Op donderdag 27 mei 2021 ondertekenden Rita Rahman, voorzitter van de Werkgroep Caraïbische Letteren, en... Lees verder →
Peerke Donders en de deconstructie van een mythe
door Herman Fitters
Het gangbare verhaal over een Nederlandse missionaris in Suriname, Petrus Donders (1809-1887), is niet langer houdbaar. De oude missieromantiek – katholiek en eurocentrisch – klinkt echter nog altijd door in het hedendaagse erfgoedpersonage. In Midden-Brabant staat het ‘Peerke-geloof’ voor trots op het eigene, wat dat ook mag zijn. Dit beïnvloedt ook de kijk op het koloniale verleden in het algemeen. Na een reality-check blijft van het Donders-frame niet veel over.
read on…Een Westers Beschavingsoffensief – onderzoek naar Tilburgs koloniaal verleden
Op 11 juni 2024 werd in de LocHal in Tilburg het lang verwachte onderzoek naar Tilburgs’ koloniaal verleden gepresenteerd. Het onderzoek, uitgevoerd onder leiding van historica Rosemarijn Hoefte van het Leidse KITLV en de Universiteit van Amsterdam, is getiteld ‘Een westers beschavingsoffensief: Sporen van het koloniaal en postkoloniaal verleden van Tilburg’.
read on…Indianen in het Wilde Spaanse Westen (5 en slot)
Indiaanse slavernij, weerstand, kolonisatie en missie in de Cariben
door Fred de Haas
Indianen waren ook maar gewone mensen
De bedoeling van dit artikel was om het treurige lot te belichten van Indiaanse volken die door de omvang van de Arabische en Afrikaanse slavernij en de aandacht die daarop was gericht bijna als onopvallende voetnoot in de marge van de bewuste geschiedenis terecht zijn gekomen. Ik heb geprobeerd te schetsen hoe zij ten tijde van Columbus te lijden hebben gehad van de sinistere macht van het Vaticaan en de Spaanse ontdekkings- en veroveringsdrift. Daarbij is ook enigszins begrip getoond voor de Spaanse Kroon die door het vaststellen van allerlei verordeningen, geboden en verboden serieuze pogingen heeft aangewend om het lot van de inheemse bevolking te verzachten en daarbij te maken had met de nietsontziende ambitie van de individuele kolonisator.
De inheemse bevolking liep in dit betoog een grote kans om zonder veel nuances en bijna als een abstracte categorie te worden neergezet, terwijl ze in feite lichamelijk zijn bezweken onder het geweld van de Spaanse legers.
read on…Indianen in het Wilde Spaanse Westen (4)
Indiaanse slavernij, weerstand, kolonisatie en missie in de Cariben
door Fred de Haas
Vroege beeldvorming over ‘de’ Indiaan
In de Spaanse beeldvorming van de 16e eeuw waren veel Indianen menseneters, een begrip dat al gangbaar was in de Oudheid. De praktijken van die menseneters werden met veel lugubere details en fantasie beschreven. Ook door serieuze kroniekschrijvers. Wat ervan waar is laat zich moeilijk gissen. Men baseerde zich o.a. op getuigenissen van mensen die bij de Cariben gevangen hadden gezeten. Columbus had van de Taíno (Indianen die het westelijk deel van het Caribisch gebied bewoonden) begrepen dat ze erg bang waren voor de mensen die ze ‘Caniba’[i] noemden Deze ‘Cariben’ zouden mensenvlees eten en zeer oorlogszuchtig zijn. Ook de eerste bisschop van Hispaniola spreekt omstreeks 1519 van de afschuwwekkende Kannibaleneilanden (las detestables islas de los caníbales).De Spanjaarden hadden veel moeite met het koloniseren van die eilanden omdat de Cariben weerstand boden en later ook samenwerkten met de Engelse, Franse en Hollandse piraten die vijandig stonden tegenover de Spanjaarden en Portugezen, de ‘legitieme’ kolonisten.
read on…Indianen in het Wilde Spaanse Westen (3)
Indiaanse slavernij, weerstand, kolonisatie en missie in de Cariben
door Fred de Haas
Kroniekschrijver Gonzalo Fernández de Oviedo y Valdés[i]
Oviedo was geen hoog opgeleid persoon, maar wel een scherp observator. Hij was ook een waardevol ooggetuige en schreef talloze boeken over flora, fauna, planten en Indianen. Hij had kritiek op het misbruik dat van de bevolking werd gemaakt door de Spanjaarden, op de ruzies tussen de verschillende religieuze ordes en het gebrek aan ethisch gevoel bij de Christenen. Jammer genoeg heeft hij zich negatief uitgelaten over de Indianen en zijn mening was ook leidend in later tijden.
read on…Indianen in het Wilde Spaanse Westen (2)
Indiaanse slavernij, weerstand, kolonisatie en missie in de Cariben
door Fred de Haas
De brief aan Santángel
In zijn verslag stelt Columbus de Indiaan voor als de ‘edele wilde’ die niet is besmet met maatschappelijke ondeugden. Indianen zijn eenvoudig, meegaand, houden van hun medemens en zijn goedlachs. Het is daarom des te verbazingwekkender dat Columbus ook overweegt hen tot slaaf te maken.
read on…Indianen in het Wilde Spaanse Westen (1)
Indiaanse slavernij, weerstand, kolonisatie en missie in de Cariben
door Fred de Haas
Sinds onheuglijke tijden zijn er oorlogen waarin mensen elkaar onderdrukken en naar het leven staan, vaak vanwege het bezit van een stuk grond. De geschiedenis der mensheid zal zich herhalen zolang er mensen zijn. Al lerend van de Geschiedenis rennen we als hamsters in een loopwiel.
Er is al veel geschreven over de tijd dat Spanjaarden, Portugezen, Fransen, Hollanders en Arabieren eeuwenlang mensen uit Afrika kochten en roofden om ze onder dwang te laten werken in Azië en op de plantages in de Amerika’s. Daarbij is de aandacht zozeer gericht geweest op de Afrikaanse en Arabische slavernij dat er hele volkstammen zijn geweest die het zonder die aandacht hebben moeten stellen, maar die niet minder zijn geconfronteerd met geweld, onderdrukking en uitbuiting van de kant van, voornamelijk, Europeanen. Het gaat hier over de volken die wij, naar algemeen verbreide gewoonte, rubriceren onder de generieke naam ‘Indianen’, een naam die te vergelijken is met de benaming die men in vroeger tijden, en zelfs tot in onze tijd, gewoon was te geven aan de onderling meest verschillende volken van Afrika: ‘Zwarten’ of ‘Negers’.
read on…De religieuze erfenis van slavernij en kolonisatie
Welke rol speelden christelijke zendelingen in de slavernij? En wat was hun invloed op de hedendaagse geloofsbeleving van afstammelingen van slaafgemaakte en gekoloniseerde mensen? VU-antropoloog Amisah Bakuri onderzoekt wat deze historische erfenis precies is en hoe mensen van Afro-Caribische en West-Afrikaanse komaf daarmee omgaan. “Voor slaafgemaakte mensen voelde het alsof hun geloofsovertuiging geen vrije keuze was. Het was kiezen of delen: dit geloof óf je leven werd je heel moeilijk gemaakt.”
read on…Kerk, kolonialisme en slavernij
Verhalen van een vervlochten geschiedenis
In Kerk, kolonialisme en slavernij belichten Bente de Leede en Martijn Stoutjesdijk de relatie tussen het christendom en slavernij door de eeuwen heen, aan de hand van casussen uit de Nederlandse geschiedenis. Lange tijd werd er in de Nederlandse kerkgeschiedenis nauwelijks aandacht besteed aan slavernij en kolonialisme. In deze actuele bundel bespreken specialisten case studies uit het hele Nederlandse koloniale rijk die tonen hoezeer kerk en kolonialisme in al deze aspecten tegenover elkaar staan én door elkaar heen lopen.
read on…Aletta Beaujon – Pasen
Pasen
Zingende psalmen
van Petrus
en
ontloverde
palmen
voor
gekruisigde hoofden
Heilig Pasen
van
paters-in-pijen
in
processies
tijden
van pijnloos lijden
en loven
in Christenkerken
De Bijbel, het geloof en de religie van de trans-Atlantische slaven en hun nazaten
door Evelin-Pierre Dumfries
Slavernij was direct verbonden met veel liederen, veel zang, dans en vrolijkheid die de slaven op de been hield met hun pijn, angst, enorme vernedering en strijd naar vrijheid. De liederen en uitingen van de slaven zien we anno nu nog terug in de vele zwarte Afro-Amerikaanse kerken en de huidige evangelische en pinksterkerken.
read on…Utrecht: Internationaal Symposium over Kerk en slavernij
Verslag van het Internationale Symposium over Kerk en slavernij in de Utrechtse Domkerk, 1 juni 2023: “Een vragensteller uit het publiek wilde graag weten waarom vertegenwoordigers uit de Surinaamse gemeenschap in Nederland vaak zo’n agressieve toon aansloegen.”
read on…