Op donderdag 27 mei 2021 ondertekenden Rita Rahman, voorzitter van de Werkgroep Caraïbische Letteren, en... Lees verder →
Posts tagged with: Roe Angela
Hoe leg je aan een Amerikaan uit wat “Sinterklaas” is? Ik woon nu drie-en-een-half jaar in de VS, en wanneer het december wordt en de Sint via Facebook en mijn moeders pepernoten in de post komt binnen rollen, dan wil ik dat wel eens delen met mijn vrienden hier; de controversie van deze gekke traditie die ik als kind ooit zo magisch en spannend vond. Maar de reactie is steeds weer hetzelfde: verschrikte gezichten, verontwaardiging, ongeloof. Zoals mijn vader zou kijken als ik een Sieg Heil-groet zou hebben gebracht. Het is duidelijk, met mijn plaatjes van Sinterpiet raak ik iets aan dat heel taboe is. Blackface, de zwart geschminkte Piet met de rode lippen en pruik met kroeshaar, betekent hier in Amerika iets heel wat anders dan in mijn kikkerlandje… Of niet?
Met het einde van de slavernij werden in de VS de Jim Crow- wetten ingevoerd, gekenmerkt door een hardhandige segregatie tussen zwart en wit, maar vooral ook door wreed geweld tegen zwarten, en het belachelijk maken van hun leefstijl, hun manieren van doen, en hun ondergeschikte maatschappelijke positie. Net als gedurende de slavernij werden zwarte Amerikanen tijdens de Jim Crow-periode gestereotypeerd als mensen die dom waren, bijgelovig, lui, armoedig, onhandig en luidruchtig; als minderwaardige mensen die nog maar net aan het stadium van de “halve wilde” waren ontsnapt. Deze denigrerende ideeën hadden het destructieve racisme van de slavernij gerechtvaardigd, en rechtvaardigden nu de lynchpartijen van de KKK en de gewelddadige segregatie.
Bij dit stereotype hoort ook dat zwarte mensen een goed gevoel voor ritme en beweging hadden. Ze konden goed dansen en zingen, waren muzikaal, grappig, grollig en bijdehand, en ze hadden soepele, bewegelijke lijven. Gecombineerd met de “domme” dingen die ze volgens het stereotype beeld zeiden en deden, ontstond er een clownesk personage, de coon, dat al snel de kern werd van het eerste Amerikaanse volkstoneel.
De “Minstrel Show,” waarin dit personage centraal stond, ontstond al tijdens de slavernij. Aanvankelijk werd de coon gespeeld door witte acteurs die zichzelf zwart schminkten in de typische zwarte-pietenstijl: dikke rode lippen, een zwart gezicht, grote rollende ogen, en een pruik met kroeshaar. Na de afschaffing van de slavernij speelden ook zwarte acteurs mee in de Minstrel Show, maar ook zij schminkten zich in Blackface. De karakters die men speelde waren clownesk en grotesk, “zwartheid” werd gereduceerd tot domheid, vrolijkheid, kinderlijke naïviteit, muzikaliteit, en uitbundige lijflijkheid.
Zoals het een goede klucht betaamt weer altijd dezelfde rollen neergezet; de slaaf, de dandy, de mammy a.k.a. de moederlijke huisslavin die met de pollepel regeert, en de sensuele mulatto verleidster. Deze personages dansten, zongen, en stampten een vaudeville-cabaret bij elkaar met komische sketches, parodieën en burlesk in “neger-engels”. Vaste onderdelen waren de bijdehante grappen, de sketches over de plantage, en zwarte muziek, zoals de spirituals en de stomps.
Tijdens het Jim Crow-tijdperk beleefde de Minstrel Show met het Blackface haar hoogtijdagen. De muziek- en cultuurindustrie draaide meer dan een eeuw lang om de parodies op het zwarte Amerikaanse volk, dat sinds de afschaffing van de slavernij nog maar net als voor-de-wet-volwaardige burgers deelnam aan de Amerikaanse natie. Door die overweldigende populariteit breidde het Blackface zich ook uit naar 19de-eeuws Europa, waar de meest succesvolle Minstrel-showgezelschappen voorstellingen gaven in de grote steden. Hiermee sijpelde het Blackface als theatrale traditie voorzichtig door in de Europese theaterkunst. Aangezien Europa geen slavernij op eigen bodem kende zoals in de VS bleef de populariteit aanvankelijk beperkt, maar het stereotype van de “coon” werd opgenomen door de film-, cartoon- en reclame-industrie, die al snel een wereldwijd bereik kreeg.
De Minstrelshows werden onder andere gecreëerd door de voorstanders van de afschaffing van de slavernij. Enerzijds gaven de Minstrelshows inzicht in het leven van zwarte mensen, wat vele witte mensen niet uit eerste hand hadden. En de shows leverden in hun parodieën op het leven van slaven tot op zekere hoogte ook kritiek op de slavernij. Maar desalniettemin was de coon een verlammende parodie, die zwarte Amerikanen bevroor in de stereotypes van de sobere, armoedige lifestyle, de zingende en dansende “neger,” en de “natuurlijke” domheid en klunzigheid die hen minder waardig maakte aan de witte bevolking. En daarmee paste de Minstrelshows precies in de verborgen ideologie van het Jim Crow-racisme; het opnieuw bevestigen van de superioriteit van de witte bevolking, juist nu de slavernij niet langer bestond.
Angela Roe – A night behind the beach/Een nacht achter het strand
Een nacht achter het strand
Achter de heuvels, achter de weg, achter het landhuis begint de mondi
Ik, het kind van een andere wereld, ken jou alleen uit mijn boeken
Maar het geeft niet
Ik leef overal
Angela Roe – Zumbi
Het is te stil
Geen zeewind, geen geluid uit de wind chimes op de porch
De lucht hangt te stil over me heen vannacht,
Ik slaap niet
Boeli van Leeuwenprijs voor Sombra di koló
door Dick Drayer
Willemstad – Antropologe Angela Roe heeft zaterdag de prestigieuze Boeli van Leeuwenprijs 2015 gewonnen. Zij kreeg de prijs vanwege haar film Sombra di Koló, die het taboe op kleur en ras in Curaçao aan de kaak stelt. read on…
Sombra di Koló
Sombra di Koló (The Shadow of Color) brengt ons in de wereld van dertig eilandbewoners van het Caribische eiland Curaçao, en laat zien welke invloed ras en huidskleur hebben op hun dagelijks leven. read on…
Docu Sombra di Koló over ras en kleur op Curaçao
De spraakmakende documentaire Sombra di Koló / De Schaduw van Kleur van antropologe Angela Roe en filmmakers Selwyn de Wind en Hester Jonkhout draait weer in Teatro Luna Blou. Wegens het grote succes van de film hebben we een nieuwe reeks voorstellingen geboekt. read on…
Sombra di Koló
The documentary Sombra di Koló on race relations in Curaçao, by antropologist Angela Roe en filmmakers Hester Jonkhout & Selwyn de Wind, is premiering september 24th in Luna Blou, Curaçao. read on…
The Caribbean, the Land and the People
Van 8 tot en met 11 mei 2012 zullen tijdens de Caribische literatuurconferentie The Caribbean, the Land and the People 55 presentaties worden verzorgd. Er zijn 14 sprekers van lokale bodem. De overige wetenschappers/schrijvers zijn afkomstig uit andere Caribische landen of de landen van diaspora.
read on…Sinterpiet, de Minstrel Show & Blackface
Sinterpiet in Amerika
Hoe leg je aan een Amerikaan uit wat “Sinterklaas” is? Ik woon nu drie-en-een-half jaar in de VS, en wanneer het december wordt en de Sint via Facebook en mijn moeders pepernoten in de post komt binnen rollen, dan wil ik dat wel eens delen met mijn vrienden hier; de controversie van deze gekke traditie die ik als kind ooit zo magisch en spannend vond. Maar de reactie is steeds weer hetzelfde: verschrikte gezichten, verontwaardiging, ongeloof. Zoals mijn vader zou kijken als ik een Sieg Heil-groet zou hebben gebracht. Het is duidelijk, met mijn plaatjes van Sinterpiet raak ik iets aan dat heel taboe is. Blackface, de zwart geschminkte Piet met de rode lippen en pruik met kroeshaar, betekent hier in Amerika iets heel wat anders dan in mijn kikkerlandje… Of niet?
Jim Crow
Met het einde van de slavernij werden in de VS de Jim Crow- wetten ingevoerd, gekenmerkt door een hardhandige segregatie tussen zwart en wit, maar vooral ook door wreed geweld tegen zwarten, en het belachelijk maken van hun leefstijl, hun manieren van doen, en hun ondergeschikte maatschappelijke positie. Net als gedurende de slavernij werden zwarte Amerikanen tijdens de Jim Crow-periode gestereotypeerd als mensen die dom waren, bijgelovig, lui, armoedig, onhandig en luidruchtig; als minderwaardige mensen die nog maar net aan het stadium van de “halve wilde” waren ontsnapt. Deze denigrerende ideeën hadden het destructieve racisme van de slavernij gerechtvaardigd, en rechtvaardigden nu de lynchpartijen van de KKK en de gewelddadige segregatie.
Bij dit stereotype hoort ook dat zwarte mensen een goed gevoel voor ritme en beweging hadden. Ze konden goed dansen en zingen, waren muzikaal, grappig, grollig en bijdehand, en ze hadden soepele, bewegelijke lijven. Gecombineerd met de “domme” dingen die ze volgens het stereotype beeld zeiden en deden, ontstond er een clownesk personage, de coon, dat al snel de kern werd van het eerste Amerikaanse volkstoneel.De Minstrel Show & Blackface
De “Minstrel Show,” waarin dit personage centraal stond, ontstond al tijdens de slavernij. Aanvankelijk werd de coon gespeeld door witte acteurs die zichzelf zwart schminkten in de typische zwarte-pietenstijl: dikke rode lippen, een zwart gezicht, grote rollende ogen, en een pruik met kroeshaar. Na de afschaffing van de slavernij speelden ook zwarte acteurs mee in de Minstrel Show, maar ook zij schminkten zich in Blackface. De karakters die men speelde waren clownesk en grotesk, “zwartheid” werd gereduceerd tot domheid, vrolijkheid, kinderlijke naïviteit, muzikaliteit, en uitbundige lijflijkheid. 
Zoals het een goede klucht betaamt weer altijd dezelfde rollen neergezet; de slaaf, de dandy, de mammy a.k.a. de moederlijke huisslavin die met de pollepel regeert, en de sensuele mulatto verleidster. Deze personages dansten, zongen, en stampten een vaudeville-cabaret bij elkaar met komische sketches, parodieën en burlesk in “neger-engels”. Vaste onderdelen waren de bijdehante grappen, de sketches over de plantage, en zwarte muziek, zoals de spirituals en de stomps.Hoogtij
Tijdens het Jim Crow-tijdperk beleefde de Minstrel Show met het Blackface haar hoogtijdagen. De muziek- en cultuurindustrie draaide meer dan een eeuw lang om de parodies op het zwarte Amerikaanse volk, dat sinds de afschaffing van de slavernij nog maar net als voor-de-wet-volwaardige burgers deelnam aan de Amerikaanse natie. Door die overweldigende populariteit breidde het Blackface zich ook uit naar 19de-eeuws Europa, waar de meest succesvolle Minstrel-showgezelschappen voorstellingen gaven in de grote steden. Hiermee sijpelde het Blackface als theatrale traditie voorzichtig door in de Europese theaterkunst. Aangezien Europa geen slavernij op eigen bodem kende zoals in de VS bleef de populariteit aanvankelijk beperkt, maar het stereotype van de “coon” werd opgenomen door de film-, cartoon- en reclame-industrie, die al snel een wereldwijd bereik kreeg.Verborgen Ideologie
De Minstrelshows werden onder andere gecreëerd door de voorstanders van de afschaffing van de slavernij. Enerzijds gaven de Minstrelshows inzicht in het leven van zwarte mensen, wat vele witte mensen niet uit eerste hand hadden. En de shows leverden in hun parodieën op het leven van slaven tot op zekere hoogte ook kritiek op de slavernij. Maar desalniettemin was de coon een verlammende parodie, die zwarte Amerikanen bevroor in de stereotypes van de sobere, armoedige lifestyle, de zingende en dansende “neger,” en de “natuurlijke” domheid en klunzigheid die hen minder waardig maakte aan de witte bevolking. En daarmee paste de Minstrelshows precies in de verborgen ideologie van het Jim Crow-racisme; het opnieuw bevestigen van de superioriteit van de witte bevolking, juist nu de slavernij niet langer bestond.Taboe
De Civil Rights Movements van de jaren 60 maakten een einde aan het Jim Crowism, en daarmee ook aan de Minstrelshows. De shows waren sinds het begin van de 20ste eeuw al vervangen door andere theatervormen, en vooral door de filmindustrie. Blackface werd iets voor het amateurtheater, voor studente verenigingen en familiefeestjes. Maar de emancipatiebewegingen van de jaren 60 maakten korte metten met de gehele traditie. Het was klaar, afgelopen met de coons. De meer dan anderhalve eeuw van dit denegrerende volksvermaak is een traumatische ervaring geweest voor zwarte Amerikanen, waar men niet graag naar teruggrijpt. Het is daarom best begrijpelijk dat mijn Amerikaanse vrienden niet warmlopen voor Zwarte Piet. Blackface is vandaag de dag buitengewoon politiek incorrect in Amerika – een taboe dat je niet makkelijk aanraakt. Dus de Sint? Die zou nog wel binnen kunnen komen in hier. Maar Piet? Nee. Die niet.
.
Angela E. Roe, M.A. is een doctoraalstudent Culturele Antropologie aan Florida International University, Miami (USA). Haar onderzoek betreft racisme als koloniale erfenis in de Nederlandse Caraiben.
RSS
Facebook
Twitter
