blog | werkgroep caraïbische letteren
Posts tagged with: Rahan Stuart

Dichteres Margo Morrison: Slavernij, nooit meer!

door Stuart Rahan
Amsterdam Zuid-Oost – Als dichteres Margo Morrison het mocht bepalen dan zou het woord ‘neger’ nooit meer gebruikt mogen worden. Het is een onding waar zij niet mee geassocieerd wilt worden. Zij schreef het gedicht ‘Noem mij geen neger meer’ dat voor haar hét symbool is van de afschaffing van de slavernij. Het gedicht is opgenomen in haar vijfde gedichtenbundel Slavernij, nooit meer naar aanleiding van 150 jaar afschaffing slavernij. Deze is ook vertaald naar het Sranan en Engels.
Zij is getergd door het N-woord en bij het lezen van het gedicht voel je de woede. “Negerland heeft nooit bestaan”, citeert het gedicht. ‘Slavernij, nooit meer, Katibo, noiti moro, Slavery never again’ moet, als het aan Margo Morrison ligt opgenomen worden in het onderwijscurriculum, want hoe meer kennis de Nederlanders dragen, hoe meer onderling begrip er zal zijn.
Dagelijkse gedachtegang
Niet alleen op of rond 1 juli bij de herdenking van de afschaffing van de slavernij moeten nakomelingen van slaafgemaakten en slavenmeesters beseffen hoe de werkelijke geschiedenis in elkaar steekt. “Meer nog in onze dagelijkse gedachtegang en taalgebruik. Woorden als ‘bakra’ moeten net als ‘neger’ verbannen worden. De baas van je geest, je kra, je yeye, je ziel kan niet meer. Zolang jij deze begrippen nog bezigt, plaats jij jezelf in een ondergeschikte positie. De wit’man hoeft zich niet eens verheven te gedragen, dat is hij in jouw ogen. Ook het begrip ‘blanke’ dat rein en zuiver betekent. Als je niet blank bent, wat ben je dan? Onrein, onzuiver? Dat zijn dingen die ik weiger te accepteren”, spuugt Morrison haar afschuw.
Alles wat met de slavernij te maken heeft, raakt haar. Het is een geschiedenis die volgens de dichter te lang genegeerd is. Ruim vijftien jaar geleden is zij begonnen om dit donker verleden voor het voetlicht te plaatsen. “De volgende generatie moet ons niet verwijten dat wij er niets aan gedaan hebben. Ik vraag mij ook af waarom de generatie voor mij niets gedaan heeft. Strijders als Anton de Kom zijn ons voorgegaan. Hij was op zijn manier rebellerend bezig.” [Blijkbaar heeft mevrouw Morrison nooit een letter gelezen van Edgar Cairo, R. Dobru, Michael Slory, Astrid Roemer, Frank Martinus Arion enz. enz – red. CU]
Inhaalslag
Om een vergelijking te maken, noemt Morrison de herdenking van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog op 4 mei en de viering van vrijheid op 5 mei. “De oorlog duurde vijf jaar en was zeventig jaar geleden. De slavernij is 150 jaar geleden maar wij mochten alleen feestvieren. Nooit was er een koning of koningin officieel aanwezig zoals elk jaar weer op de Dam op 4 mei. We hebben een inhaalslag hier te maken.” Zij hoopt dan ook niet dat op 2 juli iedereen vergeten is waarom op 1 juli de afschaffing van de slavernij werd herdacht. “Het gehele jaar door worden oorlogsfilms en documentaires vertoond terwijl op 2 juli, bij wijze van spreken, er niet meer over gesproken mocht worden.” Dat er een aanzet is gegeven om bijna driehonderd jaar slavernij met elkaar te bespreken, op de lokale radio en televisie, is niet voldoende. Er moet meer gedaan worden. Het slavernijverhaal moet landelijk gehoord worden en in het onderwijscurriculum worden opgenomen. “Daarom vond ik het nodig om het in het boek vast te leggen. Ik heb exemplaren gestuurd naar de burgemeester, de premier, de koning en het ministerie van Onderwijs in Suriname krijgt ook een exemplaar.” Deze week is de dichteres te gast in Suriname om haar verhaal en gedichten met Suriname te delen.
[uit de Ware Tijd, 19/06/2013]

Tropenmuseum: Nog 13.000 handtekeningen nodig

door Stuart Rahan

Amsterdam – Het Tropenmuseum, onderdeel van het Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT), wordt met sluiting bedreigd. De Nederlandse staatssecretaris van Buitenlandse Zaken Ben Knapen heeft een bezuiniging van twintig miljoen euro afgekondigd op het KIT en bedreigt daarmee direct het voortbestaan van het Tropenmuseum in Amsterdam.

read on…

Van slavernij tot tienermoeder: Moederschap is niet de ultieme horizon

door Stuart Rahan

Amsterdam – Ze wordt niet blij van tienermoeders als zij die ziet in haar woonomgeving de Bijlmer. Soms hebben zij al een kleuter en is er nog een tweede kind op komst. “Zien zij geen andere horizon dan het moederschap? Waarom dromen zij er niet van om advocaat of hersenchirurg te worden?”, vroeg emerita hoogleraar Gender en Etniciteit Gloria Wekker zich af tijdens de lezing ‘Van slavernij tot tienermoeder’ in het debatcentrum De Balie. De lezing werd gehouden in het kader van 150 jaar afschaffing van de slavernij door Stichting Herdenking Slavernijverleden 2013. Historicus Caribische geschiedenis Alex van Stipriaan hield ook een inleiding.

read on…

Het Kasteel van Elmina: Europese slavenhandel minstens zo Afrikaans

door Stuart Rahan

Amsterdam – Met de presentatie van het boek Het kasteel van Elmina heeft schrijver en journalist Marcel van Engelen een nieuw hoofdstuk toegevoegd aan de discussie over slavernij en slavenhandel. De Nederlandse schrijver heeft de onderbelichte kant van slavernij en slavenhandel op het vaste continent van Afrika aan een nadere bespreking onderworpen.

read on…

Eén miljoen euro – en niet eens een eigen liedje

Muziekrecensie: A Night of Soul van Bryan B.

door Stuart Rahan
Amsterdam – Met het verschijnen van zijn cd A Night of Soul komt voor Bryan B. een jongensdroom uit. Vorig jaar won Bryan B. de SBS 6 talentenjacht ‘The winner is…’ en kreeg hij één miljoen euro en een platencontract. Na jaren van ploeteren was dit dé kans om, op nota bene 45-jarige leeftijd, internationaal door te breken.
Dé kans om het imago van ‘talent’ voor eeuwig achter zich te laten
Maar wat de droomplaat van Bryan B. had moeten zijn, doet nu echter de wenkbrauwen fronsen. De voorhoofdsgroeven worden dieper als je merkt dat je naar tien covers zit te luisteren. Zelfs niet één zelfgeschreven nummer. “Is dít nou zijn droom?” vraag je je af. Eerder een nachtmerrie voor bewonderaars van zijn stem. Natuurlijk, er is niks tegen een goed gecoverd liedje, maar met een platencontract en één miljoen euro op zak had Bryan B. de beste componisten en arrangeurs moeten inhuren.
Bill Withers is allang niet meer onder de indruk van de zoveelste cover van ‘Lean on me’, het verhaal uit zijn jeugd in het Amerikaanse Slab Fork. Neem dan nou ‘Love the one you’re with’ van Luther Vandross. Niemand zal ontkennen dat Bryan B. een perfecte imitatie van Luther Vandross in huis heeft, maar om er nu ook weer succes mee te willen oogsten, is armoe troef.
Met het nummer ‘I wanna know what love is’ van Foreigner won Bryan B. de talentenjacht, maar dat is nog geen reden voor herhaling op cd. ‘I got a woman’ van Ray Charles, ‘Rescue me’ van Aretha Franklin, ‘Reflections’ van Diana Ross en ‘To love somebody’ van de Bee Gees zijn allemaal klassieke nummers van formidabele artiesten. Dan heeft Bryan B. toch nog een verrassing in petto: ‘The impossible dream’, een nummer dat in de uitvoering van Roberta Flack meer tot de verbeelding spreekt als je het verhaal erachter kent. Het is een smeekbede om terugtrekking van Amerikaanse troepen uit de Vietnamoorlog.
A Night of Soul is een ontkenning van Bryan B.’s kwaliteiten. Blijkbaar slijt hij toch liever zijn carrière als het eeuwige talent in de schaduw van zijn idolen. Een wrange jongensdroom.
[uit de Ware Tijd, 07/05/2013]

Apoplectic European Tour: ‘Je moet gewoon brutaal durven zijn’

door Stuart Rahan

Amsterdam – Het krioelt van de rockbandjes in Europa. Toch tonen de bandleden van Suriname’s populairste rockband, Apoplectic de durf en het lef om een tour te wagen: de ‘Unleash Invasion Tour’. Zij hopen Nederland (Amsterdam) en België (Antwerpen) een week lang, van 29 april tot en met 5 mei, met concerten plat te krijgen met hun muziek.
“Soms moet je gewoon brutaal zijn”, reageert gitarist Riezvi Jessurun. De band vertrekt vandaag naar Nederland.
Die brutaliteit hadden zij ook toen zij hun eerst cd wilden maken in de Platinum Sound Studios in New York. Met een beetje ondersteuning van landgenoot Serge ‘Sergical’ Tsai, de hoofdengineer, werd het album Unleash opgenomen. Elf zelf geschreven en gearrangeerde nummers waren het resultaat met Goin’ Home als titeltrack. Grootheden als Rihanna, John Legend, Wyclef Jean en Busta Rhymes maken ook regelmatig opnames in deze studio’s.
Muzikale ambities
Zij verwachten veel van de Europese tour. Naast muziek maken is het voor het eerst dat de band voor langere tijd samen op pad is. “Wij verwachten intern een goede teambuilding, een chemie. Elkaar van een andere kant leren kennen. Daarnaast verwachten wij goed bezochte shows, vol sfeer en gezelligheid. Zoals we dat in Suriname doen”, spreekt Jessurun zich hoopvol uit. Na jaren covers te hebben gespeeld, dragen de vijf bandleden met hun eigen referentiekader bij tot het geheel eigen ‘aploplectisch’ geluid dat te herleiden is naar muziek van The Shadows tot het huidige wereldwijd populaire U2. “Bij het schrijven van liederen proberen we niet aan elkaars partijen te komen. We laten het lied lopen en aan het eind bepalen we als we er tevreden mee zijn. We doen het intussen al zolang, dat het soms lijkt alsof we onze eigen nummers coveren.” Toch blijft Apoplectic zichzelf kritisch begeleiden en evalueren. Internationaal willen zij ook een naam vestigen, ofschoon de bandleden zich bewust zijn van de zware concurrentie.

Of zij die concurrentie aankunnen, hangt grotendeels af van waarin zij als band bereid zijn te investeren. De kleine Surinaamse markt dwingt om naast de muzikale ambities vooral te investeren in een persoonlijke sociale carrière. Jessurun is bijvoorbeeld arts in opleiding en voorzangeres Audrey Bakrude is stewardess. “Dit is een dilemma. We komen uit een maatschappij waarvan we weten dat het een zwaar en moeilijk leven is, wil je alleen muziek doen. Uiteindelijk ga je voor zekerheid en kies je een baan op basis hiervan. Ik heb altijd al arts willen worden. Een erfelijke belasting denk ik. Wil ik mijn muziek blijven maken en genieten van mijn dure gitaren, dan zal ik wel een beter inkomen moeten hebben. We proberen het meeste hieruit te halen, zolang we kunnen. “Go big or go home”, roept Jessurun dan. Op den duur zullen keuzes gemaakt moeten worden want ambities als het spelen voor volle stadions met gillende fans, wil Jessurun ook niet missen. Nu alvast hun eerste schreden op de internationale muzikale ladder nemen en zo hoog mogelijk proberen te komen. De eerste performance van Apoplectic is op 29 april in Bourbonstreet in Amsterdam en de tour wordt op 5 mei afgesloten tijdens het Bevrijdingsfestival in Amsterdam Zuidoost.

[uit de Ware Tijd, 26/04/2013]

Nederland blijft verantwoordelijk voor misdaad tegen menselijkheid

Bij lancering donatiecampagne slavernijmonument

door Stuart Rahan

De start van de donatiecampagne in Nederland voor het slavernijmonument in Suriname is net geweest. “Wij spreken onze Nederlandse regering aan op haar historische verantwoordelijkheid”, vindt Biekman, voorzitter van het Landelijk Platform Slavernijverleden in Nederland.

read on…

Burgemeester Joyce Sylvester: “Dokter Sophie Redmond inspireerde mij”

door Stuart Rahan

Amsterdam – In een overvolle zaal bij de Vereniging ‘Ons Suriname’ hield dr. Joyce Sylvester, burgemeester van Naarden, op zondag 17 maart de eerste dr. Sophie Redmond-lezing. De volgens Sylvester te vroeg overleden Sophie Redmond heeft haar in die mate geïnspireerd dat er enkele overeenkomsten zijn.

read on…

Mc Leod spreekt als eerste zwarte auteur op Boekenbal

door Stuart Rahan

Amsterdam – Cynthia McLeod heeft vrijdagavond als eerste zwarte auteur gesproken op het Nederlandse Boekenbal, in de Amsterdamse Stadsschouwburg. Auteur Maartje Wortel vertelde over een gouden bladzijde uit de Nederlandse geschiedenis vertelde. McLeod verwoordde ‘een zwarte bladzijde’: de slavernij, die de Hollanders maakten tot de meest wreedaardige slavenmeesters.

read on…

Gowtu, klopjacht op het Surinaamse goud


door Stuart Rahan

Amsterdam – Hij opende een klopjacht naar de handel en wandel van het Surinaamse goud. Onderzoeksjournalist Jeroen Trommelen legde in een onderzoek van een jaar in Suriname de zenuwen van de goudindustrie bloot. In zijn conclusie Gowtu, klopjacht op het Surinaamse goudvolgt hij voor hem drie goudaders. De moord op goudzoeker Remphry King, de vernietiging van het natuurpark Brownsberg met medeweten van het Wereld Natuurfonds en de grootverdieners in de goudsector worden in kaart gebracht.
Vandaag is zijn boek gepresenteerd bij de Vereniging Ons Suriname. Depolitisering van de Surinaamse economie en met name de goudsector zijn enkele van de geluiden die vanmiddag te horen waren. “Dat begint met transparantie. Al die moeilijkheden om vragen beantwoord te krijgen zouden niet nodig moeten zijn. Als bekend is wie de concessiehouders zijn, hoeveel belasting er betaald wordt, dan wordt het vanzelf gedepolitiseerd”, pleit Trommelen. Volgens hem is er zoveel geheimzinnigheid rond wie de concessiehouders zijn en concessiekaarten die deze speculaties in de hand werkt. Met de instelling van de Commissie Ordening Goudsector is er in eerste instantie een aanzet gegeven om daadwerkelijk de goudsector transparant en geordend te krijgen.Toch zal veel meer inhoudelijk werk verricht moeten worden om het spook van corruptie te verjagen. “Ik vind Gerold Dompig (voorzitter van de commissie…red.) een man die wel iets wil doen maar ik zie dat hij tegen politieke obstakels oploopt waardoor er minder uit z’n handen komt als zou kunnen”, valt Trommelen op. Dompig gaat er in zijn boek uitgebreid op in. “Het kan nog altijd goedkomen”, spreekt Jeroen Trommelen de hoop uit.

[uit de Ware Tijd, 11/03/2013]

Howard Komproe zocht de grens van de grap op

door Stuart Rahan

Amsterdam – Als het een geslaagde grap was geweest, hadden wij vandaag 9 maart gevierd als Nationale Negerdag. Maar de grap pakte helaas verkeerd uit. Grappenmaker Howard Komproe had vervolgens 95 pagina’s nodig om uit te leggen dat het om een grap ging. Hij vroeg en kreeg steun van veertien grensbewakers van de grap, al dan niet grappenmakers zelf. Hij vergat daarbij dat als je zo zwaar geschut komt om uitleggen dat het om een grap gaat, je met een zeer serieuze zaak bezig bent. Weg grap. Een grap begrijp je of je snapt hem niet. Een grap heeft geen nadere uitleg nodig. Het komt aan, of niet.
Opwelling
Vorig jaar riep stand-upcomedian Howard Komproe in een opwelling, aangestoken door het idee van zijn vriend en internetondernemer Brian Hirman, op om 9 maart tot Negerdag uit te roepen. In zijn naïviteit over de impact van sociale media werd de nationale dag op twitter aangekondigd. Hij vond spontaan medestanders, die zijn idee uitmolken met al of niet gewetenloze grappen. “Een neger voor mij in de tram. Ik ga hem zo knuffelen. Hij weet het niet. Nog even vasthouden dit moment. Negerdag (Kim @kimsafabim). Of, “Echt? Negerdag. Moet ik mijn homies ontbijt op bed gaan brengen dan? Wtf”(Boris van B). Daar kon de grappenmaker zelf nog om lachen tot hij met de dood werd bedreigd. “Wie die negerdag heeft verzonnen gaat dood…(@SirDennoMiles). De doodbedreiging nam hij niet serieus. “Ik vond het wel pijnlijk om te merken dat er mensen zijn die de oplossing zoeken in het vaderloos maken van mijn twee dochters. Weer twee kinderen van een zwarte man die opgroeien zonder vader. En dan is het niet eens zijn schuld”, reageert hij cynisch. Dat het N-woord gevoelig ligt bij grote groepen Surinamers en Antillianen, had Komproe onvoldoende gerealiseerd.
Individuele actie
De absurde grap was twee dagen een hot topic op twitter en dat feestje werd gevierd met Crystalbubbels, die langzaam oplosten in bittere ernst. Zijn collega’s, komedianten Roué Verveer en Jandino Asporaat, met wie hij als Caribbean Combo optreedt, namen afstand van zijn grap. Roué Verveer twitterde terug. “Voor de duidelijkheid! De ‘Negerdag’ was een individuele actie van @howardkomproe en staat helemaal los van het collectief ‘Caribbean Combo’. Een uitnodiging om op te komen draven tijdens het populaire comedyprogramma ‘De Dino Show’ van Jandino Asporaat werd afgebeld. Hij wilde de grap graag uitleggen, maar daar had het programma geen ruimte voor. Om de omstreden grap te verdedigen huurde Komproe zogenaamde grensbewakers als advocaat Gerard Spong en cabaretier Theo Maassen in.
Morbide grappenmaker
De strafpleiter pleitte hem vrij omdat er van aanzetten tot belediging in juridische zin geen sprake was. En Theo Maassen, door Komproe de comedygod genoemd, zag dat het goed was, maar hij vergat dat Theo Maassen een ongeleid projectiel is dat bij uitbarsting meer slachtoffers maakt dan hem lief is. Je moet als publiek maar houden van Maassen’s steeds weer grensverleggende morbide humor. Of Howard Komproe geleerd heeft van de eruptie als gevolg van zijn naïeve onderschatting van de sociale media, geeft hij volmondig toe, maar hij zal het N-woord toch blijven gebruiken. Nu zal hij iets langer nadenken alvorens een grap met een voor hem onschatbaar gewicht te posten. Die zal hij in het vervolg bewaren voor de vier veilige muren van het theater. Alle dyugu dyugu omtrent Negerdag hoeft niet meer in zijn zoektocht naar de grens van de grap.
[uit de Ware Tijd, 09/03/2013]

Rebelse vrouwen krijgen gezicht en stem

Muzikaal theater


door Stuart Rahan

.

Amsterdam – Vrouwen in het verzet tijdens de slavernij krijgen eindelijk een gezicht. In de muzikale theatervoorstelling ‘Rebelse vrouwen’ laten vier zwarte vrouwen zien dat verzet toen niet alleen door mannen als Baron, Boni of Tula werd gepleegd. Moord, vergiftiging, werkweigering of het stille verzet door voortplanting tegen te werken zijn enkele van hun verzetsdaden.Volgens onderzoekster dr. Aspha Bijnaar, bedenker en initiatiefnemer van het stuk, is er in de geschiedenis vrij weinig bekend over deze rebelse vrouwen.

De vraag is eigenlijk in hoeverre slavinnen rebels konden zijn: hun positie was kwetsbaarder dan die van de mannen. “Zij hadden op de plantages gezinnen en andere dierbaren die zij niet in gevaar wilden brengen”, verklaart Bijnaar hun minder opvallend rebelse gedrag. Maar dat neemt volgens haar niet weg dat vrouwen zich ook hebben bemoeid met grote opstanden. Voedsel en strategische gegevens werden doorgegeven om te laten zien dat ook zij niet tevreden waren met het bizarre plantageleven. Bijnaar deed via NiNsee het onderzoek voor het stuk in samenwerking met Karin Lurvink van de Vrije Universiteit in Amsterdam.

Koppeling heden verledenHet is 2013 als de West Afrikaanse Onise gedwongen terecht komt in de Nederlandse prostitutie met vernederingen als uitbuiting en onderdrukking. In haar wanhoop gaat Onise terug naar haar roots. Opeens staan er drie vrouwen voor haar. Het zijn voorouderlijke geesten uit een ver verleden die meteen verschijnen, zodra een ‘sisa’ in moeilijkheden verkeert. Geesten van vrouwen die eeuwen geleden op de plantages in Suriname, Curaçao en Aruba hebben geleefd en gewerkt als slaaf. Toen waren zij het die het hoofd moesten bieden aan hun erbarmelijke situatie. Volgens Aspha Bijnaar is bewust gekozen voor een koppeling van het Nederlandse slavernijverleden met de moderne slavernij. “Het is puur ter reflectie. Wij willen het publiek uitdagen er wat van te vinden.” Met deze keuze hebben de onderzoekers juist willen voorkomen dat het trans-Atlantische slavernijverleden op de achtergrond raakt. “Door de koppeling met moderne slavernij, trek je publiek aan dat niet of nooit naar een stuk zou gaan dat alleen over het Nederlandse slavernijverleden gaat. Je voorkomt het cliché dat het al zo lang geleden is. Daarnaast vind ik het interessanter om ambivalenties op te zoeken en toeschouwers uit te dagen. Dat vind ik prikkelender”, reageert Bijnaar op de discussie onder historici die moderne slavernij willen loskoppelen van de trans-Atlantische slavernij. Zij begrijpt hun verzet tegen de samenvoeging. “Het zijn inderdaad twee verschillende fenomenen. Als je die in één en hetzelfde project bij elkaar brengt, loert het gevaar dat de belangstelling voor onze slavernijgeschiedenis op de achtergrond raakt. Dat gevaar vind ik terecht. Zeker omdat dit gedeelte van de vaderlandse geschiedenis in Nederland nog niet zo lang op de agenda staat en het zelfs nog meer aandacht behoeft dan het nu krijgt”, verklaart Bijnaar de balans waar NiNsee naar op zoek is. UniverseelUrmie Plein, die de rol van de mooie aantrekkelijke voorouderlijke geest Nanny speelt, benadert het stuk als te zijn universeel. “De andere spelers en ik laten mensen in slavernij zien die ieder hun persoonlijke verhaal vertellen. Wij tonen onze verlangens, frustraties, pijn en emoties. Het is niet mals wat er toen met die mensen gebeurde.” Nanny heeft gezien hoe haar ouders de wrede behandeling ondergingen waarbij haar vader eindigde in een kappa kokende suiker. Om zich een dergelijk lot te besparen, deed zij er alles aan om niet in het veld maar in het huis van de ‘masra’ te werken. Zij had er zelfs een relatie met hem voor over. “Dat was haar manier van overleven. Het feit dat je er voor kiest om een relatie aan te gaan waar iedereen op spuugt, is ook een vorm van rebellie.” ‘Rebelse vrouwen’ gaat vrijdag in première. [uit de Ware Tijd, 06/03/2013]

  • RSS
  • Facebook
  • Twitter