Op donderdag 27 mei 2021 ondertekenden Rita Rahman, voorzitter van de Werkgroep Caraïbische Letteren, en... Lees verder →
Posts tagged with: Statia Ini
Een verrassende avond vol literaire kunst
door Charles Chang
Paramaribo – “Wan tru puwema na wan skreki sani!” Met deze kreet aan het begin werd vrijdagavond de feestelijke afsluiting van het gelijknamige confest (conferentie/festival) beleefd. Pangi’s hingen aan het plafond, schotten van zwarte lappen hielden de stem verborgen of vormden de achtergrond voor een voordracht. De belichting toverde de spreker uit zijn of haar donkere hoek. Regisseur Tolin Alexander toonde daarmee zijn artistieke waarde.Voor het eerst zat het publiek in Tori Oso niet als in een theater opgesteld maar creatief in een flauwe S door de lengte van de zaal. De avond die gelijk met Divali viel, startte met de Surinaamse schrijvers uit Nederland.
Brandend ging de dia van Usha Marhé naar Karin Amatmoekrim en dan naar Clark Accord die ook uit eigen werk – in zijn geval De koningin van Paramaribo – voorlas. “Een backpoen kost twee gulden vijftig en de sigaar vijf gulden,” luidde het tarief van Maxi Linder. De vierde uit Nederland, dichter en zanger, Raj Mohan, lijmde met lyrische zang in het Sarnami de optredens aan elkaar. Een vocale performance ondersteund met gevoelig snaarwerk van Jimmy Westfa en ritmisch slagwerk van Bongo Charlie. Els Beerten en Kaat Vrancken vormden een Belgisch duo voor story en poëzie in het Vlaams. “Wenken voor Schrijvers is speciaal voor alle schrijvers die wij hier zijn tegengekomen,” zegt Vrancken die erg onder de indruk was van de afgelopen vijf dagen.
Daarna volgde het ‘Antilliaans’ blok. Olga Buckley, bijgestaan door Munye Oduber, vertelde een anekdote over Jozef de dansbakru die goed in de gaten gehouden werd door zijn vrouw Ramona. In het ware verhaal over haar ouders, sprak haar vader uit Grenada alleen Engels en haar moeder uit Venezuela alleen Spaans. Toch had het echtpaar een eigen taal thuis (Spanglish) om met elkaar te communiceren. Roy Evers bracht samen met Ini Statia een ander sterk Caribisch verhaal. Was de jonge Mimi zwanger van João, de zoon van een Portugese handelaar of van Boisi, de zoon van een tuinman? Mimi’s oma hoopt dat João de vader is, maar als het toch de zwarte Boisi is, is dat ook goed, “want Boisi studeert voor arts en artsen verdienen goed!”
De vier vertellers drukten zich af en toe uit in de eigen taal, het Papiaments, wat goed paste op het thema meertaligheid, taal en leven. Van de Zuid-Afrikanen mocht de volle zaal ook hetzelfde verwachten: het volkslied, Nkosi sikelela Afrika (God bless Afrika), werd in het Xhosa gezongen. Dramatisch en krachtig gesticulerend las Tanya Chan-Sam uit haar boek Mr Mohani over de levende verbranding van een zwarte collaborerende politieman in een volkswijk. Chan-Sam: “Dit heette necklacing en gebeurde veel tijdens de apartheid. De autoband om de nek werd dan aangestoken.” Als laatste voor de avond kwamen de lokale schrijvers aan de beurt. Voor Karin Lachmising zijn klanken zuiver zonder woorden en gezicht. “Ik zal schrijven zolang ik kan zwemmen in een rivier van woorden,” zegt Jeffrey Quartier in zijn voordracht. “Wan tru puwema na wan skreki sani!” riep Carry-Ann Tjong Ayong op haar beurt. Sombra dook op met een gedicht uit het donker, Ismene Krisnadath verscheen hoog op een ladder met eigen werk. Ceremoniemeester Arlette Codfried had het laatste woord: “… einde, ik wens u verder een fijne avond.” Lang zal eenieder zich deze verrassende avond vol literaire kunst blijven herinneren.
[overgenomen uit de Ware Tijd, 08/11/2010]
Literair festival Wan tru puwema
In november vindt in Suriname het literaire festival Wan tru puwema plaats. Het programma omvat o.a. scholenbezoeken, een schrijversconferentie te Berg en Dal en twee publieksavonden.
Het programmaboekje is nu al beschikbaar. Veertien buitenlandse auteurs en vijftien Surinaamse auteurs staan er in. Uit Aruba komen Olga Buckley en Munye Oduber, uit België zijn het Kaat Vrancken en Els Beerten, uit Zuid-Afrika Diana Ferrus, Tanya Chan-Sam, Florence Filton, uit Nederland komen Clark Accord, Karin Amatmoekrim, Usha Marhé en Raj Mohan en ook de uit India afkomstige schrijfster Pushpati Awasthi, verder nog uit Curaçao Ini Statia (foto rechtsonder) en Roy Evers.
De programmaboekjes zijn gratis verkrijgbaar via de Schrijversgroep 77. Op 4 november is er een discussieavond in Tori Oso en op 5 november een feestelijke afsluitingsavond in Divalisfeer, ook in Tori Oso. In de volgende nieuwsbrieven zal meer info gegeven worden over de publieksavonden. Info: 520513/ 8912005
Discussies
In het kader van Wan Tru Puwema is er op 4 november een discussieavond. De discussies staan onder leiding van Rappa, o.a bekend van zijn satirische politieke stukken en Arlette Codfried, die in haar verhalen en columns regelmatig gewetensvragen verwerkt. De discussies gaan over Taal en Leven, en dan vooral de meertalige levenssituatie. Aan de discussies doen de volgende auteurs mee: Florence Filton (Z-A), Clark Accord (Ned), Roué Hupsel (Sur), Ini Statia (Cur), Roy Evers (Cur), Pushpita Awasthi (Ind), Kaat Vrancken (Be), Usha Marhe (Ned). Er zullen twee discussieronden gehouden worden. Vrije toegang. Start 20.00 u, Tori Oso.
Feestavond
De afsluiting van Wan Tru Puwema, op 5 november, staat in het teken van licht. Het is op die dag Divali. Er zullen landepresentaties worden verzorgd. Alle deelnemende landen verzorgen een presentatie. De regie is in handen van Tolin Alexander. Vrije toegang. Start 20.00 u, Tori Oso.
In Memoriam Henk Tjon
Henk Tjon (Paramaribo, 25 augustus 1948 – aldaar, 18 september 2009)
door Ini Statia
Een bigi Sranangman is heengegaan! Zonder dat jij het misschien weet, Henk, en zonder dat ik het zelf wist, besefte ik pas wat voor onvergetelijke indruk je op me hebt gemaakt, toen ik hoorde dat je afgelopen vrijdag overleden was. Het is al decennia geleden dat ik als piepjonge studente in Nederland jouw indrukwekkende cabarettheaterproductie Land te koop live ervaarde. Zelf gelijk verkocht, kocht ik de LP die ik jarenlang koesterde en bijna stuk draaide. Zo maakte ik voor het eerst kennis met je prachtige werk, je kwaliteit, jouw Caribisch theater met kritische inhoud. Diep in mijn hart staat gegrift het ontroerende lied “Abaisa, memre, memre, memre, Abaisa, memre.” Nooit had ik toen kunnen vermoeden dat precies achttien jaar later wij, als leden van de vertelgroep Lingua Franca, de grote eer zouden krijgen om met jou samen te werken, een echte regisseur! Ik sprak jouw zus die me eraan herinnerde dat ik het toen al had verwoord: het is werkelijk een onbeschrijflijk diepe en mooie ervaring om samen met een groep kunstenaars van verschillende oorsprong onder professionele leiding een artistiek product tot stand te brengen; een heel andere dimensie dan je dagelijkse werk! Het snijdt je dwars door je ziel, laat een merkteken achter! Dat geschenk gaf jij ons, Henk. Je nam ons serieus en daarom juist spaarde je ons jouw kritiek niet. Daar heb ik nog het meest van geleerd! Na onze tweede voorstelling ter gelegenheid van het 45-jarig bestaan van het Cultureel Centrum Curaçao, wisten we – ondanks het bedrieglijke applaus – dat het op dat moment geen topprestatie was. En jij, Henk, durfde het ons gewoon in ons gezicht te zeggen. Ik vergeet nooit de toon waarop je het zei, hoe je de onheilspellende woorden sprak, terwijl je licht voorover helde: “Jullie waren slécht! Sléécht!” O, wat krompen we ineen! Maar we namen het, want we wisten dat het waar was; we voelden dat je het uit intense liefde deed, een adembenemde liefde voor ons, je vak, de voorstelling, voor kwaliteit, voor onze Curaçaose, Caribische, Latijns-Amerikaanse cultuur. We bogen nederig ons hoofd en bleven even goede vrienden. En daar was ook Allpa Kalpa! Jij had ze net ontdekt, Zuid-Amerikaanse muzikanten die oorstrelende ‘música indígena de los Andes’ in het CCC speelden. Jij vroeg hen om ons muzikaal te begeleiden, een spontane ingeving. Voor jou was multiculturaliteit immers geen leeg begrip, maar levende werkelijkheid. Zo begonnen zeer gedenkwaardige repetities. Eén van die jongens bleef op Curaçao en werd mijn Chileense zwager, vader van twee prachtige ‘yu di Kòrsou’s!’ Maar je was niet alleen bij ons geliefd, Henk. Je regisseerde toen ook zes bekende Curaçaose actrices: Annemarie Braafheid, Norma Cova, Diana Lebacs, Rina Penso, Laura Quast en Greta Trapenberg. Groot waren je verdiensten voor het theaterleven in Suriname, Curaçao, het Caribisch gebied en in Nederland. Grondlegger was je van talloze vernieuwende theatergroepen en producties. Niet in de laatste plaats was je initiatiefnemer van het Caribbean Festival of Arts (CARIFESTA).
Waren er signalen die zich aandienden, kregen wij vooraankondigingen van je dood? Bezocht je ons? Toch merkwaardig dat de laatste tijd, nu wéér achttien jaar later, in diverse gesprekken, herinneringen aan Lingua Franca en het culturele leven in de jaren negentig op Curaçao werden opgehaald. Was het een teken? Wij van de voormalige vertelgroep Lingua Franca – en ik spreek gerust namens hen – zullen jou, Henk Tjon, te allen tijde blijven eren en gedenken. Namens hen maak ik nu ook een diepe buiging voor je. Sribi switi, brada!
RSS
Facebook
Twitter
