Op donderdag 27 mei 2021 ondertekenden Rita Rahman, voorzitter van de Werkgroep Caraïbische Letteren, en... Lees verder →
Posts tagged with: Salzmann Christian Gotthilf
Boekenmarkt rond Suriname in Amsterdam
Er woei een kille wind over het Heinekenplein in Amsterdam op zondag 12 mei. Een vijftigtal boekenkramen bood zijn waar aan, thema deze keer: Suriname. Dat thema hadden maar weinigen begrepen, of beter: er zijn maar weinig antiquariaten die een aanbod op dat terrein bieden. Voor de fijnproevers dus. En die waren er. En gingen zenuwachtig de markt op en kwamen er tevreden gnuivend vanaf. Verkild van buiten. maar van binnen verwarmd door nieuwe antiquarische vondsten.
De geschiedenis van Simon Blaauwkool
door Carl Haarnack
Christian Gotthilf Salzmann (1744-1811) was een Duitse pedagoog die veel opvoedkundige werken en romans op zijn naam heeft staan. De geschiedenis van Simon Blaauwkool is één van zijn minder bekende romans. De Duitser Simon komt toevallig in Suriname terecht. Omdat hij groot en sterk is én omdat hij kan lezen en schrijven, wordt hij door plantage-eigenaar Jessen aangenomen als blankofficier.
Op de plantage worden de slaven slecht behandeld. ‘Het zijn honden en ze kunnen alleen met de zweep beteugeld worden’, zegt Jessen. Simon Blaauwkool heeft hier hele andere gedachten over. Hij behandelt ze met respect en geeft ze af en toe een ‘mutsje rum’ en geeft ze ook de ruimte om op hun eigen kostgrondje te werken. De slaven dragen hem op handen en werken veel harder dan bij de andere opzichters. Dat zet natuurlijk kwaad bloed. Die anderen beramen een aanslag op Simon Blaauwkool. Maar de slaven krijgen lucht van deze plannen en redden zijn leven.
De planter Jessen overlijdt en nu eisen de opzichters van de weduwe dat Blaauwkool de laan uit wordt gestuurd. De weduwe is eigenlijk zeer tevreden over hem maar is ook bang voor de wrede opzichters. Zij vraagt Simon ten huwelijk waardoor hij nu plantage-eigenaar is. Zo wordt het ‘humane’ regime voortgezet en mogen de slaven zelfs sparen om zich vrij te kopen en zich als vrije arbeider op de plantage te vestigen. Aan het eind van het verhaal, als zijn vrouw en dochter zijn overleden, keert Blaauwkool terug naar Duitsland.
De planter Jessen overlijdt en nu eisen de opzichters van de weduwe dat Blaauwkool de laan uit wordt gestuurd. De weduwe is eigenlijk zeer tevreden over hem maar is ook bang voor de wrede opzichters. Zij vraagt Simon ten huwelijk waardoor hij nu plantage-eigenaar is. Zo wordt het ‘humane’ regime voortgezet en mogen de slaven zelfs sparen om zich vrij te kopen en zich als vrije arbeider op de plantage te vestigen. Aan het eind van het verhaal, als zijn vrouw en dochter zijn overleden, keert Blaauwkool terug naar Duitsland.
De auteur Salzmann is nooit in Suriname geweest. Toch heeft hij met zijn roman bijgedragen aan de beeldvorming in Europa over de slavernij in Suriname. De behandeling van de slaven die Salzmann beschrijft, is bijzonder slecht. Zo slechts zelfs dat de vertaler, de Nederlandse predikant Willem Ockerse (1760-1826), zich genoodzaakt voelt om in een voetnoot duidelijk te maken dat niet alle Hollandse planters zo zijn en dat de slechte reputatie niet alleen Hollandse planters geldt. De manier waarop de vertaler hier uit zijn, normaal gesproken toch anonieme, rol stapt, is toch op zijn zachtst gezegd opmerkelijk te noemen. Maar Salzmanns boeken werden in zeer brede kring gelezen. En na Oroonoko (Behn), Candide (Voltaire) en Stedman zou een ongenuanceerd negatief beeld van Salzmann over de behandeling van slaven in Suriname misschien net iets te veel zijn.
De geschiedenis van Simon Blaauwkool. C.G. Salzmann. Amsterdam: Johannes van der Hey, 1813
[overgenomen uit Parbode]
Carl Haarnack houdt op donderdag 17 februari 2011 een lezing over de Duitsers in Suriname. Klik voor meer informatie hier.
Klik hier voor een interview met Carl Haarnack.
RSS
Facebook
Twitter
