit boek bevat het allereerste stripverhaal dat volledig is geschreven in het Papiamentu (eerder zijn er wel al vertaald naar het Papiamentu toe).

Olamot beschrijft hoe de zoektocht van een persoon verhinderd kan worden door allerlei factoren. Niets is vanzelfsprekend, de conclusie kan verrassend zijn. Het verhaal begint op het moment dat uit het niets ‘bewustzijn’ onstaat. Het is de bron van alle conflicten van het aardse bestaan. Goden? Zelfs die moeten groeien!

Het beeldverhaal Olamot is de basis waarop de rest van het epos zijn vervolg zal vinden. Gomperts is vastbesloten het publiek een nieuw soort denkbeeld voor te schotelen. Maar dat is niet het enige. Om haar werk adequaat vorm te geven, heeft ze heel wat technische middelen in huis. Zij heeft mediatechnologie gestudeerd in Hilversum en grafisch ontwerpen in Amsterdam. Ook is zij Master of Arts in Image Synthesis and computeranimation (Portsmouth University, Engeland). Sinds haar studietijd werkt zij als zelfstandig ontwerper/illustrator en met succes heeft zij een groot aantal bedrijven van websites voorzien.

Het stripboek Olamot is op donderdag 3 september om 17.00 uur in het auditorium van de Openbare Bibliotheek Curaçao gepresenteerd en is sinds 4 september 2009 in boekhandels op Curaçao verkrijgbaar. ISBN: 978-99904-0-976-5; Uitgeverij: Olamot

Voor meer informatie kan er contact worden opgenomen met Jennifer Gomperts.

Email: jennifer@gomperts.info

Tel: 465 4666 (tot 15 september)
(0031)-20-452 5147 (na 16 september)

Mob: 660-6286 (tot 15 september)
(0031)-6 487 444 63 (na 16 september)

Blijf op de hoogte van de ontwikkelingen rondom Olamot, klik hier.

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter