Irma Accord verbaast zich over artikel Ruth San A Jong over De koningin van Paramaribo
Op de Literaire Pagina van de Ware Tijd mogen ook lezers soms hun mening geven over het literaire bedrijf. In dWTL van 17 mei 2024 reageert Irma Accord, zus van de in 2011 overleden Clark Accord, op een artikel dat Ruth San A Jong schreef over De koningin van Paramaribo voor literatuurgeschiedenis.org. Deze website wordt vooral door Nederlandse jongeren geraadpleegd. Maar ook Surinaamse middelbare scholieren surfen op deze site, op zoek naar Surinaamse schrijvers en boeken.
read on…
Pieter Steinz overleden
In zijn woonplaats Haarlem is op 29 augustus j.l. op 52-jarige leeftijd Pieter Steinz overleden. Steinz leed aan ALS, de progressieve spierziekte die zich bij hem in 2013 openbaarde. Hij legde geleidelijk zijn taken als directeur van het Nederlands Letterenfonds neer, maar bleef nauw betrokken bij de activiteiten van het fonds. Daarnaast publiceerde hij enkele succesvolle boeken: Made in Europe (2014), Lezen met ALS (2015) en in 2015 het Boekenweekessay, Waanzin in de wereldliteratuur. In datzelfde jaar verscheen bovendien een geheel herziene editie van het 12 jaar eerder verschenen Lezen Etcetera, met als titel Steinz — Gids voor de wereldliteratuur. Deze ‘Dikke Steinz’, zoals hij ook wordt genoemd, schreef hij samen met zijn dochter Jet Steinz. read on…
Brasil 2014
door Pieter Steinz
Luxe boekhandels, enthousiaste uitgevers, uitverkochte festivals, chique klassiekenreeksen. Ondanks een relatief klein lezerspubliek floreren de letteren in Brazilië. Maar is er ook interesse in nieuwe Nederlandse literatuur?
“De enige Nederlandse auteur die hier goed verkoopt, is Anne Frank,” zegt Sergio Machado, directeur van Grupo Editorial Record, met een sardonische glimlach. Het belangrijkste commerciële uitgevershuis van Brazilië, dat onder meer de imprints José Olympio (Braziliaanse klassieken en buitenlandse literatuur) en Civilizacao Brasileira (academische non-fictie) omvat, publiceerde in de afgelopen jaren enkele van de grootste Nederlandse bestsellers, waaronder As amigas do clube van Saskia Noort en Um tipo di amor van Kluun. Hoge verkopen bleven uit, volgens Machado niet onverwachts, aangezien de romans van Noort en Kluun ook geen succes hadden in de Verenigde Staten. “Ik zeg altijd: wat werkt in Noord-Amerika werkt ook in Zuid-Amerika; de lezers hier moeten weinig hebben van te veel Europees intellectualisme,” luidt de toch enigszins verrassende analyse van o presidente.
Het belet de uitgeverijen van het in Rio de Janeiro gevestigde Record overigens niet om met Nederlandse literatuur door te gaan, al ziet Machado het meeste in non-fictie, en dan vooral de populair-historische variant. Voor informatie over Van karmijn, purper en blauw van Herman Pleij en El negro en ik van Frank Westerman houdt hij zich aanbevolen. In de tussentijd zullen bij Record de thrillers Het tulpenvirus van Daniëlle Hermans en De reünie van Simone van der Vlugt verschijnen, plus naar later blijkt de eerste vertaling van Max Havelaar (door Joao Pijnappel), een roman die door de thema’s koffie en kolonialisme wel een succes móet worden.
Braziliaanse uitgevers zijn bijzonder geïnteresseerd in 19de- en 20ste-eeuwse klassieken, zo merkte het Nederlands Letterenfonds tijdens een recente
‘prospecting tour’ in São Paolo, Rio en Paraty (waar jaarlijks
het grootste literaire festival van Brazilië plaats heeft). Het plan is om in 2014 met een groot aantal schrijvers naar Brazilië te gaan, en daarvoor is het nodig dat de relatief onontgonnen markt voor moderne Nederlandse literatuur wordt vergroot (en dat het aantal vertalers Nederlands-Portugees snel omhoog gaat). Het enthousiasme bij uitgeverijen als Editora 34, Cosac Naify en Companhia das Letras (dat een samenwerkingsverband heeft met Penguin Classics) voor klassieke romans als
Een nagelaten bekentenis,
De stille kracht en
Karakteris mooi, maar Emants, Couperus en Bordewijk kun je niet laten optreden. En ook Johan Huizinga, van wiens luxe uitgegeven
Outono da idade media de afgelopen jaren vijfduizend exemplaren werden verkocht (een succes dat door Sergio Machado kennelijk niet is opgemerkt), kan niet op een podium.
Gelukkig bleek de belangstelling voor levende Nederlandse schrijvers gemakkelijk te wekken. Van recente werken van Arnon Grunberg, Tim Krabbé, Geert Mak, Piet Emmer en Douwe Draaisma – allen te vinden in de speciaal voor Brazilië gemaakte brochure
Panorama Holanda – werden leesproeven opgevraagd, net als van
Rintje van Sieb Posthuma,
Keepvogel van Wouter van Reek,
Iep! van Joke van Leeuwen, het beestenboek van Bibi Dumon Tak en verschillende titels van de ALMA-winnaar Guus Kuijer. Kinderboeken zijn
hot in Brazilië, ook al omdat de regering een actief beleid voert om gratis fictie- en non-fictieboeken in oplagen van tienduizenden te verspreiden over staatsscholen in de provincie. Het regeringsprogramma is de kurk waarop veel uitgevers drijven.
Redacteuren en literaire critici onderstrepen dat de leescultuur in Brazilië nog in de kinderschoenen staat (“Wij zijn geen land van lezers”); oplagen zijn klein (met enkele duizenden exemplaren heb je een bestseller), literatuurlezers vormen een kleine groep, waarvan net als in Nederland vrouwen boven de zestig het leeuwendeel uitmaken. In de grote steden valt van die onderontwikkeling weinig te merken. De grootste boekhandel van São Paolo, Livraria Cultura op de prestigieuze Avenida Paulista, is een verbluffend paleis gevestigd in een oude bioscoop in een luxe winkelcentrum. Honderden studenten en andere jonge lezers bevolken op een maandagavond de drie verdiepingen (en de twee dependances met kunstboeken en boeken van één uitgeverij, Companhia das Letras) en de eilanden met Portugeestalige, Engelse, Franse en Duitse boeken. Eigenaar Pedro Herz (“Iedereen vecht om een stuk van de 24-uurspizza, maar wij zien een groei van het lezerspubliek”) vertelt dat hij veertien van dit soort winkels heeft, met tweeduizend werknemers. Cultura organiseert vierduizend book events per jaar en brengt een gratis culturele glossy uit met een bereik van anderhalf miljoen lezers.
Een paar blokken verder (in de gigantenstad São Paolo toch al gauw twintig minuten lopen) is het in de kleinere Livreria da Vila, ook onderdeel van een keten, veel rustiger. Het assortiment is breed, de boeken zijn mooi (veel dunner uitgegeven dan in Nederland) en op een van de middentafels ligt een stapel van Franca Treurs debuutroman Confetes na eira, die eerder dit jaar uitkwam bij Safra. Even lijkt Treur de enige nationale trots, maar gelukkig staat in een van de kasten ook nog een rijtje Cees Nooteboom. Met vier verschillende titels is hij voorlopig de succesrijkste kwartiermaker van de Nederlandse literatuur in Brazilië.
[van nederlandseletteren.nl, 25 juli 2012]
De val van de Zwarte Spin
door Pieter Steinz
Wie politiek onafhankelijk is, moet ook literair een eigen weg inslaan. Dat vonden Amerikaanse schrijvers als Fenimore Cooper en Nathaniel Hawthorne, die begin vorige eeuw probeerden om in thematiek los te komen van de literatuur van ex-kolonisator Engeland. En dat vinden 150 jaar later ook veel schrijvende Surinamers. Op het geruchtmakende congres `Schrijverschap 2000′, dat anderhalf jaar geleden in Paramaribo plaats had, werd dan ook gepleit voor literaire fictie die zich openstelde voor Caraïbische invloeden en die haar onderwerpen haalde uit het Surinaamse verleden. Want, zoals de voorzitter van Surinaamse schrijversbond stelde, `literatuur is natievorming’.
read on…