Op donderdag 27 mei 2021 ondertekenden Rita Rahman, voorzitter van de Werkgroep Caraïbische Letteren, en... Lees verder →
Posts tagged with: Sombra S.
S. Sombra – Boskopu gi Astrid/Boodschap voor Astrid
Konkrufowru
frei p’sa na mi mofodoro
trowe wan eksi a tapu mi stupu
Uma di no sabi moro fara
piki en pot’ na ini oso
leki moi sani fu ai
A lolo fadon broko
Wan safri tingi smeri
tapu tan na ini a oso
Dis’ ben de a bigin
fu tap’ nyun lobi
Te now ete a smeri de
Dis’ na wroko fu den
di e waka oso fu oso
e taki sma sani
San de tru
nanga san de no tru
dat’ e prati Sranan
[Sranantongo]
Roddelvogel
vliegt langs mijn deur
laat een ei vallen op mijn stoep
Een vrouw die niet beter weet
neemt het op en brengt het naar binnen
als een fraai versiersel
Het rolt en valt kapot
Een vies geurtje
verspreidt zich over het huis
Dit was het begin
om een nieuwe liefde te beëindigen
Tot nu toe is die geur er nog
Dit is het werk van hen
die van huis naar huis gaan
om andermans dingen te vertellen
Een beetje waarheid
en een beetje onwaarheid
dat verdeelt Suriname
[Uit: Ten/Tijd. Paramaribo 1989.]
Sombra 55 jaar dichter
De Schrijversgroep ’77-avond van mei, op woensdag 30 mei, zal gewijd worden aan de dichter S. Sombra. Dit jaar viert Sombra zijn 55-jarig dichterschap.
Sombra werd in 1953 literair geïnspireerd dor de dichter Otto Sterman. In 1957 schreef hij zijn eerste artikel, Geschiedenis der Marrons. Hiermee toonde hij het maatschappelijk engagement dat we in zijn hele loopbaan terugzien. ‘Geschiedenis der Marrons’ werd in 1965 in Contact gepubliceerd, het personeelsblad van C. Kersten en Co. Het werd ook opgenomen in Dagwé, de tweede verzamelbundel van Sombra. Inmiddels heeft Sombra zes bundels op zijn naam. De laatste, Boskopu Spikri/ Boodschappenspiegel, verscheen in 2009. Sombra zal op 30 mei vertellen over zijn literaire loopbaan. Er zal ook een filmpje te zien zijn, waarin Sombra de Srananversie van het gedicht Vrijheid van Marion Bloem vertolkt. Vrienden, bewonderaars, collega dichters/schrijvers, die een bijdrage willen leveren aan de avond, kunnen mailen naar schrijversgroep77@hotmail.com of bellen naar 520513 of 8784120.
Dobru Bar Puru herdenkingsavond
door Carry-Ann Tjong-Ayong
Gisteren zou Dobru 77 jaar geworden zijn. Zijn weduwe en voorzitter van de Robin Raveles stichting, gaf ons, bewonderaars van de grote nationalist en dichter, de gelegenheid hem te eren in het sfeervolle loghouse aan de Surinamerivier.Oud en jong, van 15 tot in de 80 waren daar verzameld. Ook de Cubaanse ambassadeur met echtgenote, tante Pauline Hermelijn en bekende performers als Sombra, Paul Middellijn, maar ook nog onbekende jongeren traden spontaan op, onder leiding van Ifna Vrede. De begeleiding was in handen van Dave Mac Donald en Bongo Charley. Opvallend was de afwezigheid van Schrijversgroep77 die op dezelfde avond een avond had gewijd aan Anil Ramdas. De wel aanwezige schrijvers waren persoonlijke vrienden van Dobru.
Wonny Raveles herdacht haar echtgenoot in een korte speech, gevolgd door onze voordrachten en memorials. Mijn gedicht, Dit is ook mijn land, droeg ik op aan Dobru en Wonny. Sombra herdacht zijn vriend in warme woorden en gedichten,
Wan bon werd in het Sranan Tongo, Engels, Frans, Spaans en Nederlands voorgedragen, Dave zong gedichten, Paul Middellijn zong liederen, Lydia Hermelijn deed Gran tangi en die ene tiener, Esten, die zijn allereerste voordracht deed, besloot op bezielende wijze zijn gedicht met een politiek statement: die ene dag kregen wij Anthony Nesty, geen Amnesty, wat hem een daverend applaus opleverde.
De opbrengst van de op zijn owrujari verkochte boyo werd overgedragen aan de stichting.
Dobru zou tevreden zijn. Hij is niet vergeten.
Dit is ook mijn land
Dit is ook mijn land
voortglijdende korjalen over zilverzwarte spiegeloppervlak mystiek en zo vertrouwd
dat het mijn hart tot barstens toe vervuld
Dit is ook mijn land
miljarden groene getuigenissen geschreven in honderden vruchtbare eeuwen van zon en regen, wind en warmte en gelezen door honderdduizenden die hen betreden
Dit is ook mijn land
monumenten van vergane bergformaties sluimerend en half verscholen in verleden, heden en voortschrijdend in de tijd
Dit is ook mijn land
doorluchtige winddoorlatende intieme onderkomens met pinapruiken boven gevlochten besneden bewerkte afscheidingen waar ik mijn hangmat binden laat
Dit is ook mijn land
rozerode aarde waar mijn schuifelende voeten steun behoeven na de zwarte, gele, witte wisselende structuren en zich kastijden in de torentjes, waaiers , slakkenhuizen, lepelvormen van uitgegraven schelpenritsen in mijn stadse tuin-erf-plaats
Dit is ook mijn land
waar bananenvaandel veervormigen vingerbladigen awarastekeligen sappige heerlijkheid onthullen geurend naar zoete babybuikjes onlangs gelaafd met moedermelk
Dit is ook mijn land
ivoren glimlach in multicolor bruin brons chocolade zwart geelbeige wit rood karamel kaneel van oumaopamamapapabroerzustanteneefnichtoomzoondochterkleinkind die me lief zijn als mijzelf
Dit is ook mijn land
Dit is ook mijn
Dit is ook
Dit is
Dit
Is
Ook
Mijn
Land !!!!!
cat mei 2007
Veel hilariteit tijdens Harry Jong Loy tori neti
door Tascha Samuel
Paramaribo – In de vrij goedgevulde achtertuin van Tori Oso werd in het kader van ‘Wereld Verteldag’ een speciale tori neti gehouden met als centraal thema het werk van wijlen Harry Jong Loy.
read on…Harry Jong Loy tot leven gebracht
door Carry-Ann Tjong-Ayong
Arkiman, ini a foto, abra watra, a wans pe un de,
Radio Apinti, the Happy Station, e bari un wan odi
Met deze magische woorden van Harry Jong Loy, opende Schrijversgroep 77 op 27 maart de storytelling night in Tori Oso, 28 jaar na het overlijden van de bekende verhalenverteller, die sinds 1955 heel Suriname aan de radio gekluisterd wist te houden met zijn verhalen, Jorkatori, vertellingen, legenden
en andere orale overleveringen.
Acht dozen vol handgeschreven velletjes zijn er in het Nationaal Archief bewaard. Helaas geen geluidsbanden. Dus moest de zaal het hebben van de voordrachten in Nederlands en Sranan Tongo van Ismene Krishnadath, Frits Wols, Arlette Codfried, Sombra en Guillaume Pool, die elk op hun eigen wijze een verhaal van Harry Jong Loy brachten. Slory kwam nog met een gedicht, Annemarie Sanches vertelde over haar ervaringen als collega en Harry’s dochter over haar vader. Het archief was aanwezig om de toehoorders uit te nodigen een kijkje te komen nemen.
Een geslaagde avond die zeker navolging verdient.
Cat 28/3 2012
8 maart gedichtenbundel
In het kader van het Jaar van de Poëzie is op 8 maart een poëziebundel aangeboden aan Nadia Chong A Fong. Er is voor gekozen om de bundel aan te bieden aan een gewone Surinaamse vrouw, omdat gewone vrouwen vaak anoniem blijven, terwijl zij de pijlers vormen van de samenleving. De bundel werd aangeboden door Johan Roozer, voorzitter van de Trefossastichting en initiatiefnemer van het project, Arlette Codfried, samenstelster van de bundel en Sombra, commissielid ‘Jaar van de Poëzie’. De aanbieding is gefilmd door ATV. De bundel bevat 43 gedichten van 32 dichters. Er zijn gedichten in het Nederlands, Engels, Sarnami, Javaans en Saramaccaans. Van de drie laatste talen is een vertaling van de gedichten opgenomen.
De grafische vormgeving van het verzamelwerk had beter gekund. De teksten lijken zonder esthetische overwegingen op het vel geplaatst. Ook vreemd is het ontbreken van enige tekst op de omslag. Er is wel een fraaie Coroniaanse bloem te zien, maar geen titel of andere informatie. Ook een inhoudsopgave met de namen van de auteurs en gedichten had het boek overzichtelijker gemaakt. De bundel zal niet commercieel worden aangewend. Alle dichters van wie werk is opgenomen krijgen een exemplaar. Vermeldenswaard is dat Maria Landvoort (ps Sylvana Dankerlui) in deze bundel haar debuut maakt als poëet.
Prinses Ivana moet zelfbeeld Afro-Surinamers stimuleren
door Ruth Nortan
Paramaribo – Prinses Ivana, het prinsesje dat haar haren niet wilde kammen, is een sprookjesfiguur uit het debuutboek van Hilly Arduin. Het boek is niet per se geschreven voor het Afro-Surinaamse kind, maar voor elk kind. De Afro-Surinamer zal zich echter herkennen en identificeren bij het lezen van het boek, waarin onder meer het kroeshaar van de Afro-Surinamers een belangrijk thema inneemt.
Woensdag debuteerde vertelkunstenaar Hilly Arduin met haar eerste boek: Prinses Ivana het prinsesje dat haar haren niet wilde kammen. Het boek is een prachtige glossyuitvoering met illustraties van Gerold Slijngard. Arduin geeft de lezer een duidelijke boodschap mee: waardeer de schoonheid van de Afro-Surinaamse haardracht.
Het begint bij het zelfbeeld
Arduin vertelde aan de hand van een anekdote over haar kleinzoon het zelfbeeld dat bij kinderen leeft. Fundamenteel moeten wij onze kinderen een juist en positief zelfbeeld bijbrengen. Daar begint het mee. Elk kind zwart, geel, wit of bruin is een prinses. “Ik riep mijn kleinzoon en zei: “Kom, ik ga je een leuk verhaaltje vertellen over prinses Ivana. Mijn kleinzoon keek naar het plaatje en zei: ‘Prinses Ivana is geen prinses, want ze is niet wit en ze heeft geen blond haar.’”
Precies daar begint het; wat leren we onze kinderen over hoe zij zichzelf moeten zien? Met dit boek heeft Arduin de toon gezet om meer waarde te hebben voor de eigen cultuur met name de haarcultuur (kroeshaar). Elk kind kan een prinses zijn. Eddy van der Hilst was gekant tegen het idee ‘prinses’, laat dat maar voor de witmans’, zei hij. Echter werd dit tegengesproken door een opmerking uit het publiek, dat er in Afrika ook sprake van was de Ashantikoning en zijn koninkrijk met daarin prinsen en prinsessen.
Gekoppeld aan de boekpresentatie was er ook een haarshow van zus Bena, waarin verschillende zeer kunstige kapsels werden gepresenteerd aan het publiek. Adoo tetey of tompu ook wel bekend als de motjo kumba was een van de blikvangers. Ook het trouwkapsel voor kroeshaar was prachtig en kunstig gemaakt door kapster Lilian. Stanley Slijngard ‘Sombra’ wist met zijn poëzie en agers’ tori’s menigmaal het publiek aan het lachen te brengen.
“Het illustreren van dit boek heb ik als een echte uitdaging gezien. Op basis van onderzoek naar de Afrikaanse cultuur heb ik binnen korte tijd de composities gemaakt. Verschillende bezoekers lieten zich positief uit over de prachtige, kleurrijke en mooie tekeningen die herkenbaar zijn en tot de verbeelding spreken.”
[uit de Ware Tijd, 27/01/2012]
Reisbelevenissen van Charles Chang
door Euritha Tjan A Way
Met het boek Reisbelevenissen heeft Charles Chang de reisverhalen die hij heeft geschreven voor het toerismekatern van de Ware Tijd, Swit’ Kontren, gebundeld en uitgegeven in boekvorm. Hij slaagt er in deze publicatie goed in de reizen zodanig te beschrijven, dat het voelt alsof je zelf ter plaatse bent. De diversiteit aan verhalen maakt het boek aantrekkelijk voor verschillende soorten lezers; voor de liefhebber van Suriname, maar ook voor de lezer die over de grens kijkt voor vakantie of avontuur.
Het mooie aan dit boek is dat de auteur meestal niet de meest toeristische route bereist, maar juist die trajecten kiest die de locals zelf ook nemen. Door zijn ervaringen te beschrijven, maakt Chang je deelgenoot van lange reizen door verschillende landschappen.
Zo schetst hij tijdens zijn reis naar Boa Vista, een Guyana dat je zowel afstoot als aantrekt, een Brazilië dat gevaarlijk is en tegelijkertijd verleidelijk lonkt, met een culturele dynamiek waar je versteld van staat.
Bij het lezen over eeuwenoude rituelen krijg je respect voor de auteur; hij kan zich als een kameleon mengen onder zowel de Creolen die de Pur Blaka-ceremonie voor hun voorouders uitvoeren, als de inheemsen in Pyulaga (Brazilië) die de cyclus van het leven vieren en vervolmaken. Deze rituelen brengen je terug in de tijd, op plaatsen waarvan velen van ons het bestaan niet wisten.
Het is echter wel jammer dat je niet gemakkelijk door kan bladeren naar dat ene verhaal dat je wilt lezen, omdat het boek elke categorisering mist.
Met zijn verhalen over het district Coronie, die eigenlijk beschreven worden door de bril van oud-bewoner Sombra, toont Chang echter zijn talent om van niets iets te maken. De geschiedenis en de liefde voor het kokosdistrict zijn met elk verhaal dat Sombra vertelt, voelbaar. Helaas zal een bezoeker zich wellicht misleid voelen, wanneer hij ter plekke niets terugziet van die historische anekdotes, maar de locaties enkel verwaarloosd aantreft.
Moengo echter is een totaal ander verhaal. Chang heeft bij dit verslag vooral aandacht voor de nieuwe initiatieven die worden ontplooid om het bauxietstadje van weleer haar oude glorie terug te geven.
Jammer is echter wel weer dat de verhalen zeer schaars geïllustreerd zijn. De foto’s die er wel zijn, zijn niet voorzien van onderschrift, waardoor ze weinig toevoegen aan de verhalen.
Het boek is bovendien gedrukt op papier met hoogglans, in een lettertype dat niet uitnodigt tot lezen en de illusie wekt dat hele zinnen aan elkaar vastzitten, omdat de afstanden tussen de woorden heel klein zijn.
Een nog grotere zonde is dat de eindredacteur het werk of slapend heeft gecorrigeerd, of geen bril op had, want het taalgebruik en het aantal fouten geven dit waardevolle juweel een smoezelig omhulsel.
Reisbelevenissen, Charles Chang, Paramaribo 2011, eigen beheer. Eindredactie Jeannette John. ISBN 978978991471
[overgenomen van Parbode, 1 januari 2012]
Marion Bloem – Vrijheid/Fri
Vrijheid
Als vrij zijn is: hou jij je mond
want ik heb iets te zeggen
Als vrij zijn is: jij achter tralies, want
dan hoeven wij niet bang te zijn
voor al jouw anders zijn en doen en anders
laten
Als vrij zijn is: de dag van morgen
strak bepalen door de dag vandaag
iets minder dag te laten zijn
Als vrij zijn is: de deuren sluiten
en op het beeldscherm vrij bekijken
wat veilig uit de buurt moet zijn
Als vrij zijn is: steeds rustig slapen
omdat de anderen hun tong moedwillig
is ontnomen
Als vrij zijn is: eten wat en wanneer je wilt
maar de schillen laten vallen in de kranten
waar de honger wordt verzwegen
Als vrij zijn is: niet hoeven weten wat mij
heeft vrijgemaakt, mij vrij houdt, mij
in vrijheid elke dag gevangen neemt
Als vrijheid is: wachten tot de ander
mij bevrijdt van angsten waar ik
heilig op vertrouw
Als vrijheid mijn gedachten pleistert
Als vrijheid om mij heen overal rondom
en in mij waait,
maar voor jou niet is te vangen
Als vrijheid mij beschermt
tegen jouw ideeën die voor mij te
anders zijn
Als vrijheid voor mij vandaag zo
vanzelfsprekend lijkt, en jij niet
weet wat dat betekent
Dan is vrijheid munt voor mij
en kop eraf voor jou
Dan is vrijheid lucht en willekeurig
Maar staat het mij misschien wel vrij
om iets van mijn riante vrijheid -met
wederzijds goedvinden natuurlijk-
tijdelijk of voor langere duur
af te staan om jou
van mijn verstikkende vrijheid
te bevrijden
Fri
If fri de na: ori yu yu mofo
bika mi abi wan sani fu taki
If fri de na: ya a baka trali
bika da wi no sa abi fu frede
fu ala yu tra de na yu
Ef fri de na: na dey fu tamara
dyonsro a sa psa nanga a dey
fu tide pe pikinso dey sa de
Ef fri de na: tapu den doro
luku nanga ala pasensi
a tupu a duku
san mu de prinspari ini a birti
Ef fri de na: ala ten yu kan
sribi nanga rostuf u di den
puru den tongu fu trawan
Ef fri de na: nyan san nanga o ten
yu wani ma den buba yu meki
fadon ini den korantip e angri
e dugrun ondro bangi
Ef fri de na: no abi fu sabi
san meki mi kon fri, mi fri ori,
mi ini fri teki ala dey ini wan yoko
Ef fri de na: no abi fu sabi
san meki mi kon fri, mi fri ori,
mi ini fri teki ala dey ini wan yoko
Ef fri de na: wakti te den trawan
kon fri mi fu frede
pe mi e bribi santa a tapu
Ef fri tapu mi denki
Ef fri lontu mi ala sey
e way ini mi
ma fu yu noiti de fu kisi
Ef fri e kibri mi
fu yu denki di de gi mi
tra fasi
Ef fri fu mi tide de so
fu no fu taki en yu now
sabi san dati wan taki
Da fri de moni fu mi
en ede saka fu yu
de fri de noiti nanga bruya
Ma gi mi sonten bun fri
fu pikinso fu mi prodo prodo fri
nanga ala tu sey bun fasi – grontapu
efu fu langa ten
sa libi en fu yu
fu mi kwineri fri
fu mi kan koti a keti
Sranantongo vertaling door Sombra (Stanley Slijngard)
Interguyanese literatuur in Fort Zeelandia
Het Inter Guyana Cultural Festival gaat deze week van start en duurt het hele weekend door. In samenwerking met Schrijversgroep ’77 is een literair programma uitgezet. Op vrijdag 26 augustus beginnen de workshops Proza en Drama, verzorgd door resp. Ismene Krishnadath en Tolin Alexander. De workshops worden in de Louiseschool verzorgd en duren van 9.00 – 13.00u.
Op zaterdag 27 en zondag 28 augustus gaat het het literair gebeuren verder in Fort Zeelandia, in de expositiezaal boven de oude apotheek. Het publiek kan de hele dag, vanaf 9.00u boeken bekijken en kopen in de boekenstands. Op zaterdagochtend om 10.00u zijn er presentaties van schrijvers uit Guyana, Suriname en Frans Guyana. Vanuit Frans Guyana schuiven M. Henri Claude Coeta, Tchisseka Lobelt, Monique Dorcy, Marie Benoit aan. Coeta is schrijver, de rest van de delegatie is verbonden aan de Frans Guyanese organisatie Promolivres die regelmatig boekenbeurzen en internationale literatuurfestivals organiseert in Frans Guyana. Uit Guyana komen Jolyon Boston en Petambar Persaud (foto links). Deze laatste is bekend van zijn televisieprogramma’s met spoken word en orale vertellingen en erg actief in Guyanese literaire kringen.
Op zondag is er van 11.30u tot 12.30u een ochtendcauserie, een luchtig gesprek over schrijvers, boeken en leven in de Guyana’s. Hierbij zitten schrijvers Petambar Persaud, Tchissèka Lobelt en Cynthia McLeod aan. Zowel op zaterdag en zondag kunt u aanschuiven bij schrijvers aan tafel om hen de vragen te stellen die u altijd wilde stellen.
Op zaterdagochtend zijn de volgende Surinaamse schrijvers aanwezig: Rappa, Soecy Gummels, Jeffrey Quartier en Sombra. In de middaguren zijn dat: Susan van Dijk, Cobi Pengel en Charles Chang. Zondagmorgen kunt u babbelen met Kadi Kartokromo, Jit Narain, Indra Hu. ’s middags zijn Sombra, Roué Hupsel en Celestine Raalte present. Alphons Levens kunt u beide dagen ontmoeten in de boekenstand. Het is ook een goede gelegenheid om een praatje te maken met onze gasten uit de buurlanden en hun literaire producties te bekijken.
Nieuw bestuur Schrijversgroep ’77
Op woensdag 27 juli is in een Bijzondere Algemene Ledenvergadering bij acclamatie een nieuw bestuur gekozen. Het bestuur bestaat uit 7 leden t.w. Ismene Krishnadath (voorzitter), Arlette Codfried (ondervoorzitter), Jeffrey Quartier (penningmeester), Andy Plak (secretaris), Robbie Parabirsing (lid), Kadi Kartokromo (lid) en Sylvana Dankerlui (lid). De verkiezing werd geleid door de verkiezingscommissie bestaande uit Nelius Codrington, Sombra en Alphons Levens. Helaas kon Sylvana Dankerlui vanwege ziekte niet lijfelijk aanwezig zijn bij de verkiezing. Na de verkiezing volgde een uitgebreide fotosessie om het pas gekozen bestuur te vereeuwigen voor de komende generaties van S’77. Van het nieuwe bestuur is te verwachten dat het de huidige trend in S’77 van groei van activiteiten en leden doorzet. Ook wil het komend bestuur zorgen voor een solide financiële basis van de vereniging.
Interguyanees Cultuurfestival
In verband met het door de OAS uitgeroepen jaar van de cultuur organiseert de Surinaamse overheid samen met Guyana en La Guyane een Interguyanees Cultureel Festival van 26 – 28 augustus 2011 in Suriname. De vervolgfestivals zullen in Guyana (2012) en La Guyane (2014) worden georganiserd. In 2013 wordt Carifesta in Suriname gehouden.
Er worden zes aspecten van de respectievelijke nationale culturen belicht op dit festival: Podiumkunsten, Beeldende Kunsten, Literatuur, Mode, Crafts en Culinair. Voor Suriname is Schrijversgroep ’77 gevraagd als counterpart te fungeren voor het literair gedeelte. Op het literaire programma staan drie workshops, een paneldiscussie, algemene presentaties, tafelpresentaties en boekenverkoop. Voor de workshops wordt er een voorregistratie gehouden.
Registratie
De eerste dag van het festival, vrijdag 26 augustus, wordt besteed aan educatie. Literatuur, Beeldende vorming en Fashion verzorgen dan workshops. De workshops worden simultaan gegeven. De tijd is van 9.00 – 13.00u. De lokatie wordt nog aangewezen door Cultuur.
Literatuur heeft drie workshops, namelijk proza, poëzie en drama. Elke workshop wordt verzorgd door een Surinaamse schrijver samen met een Frans-Guyanese en een Guyanese schrijver, bijgestaan door tolken. Van Surinaamse kant zijn bij de workshops betrokken Sombra (Poëzie), Tolin Alexander (Drama), Ismene Krishnadath (Proza). Het maximaal aantal deelnemers is 20 per workshop. Geinteresseerden kunnen zich nu reeds registreren (Voor meer info email: schrijversgroep77@hotmail.com of telefonisch 520513/ 8912005).
RSS
Facebook
Twitter
