blog | werkgroep caraïbische letteren
Posts tagged with: Redmond Sophie

Publieke leven en werk van de Creoolse arts Sophie Redmond onderzocht (2 en slot)

In de kolonie Suriname werd kolonialiteit van macht op verschillende niveaus toegepast. Het e.e.a.in de context van de studie geplaatst ziet er als volgt uit.
In dit schema van boven- en onderschikking zijn waarden, normen en eigenheden van de kolonisator hoger gerangschikt dan die van de gekoloniseerden. In de kolonie Suriname werd koloniale macht uitgeoefend door de dominante etniciteit: de witte Hollanders. Religies van de gekoloniseerden werden op een lager peil geacht dan het christendom. De taal van de gekoloniseerden werd op een lager peil geacht dan het Nederlands. Normen van witte Hollanders werden verheven tot positieve standaardnorm.
Hollandse Aanwezigheid
Binnen de dimensies van de persoon Sophie Redmond is de impact van de destijds gevoerde cultuurpolitiek overal te herkennen. Geïnspireerd door Stuart Halls Aanwezigheden heeft Kortram het begrip Hollandse Aanwezigheid geïntroduceerd. Daarmee wordt bedoeld, het effect, de uitwerking van het verhollandsen in haar verscheidene facetten en vormen op de gevormde koloniale identificatie van gekoloniseerde Surinamers; de uitwerking van het verhollandsen in dagelijks leven, taalgebruik, religie, relatievormen, etc. enz. Die uitwerking leidde tot een dubbele ervaring in het gevoelsleven van gekoloniseerde Surinamers, van het ‘Erbij horen’ en het ‘Anders zijn’. Het ‘erbij horen’ impliceert het via de koloniale politiek geforceerde verhollandsen. Het ‘Anders zijn’ impliceert het bewust zijn van de eigen culturele achtergrond, de eigen afkomst, de eigen religie en het eigen oorspronkelijke verleden dat de gekoloniseerde Surinaamse bevolking als herinnering met zich mee blijft dragen.
Conclusies
Deze studie heeft geleid tot conclusies op verschillende niveaus.
Sophie Redmond heeft haar weg moeten vinden in een koloniale wereld waar effecten van beeldvorming via sociaalpsychologische kanalen werden gecreëerd en vastgelegd. Zij heeft zich ontwikkeld tot een onafhankelijke persoon met een sterke wil en een eigen mening. Zij sloot zich aan bij emancipatoire acties. Waar ze kon droeg ze een steentje bij aan de strijd die het gekoloniseerde volk leverde. Deze portretconstructie is volgens Kortram daarom niet alleen een analyse van leven en werk van Sophie Redmond. Deze studie is ook Surinaamse vrouwengeschiedenis en bevrijdingsgeschiedenis. Met bevrijdingsgeschiedenis wordt bedoeld dat dit onderzoek wordt geplaatst in het discours van de modernity/coloniality-school, waar dekoloniale denken en dekoloniale activiteiten centraal staan.
Sophie Redmond heeft zich geprofileerd als een agent of change op verschillende maatschappelijke gebieden. Daarbij maakte zij gebruik van massamedia en interpersoonlijke communicatiekanalen om haar doelgroepen te bereiken. Door haar bekendheid en doordat zij geliefd was onder de bevolking, had zij een podium om haar boodschap effectief over te brengen. De grenzen van haar agency werden zichtbaar in de verkiezingsstrijd van 1950. Zij kwam in een verkiezingsstrijd terecht waar haar bekendheid, de liefde en het respect voor deze huisarts weinig waarde hadden.
In deze studie heeft de vroeg twintigste-eeuwse Surinaamse samenleving meer gezicht gekregen vanuit de geschiedenis van deelnemer Sophie Redmond. Tegelijkertijd heeft deelnemer Sophie Redmond zelf, ook meer reliëf gekregen door haar in haar tijd en omgeving te plaatsen. Geen van eerdere studies over het koloniale Suriname maken een analyse van de gevoerde koloniale cultuurpolitiek, vanuit het perspectief van de koloniale machtsmatrix en vanuit het agent of change-perspectief. Door in dit onderzoek wél een analyse vanuit deze perspectieven te maken, zijn nieuwe inzichten naar voren gekomen.
De kolonisator heeft een koloniale machtsmatrix toegepast die alle dimensies van sociale existentie raakte. Mede door de wisselwerking van de matrixwaarden kreeg beeldvorming in het koloniale Suriname een zichtbare uitwerking in stigmatisering en stereotypering,  ook bij etnische subgroepen onderling. Het ‘wij-zij’-schema tussen bevolkingsgroepen onderling was inherent aan het assimilatiedenken dat tot een allesomvattende ‘koloniale wij’ van een ‘erbij horen’ moest leiden. De paradox is dat dit ‘koloniale wij’, dit ’erbij horen’,  het gevoel van ‘anders zijn’ versterkte. In die etnische gesegmenteerde koloniale samenleving, in die veranderende koloniale wereld van bewustwording van de waarde van culturele eigenheden, konden bepaalde personen zoals Sophie Redmond eigen doelen bereiken, zich ontwikkelen tot agents of change, en daarmee uiteindelijk de laatste fase van het koloniaal systeem inluiden.
Meer dan arts alleen. De maatschappelijke betekenis van huisarts Sophie Redmond in laat-koloniaal Suriname’ is in eigen beheer uitgegeven. Het boek kost € 35,- en is te bestellen bij de auteur smkortram@quicknet.nl

Publieke leven en werk van de Creoolse arts Sophie Redmond onderzocht (1)

Op 16 januari 2014 heeft Sylvia Kortram haar proefschrift over het publieke leven en werk van de Creoolse arts Sophie Redmond verdedigd, aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. De titel van het proefschrift luidt: Meer dan arts alleen; De maatschappelijke betekenis van huisarts Sophie Redmond in laat-koloniaal Suriname.

read on…

Sophie Redmond: meer dan arts alleen

Al in het vroegtwintigste-eeuwse Suriname legden vrouwen een bijl aan de wortels van de koloniale mannenmaatschappij door deze actief te betrekken bij de vrouwenemancipatie. Dat is een van de stellingen van Sylvia Marie Kortram in haar proefschrift ‘Meer dan arts alleen. De maatschappelijke betekenis van huisarts Sophie Redmond in laat-koloniaal Suriname.’
Ze onderzocht het publieke leven en werk van de Surinaams-Creoolse vrouwelijke huisarts Sophie Redmond (1907-1955) en analyseerde daarvoor verschillende dimensies van haar persoon. Kortram verdedigt haar proefschrift donderdag 16 januari 2014 aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Sophie Redmond is gevormd en gesocialiseerd in een koloniale periode waar de invloeden van de slaventijd dagelijks aan den lijve werden ondervonden. Tegelijkertijd leefde zij in een periode van bloeiend etnisch en historisch bewustzijn, gender- en klassenbewustzijn, actieve vrouwenorganisaties, staatkundige veranderingen, opkomende sociale bewegingen en antikoloniale strijd. Uit het proefschrift van Kortram blijkt dat Sophie Redmond zich profileerde als een agent of change op verschillende maatschappelijke gebieden.
Cultuurpolitiek
Binnen de dimensies van de persoon Sophie Redmond zijn effecten en invloed van de assimilatiepolitiek overal te herkennen. Kortram analyseert deze cultuurpolitiek als motor van het moderniseringsproces in Suriname. Zij werkt taal, religie en etniciteit uit als stuwende kracht van het assimilatiebeleid en als machtsvertogen van koloniaal beleid. Daarbij introduceert zij het begrip Hollandse Aanwezigheid: de uitwerking van het geforceerde verhollandsen in al haar facetten en vormen op de gevormde koloniale identificatie van (ex-) gekoloniseerde Surinamers.
Sylvia Kortram,
Meer dan arts alleen. De maatschappelijke betekenis van huisarts Sophie Redmond in laat-koloniaal Suriname,
Ipskamp Drukkers,
ISBN 978-94-6259-010-6,
429 pagina’s. Prijs € 35,-
[van Wereldjournalisten.nl, donderdag 9 januari 2014]

Sophie Redmond ‘inluider laatste fase koloniaal systeem’

door Stuart Rahan

Amsterdam – De bijzondere persoonlijkheid van dokter Sophie Redmond (1907-1955) was voor Sylvia Kortram de inspiratiebron voor nader sociaal, historisch en maatschappelijk onderzoek. Dat resulteerde donderdag in de promotie van Kortram aan de Rotterdamse Erasmus Universiteit. Volgens de promovenda luidde Redmond, naast dat zij de eerste Surinaams-creoolse arts was, het einde in van het koloniale systeem halverwege de vorige eeuw.
Redmond legde al vroeg in de twintigste eeuw een bijl aan de wortels van de koloniale mannenmaatschappij door actieve deelname aan de vrouwenemancipatie. Kortrams proefschrift heeft dan ook als titel: ‘Meer dan arts alleen. De maatschappelijke betekenis van huisarts Sophie Redmond in laat-koloniaal Suriname.’ Redmond wilde als huisvrouw niet in de schaduw van haar man leven en koos ervoor medicijnen te gaan studeren.
“Sophie Redmond profileerde zich als een ‘agent of change’ op verschillende maatschappelijke gebieden”, zei Sylvia Kortram in haar verdediging. De ‘dokteres’, zoals Redmond bij het volk bekend stond, maakte daarbij gebruik van massamedia en interpersoonlijke communicatie om haar doelgroepen te bereiken. De artsenpraktijk was er een van maar op de radio en het toneel liet zij zich van haar betrokkenheid kennen. Sophie Redmond heeft een gezicht gegeven aan de vrouwenemancipatie.
Uit handen van Alex van Stipriaan, historicus en hoogleraar Caribische geschiedenis nam dr. Sylvia Kortram haar diploma in ontvangst. Speciaal voor deze gelegenheid bemoedigde voordrachtkunstenares Celestine Raalte Kortram met enkele gedichten in Sranantongo.
[uit de Ware Tijd, 17/01/2014]

Thea Doelwijt – Gi Sophie Redmond

Sophie, je moet die speld zien

Die gouden viool-speld
A moi, a switi
Bijna huil ik
Als ik naar hem kijk
Je hebt jonge vrouwen geïnspireerd
Oudere ook, maar nownow, luku…
Twee jonge radio-vrouwen
Van een Amsterdamse radiozender
Cheryl Vliet en Anita Plowell
Ze kwamen bij me langs
Omdat ik enkele stukken van jou
In een YWCA-boek heb gebundeld
En een tv-stuk rondom jou
Heb gemaakt, met Jan Venema
Jij werd gespeeld door Gerda Havertong
We hebben over jou gepraat, Sophie
Zondag 17 maart
Vrouwen die iets betekenen in Nederland
Zoals dr. Joyce Sylvester
Hebben het woord gevoerd
Goed, hè
Sranan uma willen eenheid en kracht
In een niet altijd aardige wereld
En toen kreeg ik… omdat jij altijd
Als zwarte vrouw viool speelde
Achter gesloten gordijnen, ja
Toen kreeg ik de gouden viool-speld
Voor jouw en mijn inzet hier en daar
Laten we doorgaan, Sophie
En onze vrouwenwereld sterk(er) maken

Burgemeester Joyce Sylvester: “Dokter Sophie Redmond inspireerde mij”

door Stuart Rahan

Amsterdam – In een overvolle zaal bij de Vereniging ‘Ons Suriname’ hield dr. Joyce Sylvester, burgemeester van Naarden, op zondag 17 maart de eerste dr. Sophie Redmond-lezing. De volgens Sylvester te vroeg overleden Sophie Redmond heeft haar in die mate geïnspireerd dat er enkele overeenkomsten zijn.

read on…

Dokter Sophie Redmond lezing in Amsterdam

Radio Double7fm en Vereniging Ons Suriname organiseren op zondag 17 maart 2013 voor de eerste keer de dokter Sophie Redmond lezing. Dr. Joyce Sylvester, waarnemend burgemeester van Naarden en eerste kamerlid zal spreken over de ‘inspiratie van Sophie Redmond’. Ook is er de vertoning van Een dikke zwarte vrouw als ik (1987), het gedramatiseerde levensverhaal van Sophie waarin Gerda Havertong Sophie Redmond speelt. Tot slot is er een interview met schrijfster/theatermaker Thea Doelwijt. read on…

De inspiratie van Sophie Redmond

Op zondag 17 maart verzorgt Joyce Sylvester, waarnemend burgemeester van Naarden en lid van de Eerste Kamer, de eerste dokter Sophie Redmondlezing. Zij zal onder meer spreken over ‘De inspiratie van Sophie Redmond’.

De dokter Sophie Redmondlezing heeft tot doel aandacht te vragen voor de positie van met name donkere vrouwen in de maatschappij. Vrouwen moeten nog steeds vechten voor hun positie in de maatschappij.

In 1948 werd in Suriname het algemeen kiesrecht ingevoerd voor mannen én vrouwen. In haar toneelstuk Misi Jana e go na stembus (1948) maakte Sophie Redmond (1907-1955) vrouwen bewust van hun kiesrecht. Sophie Redmond was de eerste vrouwelijke arts van Suriname en werd dokter voor de armen genoemd. Voor haar patiënten was zij een moeder en zuster. Ze werkte niet alleen aan het lichamelijke welzijn , maar ook aan het geestelijk welzijn van het volk. Arme kinderen leerde ze koken, naaien, huishouden. Geen werk was haar te min. Ze was een nationalist en wilde voor haar volk een beter Suriname scheppen. Sophie was cultuurbewust en was daarom trots om in een koto te verschijnen. Zij stelde haar leven in dienst van haar medemens. Sophie Redmond was een veelzijdige vrouw. Zij was niet alleen arts maar zij was ook een idealist, voorlichter, schrijfster, actrice , politiek actief en maatschappelijk betrokken. Sophie Redmond is een belangrijke vrouw geweest in de vrouwengeschiedenis van Suriname en wordt geroemd om haar karakter en doorzettingsvermogen. Sophie Redmond inspireert nog steeds heel veel vrouwen.

Joyce Sylvester (Amsterdam, 19 september 1965) is een Nederlandse politica van Surinaamse afkomst. Sylvester studeerde communicatiewetenschappen en politicologie aan de Universiteit van Amsterdam. In 2000 promoveerde ze op privatisering aan de juridische faculteit van de Vrije Universiteit te Amsterdam. Ze werkte onder meer als journaliste bij Het Parool, bij Migranten Televisie Amsterdam, als financieel beleidsmedewerker bij het ministerie van Verkeer en Waterstaat en als adviseur bij de gemeente Amsterdam.

In 2003 werd zij namens de PvdA gekozen in de Eerste Kamer der Staten-Generaal. In de senaat houdt ze zich bezig met Financiën, Economische Zaken, Cultuur en Landbouw. Zij trad als secretaris toe tot het fractiebestuur en werd commissievoorzitter Sociale Zaken & Welzijn en vicevoorzitter Binnenlandse Zaken/Algemene Zaken.
Van 1 oktober 2008 tot en met 31 mei 2009 was ze waarnemend burgemeester van de Noord-Hollandse gemeente Anna Paulowna. In september 2009 werd Sylvester waarnemend burgemeester van Naarden.

Sylvester heeft verschillende nevenfuncties. Ze is voorzitter van de Raad van toezicht van RTV Noord-Holland en vicevoorzitter van de Raad van Toezicht van het Nederlands Philharmonisch Orkest. Voorts is ze lid van de Raad van Advies van Amarantis Onderwijsgroep, lid van Delta Lloyd Adviescollege, lid van de Raad van Advies van De Maatschappij en ambassadeur van de Stichting duurzame Ontwikkeling Nederland Suriname.

Radio Double7FM en vereniging Ons Suriname organiseren op zondag 17 maart 2013 voor de eerste keer de dokter Sophie Redmond lezing met als thema ’De inspiratie van Sophie Redmond’.

Programma dokter Sophie Redmond lezing 2013
14.00 : Inloop
15.00 : Aanvang
15.05 : Welkomstwoord Double7FM
15.10 : Introductie moderator Flos Rustveld
15.15 : Interview met schrijfster, theatermaker Thea Doelwijt
15.30 : Beeldmateriaal uit Een dikke zwarte vrouw als ik uit 1987 van Thea Doelwijt. Een film van Jan Venema.
16.00 : ‘De inspiratie van Sophie’ , door Joyce Sylvester, burgemeester van Naarden en lid van de Eerste Kamer (PvdA).
16.30 : interactief met het publiek
17.00 : einde

Locatie: Vereniging Ons Suriname, Zeeburgerdijk 19a, 1093 SK
Entree: 5 euro.Reserveren/aanmelden (noodzakelijk): via telefoonnr 020- 468 4552 / 06-41 55 91 12 / Email info@double7fm.nl

6de editie Sranan Art Xposed uit

Op 5 juli ging de zesde editie van het webmagazine SAX (Sranan Art Xposed) via het wereldwijde web de ‘deur’ uit. SAX, het webmagazine over Surinaamse kunst dat gratis via e-mail wordt verspreid, houdt al vanaf de eerste editie eind 2009 een uitgebreid en internationaal bestand van kunstliefhebbers en contacten op de hoogte van de dynamische Surinaamse kunstsector.

De laatste editie liet misschien wat langer op zich wachten, maar ‘it was well worth the wait’. SAX 6 is weer boordevol kunstnieuws en artikelen over Surinaamse kunstenaars die lokaal en international naam maken. In SAX nummer 6 leest u in de rubriek ‘Uitgesproken’ een artikel over Shaundell Horton, een talentvolle Surinaamse kunstenares die aan het begin van haar kunstcarrière staat. In de rubriek ‘Uit de collectie’ mogen de SAX-lezers in het huis van een enthousiaste Surinaamse kunstliefhebber meekijken naar de kunstcollectie waar zij een bijzondere band mee heeft. We blikken onder andere terug naar de expositie van Lillian de Vries-Abegg en de Boipili sieradenlaunch van Marcel Pinas.

In de rubriek ‘Op straat’ wordt we nog verder teruggegaan in de tijd met een bespreking van het werk van de beeldhouwer Jo Rens die jaren geleden enkele prachtige beelden maakte die in Paramaribo en Brokopondo te zien zijn. Bijzonder interessant is ook het initiatief ‘Switi Rauw’ van een groep lokale kunstenaars die met hun project, dat onder andere stadsverfraaiing ten doel heeft, nu een lege muur aan de Jessurunstraat van prachtige muurschilderingen voorzien heeft.

Buiten de grenzen kijkt SAX naar het nieuwe werk waar René Tosari mee bezig is en naar de exposities van Casper Hoogzaad die in Suriname met Surinaamse grondstoffen zijn eigen verf maakte. Ook een speciale bijdrage van kunstcriticus en curator Rob Perrée over de laatste tentoonstelling van Remy Jungerman in Amsterdam. Verder nog een artikel over Pearl Woei, de juwelenontwerpster die in de Verenigde Staten naam maakt en in de rubriek ‘Uitgelezen’ enkele publicaties die de moeite waard zijn.

Natuurlijk vindt u in SAX ook een locale en internationale kunstagenda die u op de hoogte houdt van huidige en toekomstige kunst gerelateerde activiteiten. Uiteraard gebeurt er veel meer binnen de Surinaamse kunstsector dan datgene dat twee keer per jaar in SAX wordt gepubliceerd. Daarom houdt de SAX-redactie er ook een blog http://srananart.wordpress.com/ op na waarin met grotere regelmaat interessante kunst ‘updates’ en artikelen gepost worden. Op het blog kunt u ook de nieuwe editie van SAX downloaden. En voor meer beeldmateriaal kunnen de SAX-liefhebbers terecht op de Flickr pagina http://www.flickr.com/photos/srananart/. En voor alle kunstliefhebbers die SAX nog niet ontvangen in hun inbox, meldt u zich alsnog aan op srananart@gmail.com , dan krijgt ook u voortaan gratis alle nieuwe edities van SAX per e-mail toegestuurd. Vermeldt u er dan ook bij of u liever de Nederlandse of de Engelse versie van het webmagazine ontvangt. Daarnaast zijn ook alle edities van het onafhankelijke webmagazine te downloaden op de website van de sponsor Readytex Art Gallery http://readytexartgallery.com/website/page.asp?menuid=70&site=arts
.

Sophie Redmond

Portret van de Surinaamse toneelschrijfster Sophie Redmond, gemaakt door de in Suriname werkzame fotograaf Nicolaas Porter. Nr. 90 in de reeks fotoportretten die Porter in opdracht van de Werkgroep Caraïbische Letteren maakt. Voor informatie kunt U mailen naar: nicolaasporter@hotmail.com. Wie de hele reeks wil zien kan hieronder klikken op het label Werkgroepportretten.

De betrokkenheid van een arts‑toneelschrijfster

De rubriek Herlezen vraagt aandacht voor boeken die langer geleden zijn verschenen en de moeite van het herlezen waard zijn. Suggesties? Laat het ons weten via ons emailadres. Vandaag een stuk over 4 toneelstukken van Sophie Redmond.

door Michiel van Kempen

Sophie Redmond was al zeventien jaar overleden toen Thea Doel­wijt in 1972 vier toneelstukken van haar bijeenbracht in een door de YWCA uitgegeven boekje. Het bekendste van die stukken is wel­licht Grontapoe na asitere (De wereld is een paardestaart) dat Sophie Redmond schreef samen met on­der­wijzeres, toneelspeelster en Shakespea­re‑vertaalster Paula Vel­der en CCS‑regisseur Paul Storm. Het gegeven is bekend: de hoog­moedige moeder van Jantje die zich verheven voelt boven het volk van het erf, moet op de knieën wanneer Jantje een ongeluk heeft ge­kregen en een van de vrou­wen van het erf bloed moet afstaan voor een bloedtrans­fusie. Op 8 maart jongstleden voerde de groep Spoedig Herstel het stuk weer op, dus zesendertig jaar na de pre­mière van 1950. Er moet dus wel iets bijzonders aan de hand zijn met dit stuk.

Die bijzonderheid zit hem niet in de actualiteit van het gegeven. De plaats die de bloedtransfusie inneemt is integen­deel juist het zwakke punt van het stuk. Als arts moest Sophie Redmond haar bood­schap kwijt. Het belang van het stuk was in 1950 dan ook niet in de laatste plaats gelegen in de voorlich­tende functie ervan. De bloedtransfusie moest op een bevatte­lijke manier voor het voetlicht ge­bracht worden en daar is Redmond toen zeker in geslaagd.

Maar voor de toeschouwer van 1986 is al de uitleg die in het eer­ste bedrijf gegeven wordt, overbodig. We weten nu wel hoe zo een transfusie in haar werk gaat. En hetzelfde geldt voor wat de dok­ter in het stuk enige malen nadrukkelijk komt melden: dat Jantje toch vooral zijn groenten moet opeten; ook die moraal ligt er te dik bovenop voor de toeschouwer van 1986. Met name het eerste be­drijf duurt daarom te lang en kan door een toneelgroep alleen maar boeiend gemaakt worden door een vlotte speeltrant, door eigen vond­sten in te passen en vooral: door er flink het mes in te zetten en gedeeltes te schrappen.

De vraag is natuurlijk of we dan het werk van Sophie Red­mond c.s. nog recht doen en of zij blij geweest zou zijn met derge­lijke ingre­pen. Het antwoord op die vraag is eenvoudig: ja. Geen enkel to­neel­stuk leeft voordat het door spelers op de planken wordt gezet. El­ke tijd stelt zijn eisen aan een stuk, de ene generatie haalt er dit uit, de andere dat. Een goed toneelstuk is tegen die interpretaties be­stand en houdt genoeg over wanneer er hier en daar in gecou­peerd wordt. Wat dat betreft is het toneel een paardestaart die van­daag zo waait, morgen zo…

Van Grontapoe na asitere was te voorspellen dat het eerste wat zou verouderen, de voorlichtende scènes waren. Opvoerenden moe­ten dan ook niet bang zijn daar rigoreus de schaar in te zetten. Thea Doelwijt zegt in een toelichting bij de boekuitgave van de vier stukken, dat een ander stuk, Misi Jana e go na stembus, voor een groot deel al improviserend tot stand is gekomen. Sophie Redmond zou dan ook de eerste zijn om een stuk aan te passen aan de eisen van het moment.

In de opvoering van Spoedig Herstel was het stuk enigszins aan­ge­past aan de samenstelling van de groep. Een scène in het laatste bedrijf tussen javanen op het erf was weggelaten. Een andere rol was toege­voegd: de typische kluchtfiguur van de oude man op strom­pe­lende benen die voortdurend commentaar geeft op de ge­beur­tenissen.

Het hele stuk draait in feite om dat laatste bedrijf: daar vindt de confrontatie plaats tussen de hoogmoedige moeder van Jantje en de erf­bewoners die haar duidelijk willen laten voelen, dat het gedrag van deze bekakte madam niet geaccep­teerd wordt. De eerste twee be­drij­ven ‑ de schildering van het karakter van Jantjes moeder, de uit­leg van de dokter over bloedtransfusie en de verjaardag van Jan­tje waarbij hij van de trap valt ‑ zijn een aanloop tot dat laatste bedrijf. Zij hebben een aantal lagere cruces (dramatische hoogte­pun­ten): de weigering van de moeder om het bosnegervriendje van Jan­tje op het jaardagsfeestje toe te laten, de ergernis van pa als hij oma met haar filariabenen niet op een stoel maar op de grond ziet zit­ten, het zich bemoeien van oma met de gang van zaken in huis, de opmerking van de moeder dat bloed van javanen niet bij anderen zou passen, het ongeluk van Jantje.

De groep Spoedig Herstel trachtte die bedrijven met enkele to­neel­vondsten te verrijken: als bijvoorbeeld de dokter zijn verba­zing over een opmerking van de moeder toont, laat hij een bretel sprin­gen (speelde het toeval hier een gelukkige rol?). Maar Spoedig Her­stel heeft het niet aangedurfd om flink in de eerste twee bedrij­ven te couperen, terwijl de dramati­sche hoogtepunten van die bedrijven toch in geen verhouding staan tot de dramatische spanning van het laat­ste bedrijf. In dat bedrijf ligt het hoogtepunt van het hele stuk en komt de hoogmoed voor de val. Nu blijkt de moeder, diegenen die zij geen groet waardig keurde, nodig te hebben. De negerin Jaja stelt het zo vast: `Mevrouw no sabi taki grontapoe na asitere, tide a wai so, tamara so’. Mevrouw moet van haar voet­stuk af komen. De erf­bewo­ners nemen het niet dat zij haar bediende stuurt. Zij moet zelf komen en in plaats van Nederlands `krin nengre’ spreken. Ook in die taal­hantering ‑ het laatste be­drijf is op enkele zinnen na ge­heel in het Sranantongo ‑ geeft Sophie Redmond haar kritiek op de hoog­moed van de hogere klassen.

Wat Grontapoe na asitere met enkele aanpassingen tot een nog al­tijd goed speelbaar stuk maakt is de zeggingskracht van het laatste bedrijf. Hier wordt het stuk uitgetild boven de actua­liteit van het jaar 1950. Wat Redmond hier vaststelt is tijde­loos, met wat zij zegt geeft zij de Surinaamse versie van datgene wat in het wereldto­neel al op diverse manieren is uitgebeeld. Het contrast tussen de hogere klassen en het gewone volk blijkt op niets gebaseerd wanneer de ge­zondheid en het leven van de mensen op het spel staan; de hoog­moed moet buigen voor de vrijgevigheid van de simpele mensen die niet meer vragen dan in hun waarde gelaten te worden en die in hun vrijgevig­heid hun waardigheid uitdragen. Het is deze universele thematiek van de waardigheid van de mens die in tijden van nood op de proef gesteld wordt, die het stuk zijn betekenisvolle bood­schap en kracht schenkt. Figuren als de moeder die een jurk voor haar dochter prefereert boven de volkse jakjes en koto’s, als de oma die met haar buba, haar filariabenen, op de grond zit en haar ont­nuchterend commen­taar geeft op de verbeelding van de moeder, als de erfvrouwen, zijn figuren van vlees en bloed, figuren die we nog da­gelijks kunnen tegenkomen, figuren die we in wat andere gedaan­te overal ter wereld tegenkomen. De taal die zij gebrui­ken komt niet uit hun mond, die taal komt uit hun hart en weerspie­gelt de be­trokken­heid van degene die de taal schreef.

Thea Doelwijt meldt niet hoeveel van de in boekvorm vastge­leg­de tekst door improvisaties bij de repetities inder­tijd is geboren. Die we­tenschap hebben we ook niet per se nodig om Sophie Red­monds be­trokkenheid bij het volk te peilen. Als arts en vrouw van en voor het volk zag Sophie Redmond die betrokkenheid eindigen toen zij in 1955 op 48‑jarige leeftijd het leven liet; als toneelschrijf­ster doet zij ons die betrok­kenheid nog immer ervaren wanneer in haar taal een stuk op de planken wordt gebracht.

[uit De geest van Waraku, 1993]

Toneelstuk Srefidensi

De voorstelling Srefidensi door Theatergroep Rutoe [Rutu, Roetoe] staat in het teken van 35 jaar Onafhankelijkheid Suriname. Tijdens de voorstelling zullen er fragmenten uit het leven van een aantal bekende Surinamers naar voren worden gebracht in de vorm van theater, zang, dans en spoken word. U kunt hierbij denken aan Lieve Hugo, Anton de Kom, Dr. Sophie Redmond en nog vele anderen.

Idee: Enver Liesdek, Lucinda Sedoc
Tekst: Lucinda Sedoc
Regie: Lucinda Sedoc, Enver Liesdek, (Xhosa Trustfull)
PR: Margaretha Willemse
Huisstijl: Gerold Macnack, Xhosa Trustfull
Muziek/geluid: Elvin Woerdings, Wilgo Enthingh, Biko Woerdings
Zang/drum: Orlando Ceder, Stefano Banel, Romario Panka, Serginho Herbert
Foto’s: Latoya Trustfull, Ralph Kiba en Shewtography
cast: Enver Liesdek, Lucinda Sedoc, Margaretha Willemse, Orlando Ceder, Xhosa Trustfull, Gerold MacNack e.v.a.
Datum: 24 april 2011
Waar: Plein Theater, Sajetplein 39, Amsterdam
Eerste voorstelling15.00 – 16.30 uur
Tweede voorstelling 18.00 – 19.30 uur
Entree € 12,00
Voor reserveringen kan u mailen naar theatergroep.rutoe@gmail.com

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter