Op donderdag 27 mei 2021 ondertekenden Rita Rahman, voorzitter van de Werkgroep Caraïbische Letteren, en... Lees verder →
Posts tagged with: spreekwoorden
Dit is het nieuwe songfestivalnummer van Jeangu Macrooy
Birth of a new age is het nieuwe nummer waarmee Jeangu Macrooy Nederland in mei vertegenwoordigt op het Eurovisie Songfestival in Rotterdam. Dat is bekendgemaakt door organisator van het songfestival AVROTROS. De zanger presenteerde het lied tijdens een livestream, die onder meer te zien was in het BNNVARA-programma De Vooravond.
read on…Erotische vertellingen uit de slavernijtijd (3)
Masra Freymers en de drie heerlijkheden
door Rachel Gefferie
Uma na lep’bana: a n’abi pori (vrouwen zijn als rijpe bananen, zij bederven niet). ‘Bana’ heeft in Surinaamse straattaal een erotische betekenis, zoals in veel volkstalen. Maar laat mij gauw het verhaal vertellen. Dan zal de betekenis van deze odo vanzelfsprekend worden.
Erotische vertellingen uit de slavernijtijd (1)
Hillewiesje en Harold
door Rachel Gefferie
Slavernij wordt vaak geassocieerd met pijn, onderdrukking, mens onterende behandelingen, verkrachting. Toen ik de odo’s (spreekwoorden) begon te bestuderen om een andere kijk te krijgen op het leven van de tot slaaf gemaakten in Suriname, proefde ik duidelijk in tal van deze odo’s een vleugje erotiek. Eén met een dikke vette knipoog naar intens, gepassioneerd en vooral ongedwongen seksueel genot.
read on…Vonnis Bouterse haalt wereldwijde media-koppen
De veroordeling van Desi Bouterse heeft internationaal de krantenkoppen gehaald. ‘Suriname court convicts President Bouterse
of murder for 1982 executions’ kopt persbureau Reuters. ‘Surinaamse president Desi Bouterse veroordeeld voor decembermoorden in 1982’, schrijft de Belgische HLN.BE. Het vonnis is breaking news voor Stabroek News [Guyana]: ‘Suriname court convicts President Bouterse of murder for 1982 executions’. De Nederlandse Omroep NOS had een liveblog ‘Nabestaanden ‘bijzonder tevreden’ met twintig jaar cel voor Bouterse, advocaat gaat in beroep’.
Odo van Bouterse
door Tjebbe van Tijen
Mi na kakalaka mi no ab leti na fowru mofo
Ik ben een kakkerlak, ik heb geen rechten in de bek van een vogel
m.a.w. Ik ben de zondebok. Het zwarte schaap. read on…
Een keuze uit De Zwarte Cats
Niet alwie tanden blinken laat,
toont zo een lach op zijn gelaat.
Ala pir’tifi a no lafoe. read on…
Maslá (hindostaanse spreekwoorden)
door Jan Soebhag
- Dhobi ke kuttá ná ghar ke ná ghát ke.
Vert. De hond van de wasman voelt zich niet thuis op de steiger, noch in de woning.
Bet. Komt overeen met: tussen wal en sloot geraken.
- Ukhare ke kuch ná nám bariyársing.
Vert. Veel geschreeuw en weinig wol/holle vaten klinken het hardst.
Betekent: voert niks uit en heeft praats voor tien.
- Jawne ghát ke dhobiyá rahi, ohi ghát ke páni piye.
Vert. De wasman drinkt het water dat stroomt bij de steiger waar hij woont.
Bet. Wiens brood met eet diens taal men spreekt.
- Ná bábá mari ná bail bikái.
Vert. De oude man zal niet doodgaan en de koe zal niet verkocht worden.
Bet. Wordt gebruikt om aan te geven dat men tevergeefs op iets wacht (zo iets zal ‘St.Juttemis’).
- Rám milái jori, ek andhá, ek korhi.
Vert. God Rám heeft bij elkaar gebracht, een blinde en een melaatse. Soort zoekt soort (equivalent).
[Uit Bhásá, Jaargang no. 01, 3de editie no. 020812]
Hoofd- en schouderdoek vernoemd naar Elfriede Baarn
Het is inmiddels bijna twee en een half jaar geleden dat Surinames grote ‘Kulturu mama’, toen ook voorzitter van NAKS, Elfriede Baarn-Dijksteel, het tijdelijke voor het eeuwige verwisselde. Op 1 februari 2010 toen zij heenging, had zij zoals ze dat zelf in de dagen daarvoor aan familie en vrienden gezegd had, haar taak op aarde volbracht. Elfriede Baarn-Dijksteel is er niet meer, maar haar boodschap, haar inzet en waardering voor cultuur, in het bijzonder de Afro-Surinaamse cultuur die zij zo intens beleefde en uitdroeg, leeft voort. Vijf maanden na haar overlijden verscheen haar gedichtenbundel Son ten na mi op de schappen van de boekhandels en precies één jaar na haar overlijden werd ook de gelijknamige documentaire over de nalatenschap van Elfriede Baarn op DVD uitgegeven. De documentaire staat ook op Youtube. Het gedachtegoed van Elfriede was zoals ze dat op haar sterfbed gewenst had, hiermee vastgelegd.
Mamiopatroon
Maar voor de familie is daarmee haar taak niet volbracht. “Ik wil invulling geven aan haar droom dat cultuur levend blijft, dat mensen zich erin herkennen en zich er zelfverzekerder door voelen”, vertelt dochter Jennifer. Op 1 juli zal de familie tijdens de traditionele Keti Koti Tak’ tangi van NAKS in het Fort Zeelandia, een hoofddoek en een schouderdoek lanceren die vorig jaar speciaal in nagedachtenis van Elfriede Baarn ontworpen zijn. De ‘Mis’ Elfriede’-hoofddoek en de ‘Nengre Oso Bangi’-schouderdoek, die een mamio-patroon hebben, werden toen bij de onthulling van haar grafmonument als persoonlijk aandenken geschonken aan naaste familieleden. De hoofddoek zowel als de schouderdoek voor de familieleden werd gemaakt van lapjes uit de persoonlijke voorraad van Elfriede Baarn. Maridy Wiegel die altijd kind aan huis is geweest bij de familie Baarn, stikte de mamio’s met veel zorg in elkaar.
Geïnspireerd door odo’s
De odo van Elfriede, die op haar grafmonument staat, is ook de odo die het ontwerp van de ‘Mis’ Elfriede’-hoofddoek heeft geïnspireerd: ‘Mi Mis’ Elfriede na leki frudu, mi e go, mi e kon, noti no e kibri gi mi’. De odo geeft op een prachtige manier de rol van een bigisma weer, zoals Friede die ook heeft uitgedragen. Aanwezig, maar vaak ook op de achtergrond, observerend, maar ook sturend. Daarnaast is de verwijzing naar water een krachtige symboliek van de Cotticaliba en Saramaccaliba, de rivieren waaraan de plantages van haar moeders- en vaderszijde liggen. Voor het ontwerp van de angisa, werd de hulp ingeroepen van de bekende koto- en angisaontwerpster Georgine Breeveld. Geïnspireerd door de odo van Elfriede, creëerde zij een elegante angisa waarin de bindwijze duidelijk verwijst naar de golven van het water bij het komen en gaan van het getij. De ‘Nengre Oso Bangi’ schouderdoek, de creatie van Maridy Wiegel, werd ook gebaseerd op een favoriete odo van Elfriede: ‘No sidon na bakra sturu fu seri yu nengre oso bangi’. Deze odo geeft aan dat we trots moeten zijn op onze eigen cultuur en haar niet moeten neerhalen om bij anderen in de gunst te komen. Meerdere personen en organisaties, waaronder de Directeur van Cultuur Stanley Sidoel, de huidige voorzitter van NAKS Siegmien Staphorst en Christine van Russel-Henar van het Koto Museum ondersteunen dit initiatief van de familie Baarn. De ‘Mis’ Elfriede’-hoofddoek zal worden opgenomen in de Tai angisa-cursus van NAKS terwijl een exemplaar van de hoofddoek en de schouderdoek in de collectie van het Koto Museum worden opgenomen.
[uit Dagblad Suriname, 2-07-2012]
Nieuwe tv-studio op Bonaire
De grootste tv-studio van de ABC eilanden is op Bonaire gebouwd. De (tijdelijke) studio maakt het mogelijk om tv-opnames te maken voor de 1001 Proverbio TV show. Dit is een spelshow waarin basisscholen tegen elkaar zullen strijden op het gebied van spelling en spreekwoorden.
De drie shows, waaraan meer dan 150 basisschoolleerlingen en leerkrachten van Bonaire meewerken, zijn op worden zaterdag 14 en zondag 15 januari j.l. opgenomen.
De studio is dertien bij zestien meter. Het begon allemaal vorig jaar toen Fundashon Bon Kousa, samen met de Akademia Papiamento, het 1001 Proverbio boek publiceerde. Van dit boek is de gloednieuwe tv-show afgeleid. Het is de bedoeling dat met behulp van deze wedstrijd de kinderen van Bonaire meer interesse krijgen voor spreekwoorden.
Dankzij enthousiaste leerkrachten zijn de kinderen van Bonaire nu klaar om lastige vragen over spelling, de betekenis en het gebruik van spreekwoorden te beantwoorden. Bovendien hebben alle scholen een eigen toneelstuk en tekeningen over spreekwoorden gemaakt. In de afgelopen drie maanden heeft Bon Kousa de betrokkenheid en het enthousiasme zien groeien, want elke school wil natuurlijk winnen.
1001 Spreekwoorden in het Papiaments
Kralendijk — Gezaghebber Glenn Thodé van Bonaire neemt volgende week zaterdag het eerste exemplaar in ontvangst van een nieuw spreekwoordenboek 1001 Proverbio na Papiamentu.
Zoals de titel al zegt bevat het boek meer dan 1000 spreekwoorden in het Papiaments, met een letterlijke vertaling in het Engels en Nederlands. Het boek is geïllustreerd met foto’s van fotografen Jacqueline en Bart Landheer. Zij zijn bekend van hun jaarlijkse Jong Bonaire fundraising kalenders.
Pater Brenneker
Het boek is gemaakt met de hulp van leden van de Akademia Papiamentu, docenten en studenten van Scholengemeenschap Bonaire (SGB), jongeren van Jong Bonaire, verschillende (groot) ouders en vrijwilligers die hielpen met vertalingen, correcties en met de productie van 30 speciale foto’s die de spreekwoorden uitbeelden. Het boek vindt zijn oorsprong in een uitgave van Pater Brenneker, een Dominicaner pater, die in 1962 Antilliaanse spreekwoorden verzamelde en publiceerde. Fundashon Bon Kousa kreeg in december 2010 toestemming van de erfgenamen van pater Brenneker om de inhoud van zijn boek als vertrek punt te nemen voor de de nieuwe uitgave. Bon Kousa wil met dit spreekwoordenboek de culturele taalschat opnieuw toegankelijk maken voor toekomstige generaties.
School
Het boek is speciaal ontworpen om ook op school te gebruiken. Het boek kan gebruikt worden in de laatste klassen van de basisschool als ook in de eerste klassen van de middelbare school. Het kan worden ingezet zowel voor taalonderwijs als ook voor maatschappelijke discussies waarbij de inhoud en herkomst kunnen worden getoetst aan de hedendaagse culturele norm. Op Bonaire staan dit jaar de spreekwoorden extra in de belangstelling. In de jaarlijkse fundraising kalender voor Jong Bonaire zijn 12 spreekwoorden ook voorzien van hun betekenis in het dagelijks gebruik. Samen met Akademia Papiamentu organiseert Bon Kousa een ‘Proverbio TV game show’, een competitie voor de hoogste klassen van de basisscholen. Begin volgend jaar zal de tv-registratie hiervan worden uitgezonden. Het boek is verkrijgbaar bij de boekwinkels op Bonaire. Scholen en bedrijven kunnen ook contact opnemen via de website www.1001proverbio.org.
Kalenders
Jacqueline Bremmers en Bart Landheer verblijven ongeveer de helft van het jaar op Bonaire en het andere deel in Nederland. Ze zijn de afgelopen jaren intensief betrokken geweest bij een aantal projecten voor lokale niet gouvernementele organisaties. Naast de Jong Bonaire kalenders, hebben ze soortgelijke kalenders voor de jeugd op St. Eustatius en Saba gemaakt, helpen ze Mangazina di Rei met hun marketing en verzorgen ze voor de Classical Music Board Bonaire een website. Dit naast soortgelijke projecten in Nederland. “We werken graag samen met anderen om zo een beter resultaat te realiseren”, aldus Landheer. “Wij vinden het dan ook heel bijzonder dat we dankzij de enthousiaste inzet van zoveel mensen van Bonaire dit prachtige boek hebben mogen maken.”
[uit Amigoe, 20 augustus 2011]
Naks start binnenkort met cursussen
Paramaribo – De organisatie Na Afrikan Kulturu fu Sranan(Naks) gaat in de maand juni met de cursussen Singi neti en Puwema/odo van start. Singi neti is de avond voorafgaand aan de dag van de begrafenis. Volgens de organisatie is er sprake van vergrijzing, wat er toe kan leiden dat kennis over deze traditie verloren gaat. Ook wil zij de kwaliteit hiervan bevorderen en zorgdragen voor overdracht.
Daarom heeft Naks het initiatief genomen om samen met enkele kenners te buigen over singi neti. De cursus die twaalf weken zal duren, is bedoeld om onder andere jongeren en cultuurbeoefenaars te interesseren en klaar te stomen voor cultuurbehoud. Aan de cursisten zullen tools worden aangereikt om een singi neti cultureel waardig in te richten en te leiden. Enkele onderdelen van deze cursus zijn contact en afspraken met de familie, Kleding van de
singi neti-leiders, basisbenodigdheden en attributen, zang- en stemvorming, contact met publiek, etcetera.
Terwijl de voorbereidingen van de singi neti-cursus gaande zijn, bereidt de organisatie zich tegelijkertijd ook voor op de cursus Puwema/Odo die 6 weken zal duren.
Het doel hiervan is om talentvolle jongeren en volwassenen te inspireren tot het schrijven en presenteren van odo, het schrijven en presenteren van gedichten, het kleden en presenteren van de koto op waardige wijze. Odo’s schrijven en voordragen zullen de hoekstenen zijn van deze cursus. “Het voordragen van odo is ook mijn ding,” geeft Celestine Raalte (foto rechts) aan. “Tegenwoordig wordt het voordragen van odo over het algemeen gebracht alsof het iets “plats” is, dat is een vertekend beeld. Het kent een zeer plechtige geschiedenis. Een odo is een wijsheid, poëzie die onze voorouders hebben nagelaten.” Met deze cursus wil zij de odo in zijn eer herstellen. De dichteres, Celestine Raalte en cursusassistent Giesla Panka zullen zorgdragen voor deze cursus. Voor meer informatie over deze cursussen kunnen belangstellenden contact maken met de organisatie Naks.
[uit de Ware Tijd, 16/05/2011]
RSS
Facebook
Twitter
