Den kibra di marduga – aurora di un lenga crioyo: Papiamento was de titel van de lezing die lezing die Ramon Todd Dandaré Mag. Ling. op 20 augustus in het Arubahuis in Den Haag hield.
Frank Martinus Arion draagt zijn – met de in 1974 Van der Hoogtprijs bekroonde boek – Dubbelspel op ‘Aan vrouwen met moed’. Dit thema wordt van verschillende kanten belicht en is onderwerp van een debat in De Balie, Amsterdam, vrijdag 12 april.
Frank Martinus Arion ca. 1972
Moedige vrouwen versus macho-mannen, liefde, Curaçao en zijn eilandgenoten spelen een belangrijke rol in het literaire werk van Arion, die een groot aantal boeken en gedichten schreef, waaronder Dubbelspel. Wordt het machogedrag van de mannen in stand gehouden door de vrouwen?
Omslag Duitse vertaling Dubbelspel.
Een literaire en culturele avond met debat, voordrachten van essays en gedichten door: Aart G. Broek, Giselle Ecury, Walter Palm, Igma van Putte, Wanda Reisel, Collin Schorea en Paulette Smit.
Met zang en muziek van Margi Martinus en de Tambú-Papia-spelers.
Gespreksleider: Arjan Peters (literair redacteur De Volkskrant)
Arion is ook de auteur van Papiamentstalige poëzie en het Papiamentstalige schotschrift Martein Lopap
.
Deze Arion-avond is het tweede deel van een drieluik over Caraïbische schrijvers die literair en politiek van betekenis zijn voor hun land van herkomst en hun land van aankomst. De eerste uit de serie was Edgar Cairo.
Vrijdag 12 april 2013: 20.00 uur De Balie Amsterdam een literaire- en culturele avond ter ere van schrijver Frank Martinus Arion (1936); georganiseerd door Stichting Cimaké Foundation i.s.m. De Balie en uitgeverij De Bezige Bij.
Portret van de Antilliaans-Nederlandse dichter, vertaalster en lexicografe Igma van Putte-de Windt, gemaakt door de in Suriname werkzame fotograaf Nicolaas Porter. Nr. 76 in de reeks fotoportretten die Porter in opdracht van de Werkgroep Caraïbische Letteren maakt. De foto is ook in verschillende uitvoeringen te bestellen bij de fotograaf; voor informatie kunt U mailen naar: nicolaasporter@hotmail.com. Wie de hele reeks wil zien kan hieronder klikken op het label Werkgroepportretten.
Frank Martinus Arion is zaterdagavond in het zonnetje gezet tijdens het literair festival Writers Unlimited, voorheen Winternachten, in Den Haag. Op de bijzondere bijeenkomst waren ook ook de Curaçaose premier Schotte en de gevolmachtigd ministers van Curaçao en Aruba aanwezig.
Aanleiding om de schrijver naar Nederland te halen is de uitgave van Changá, de Papiamentstalige versie van zijn roman Dubbelspel. Daarom werd ook een vertaalspel gespeeld om de kennis van het Papiaments te testen. Onder leiding van Ruben Severina lieten Erik Molina (Bonaire), Olga Orman (Aruba), Gilbert Wawoe (Curacao) hun vertaling zien van enkele zinnen uit Dubbelspel. Als jurylid schoof deskundige Papiaments Igma van Putte aan.
De vertaalde zinnen werden vervolgens met die van Lucille Berry-Haseth uit Changá vergeleken. Het spel leverde de nodige discussies op onder de aanwezigen. De bijeenkomst kreeg een feestelijk tintje, omdat bleek dat Frank Martinus Arion en zijn echtgenote Trudi Guda 35 jaar getrouwd waren. Dochter Margi zong voor haar ouders onder andere Mi tin gana di mirabu, het op muziek gezette gedicht van haar vader, oorspronkelijk gezongen door Denise Jannah. Dit tot verrassing van de schrijver, die er even emotioneel van werd.
Op zondagavond werd Martinus Arion nogmaals in het zonnetje gezet. Hij werd erelid van de Haagse Kunstkring. Hij ontving het erelidmaatschap voor zijn schrijverschap en voor zijn magnum opus Dubbelspel in het bijzonder. Hij werd toegesproken door Igma van Putte (die inging op zijn gedichten), Walter Palm (die de thematiek van zijn romans besprak) en Jorge Labadie Solano.
Op vrijdag 28 oktober organiseren NiNsee en Simia Literario het grote Papiamentu / Papiamento dictee in beide spellingen. Het dictee is samengesteld door Olga Orman met correcties van Igma van Putte – de Windt bij Papiamentu. De Arubaanse versie van het dictee wordt voorgelezen door Rosabelle Illes en de Curaçaose / Bonaireaanse versie door Collin Schorea.
Tegen de verdrukking hebben onze voorouders in slavernij voortdurend gestreden om vrijheid en erkenning van hun rechten. Daarnaast deden ze er van alles aan om de eigen cultuur te koesteren en te blijven ontwikkelen. Deze verzetscultuur vinden we terug in dans, muziek, spreekwoorden, klederdracht, gerechten en zo meer. Maar de sterkste uiting van deze eigen cultuur is de taal. Het Papiaments is thans de belangrijkste contacttaal op de Benedenwindse eilanden. Geen cultuur zonder taal.
Geschiedenis en achtergrond. Het Papiaments is ontstaan in de 17e eeuw en gegroeid uit de wil van de slaven om met elkaar te kunnen communiceren. Het meest recente onderzoek gaat er echter van uit dat er een grote Proto-Afro-Portugese invloed is, en zoekt dus verbanden met de verschillende landen in Afrika. Net als alle talen is ook het Papiaments onderhevig aan evoluties. Zo heeft het huidige Papiaments veel nieuwe woorden uit het Engels en het Spaans. Kenmerkend zijn ook de vele onvertaalde woorden uit het Nederlands. Eén taal, twee spellingen Toen men het niet eens kon worden over de vraag of de spelling fonetisch of etymologisch moest zijn, hebben Curaçao en Bonaire gekozen voor de fonetische spelling en koos Aruba voor de etymologische. Het dictee hanteert hiervoor Vocabulario di Papiamento 2007 en voor de fonetische spelling E Buki di Oro. Overigens is het een feit dat in de woordenschat van het Arubaanse Papiamento meer woorden afkomstig uit de Arowakse taal aanwezig zijn. Dit ziet men onder andere in de toponiemen en namen voor flora en fauna van Aruba.
Datum: vrijdag 28 oktober 2011 Lokatie: NiNsee, Linnaeusstraat 35 F, 1093 EE Amsterdam
Programma 18.30 – 19.00 Inloop 19.00 – 19.10 Welkomstwoord Vanessa Vijzelman & Alida Kock
19.10 – 20.15 Presentatie door Rosabelle Illes & Collin Schorea 20.15 – 21.00 Correctie dictee 21.00 – 21.15 Uitslag en prijsuitreiking
NB Bij voorkeur reserveren Contact: Vanessa Vijzelman, v.vijzelman@ninsee.nl of tel. 020-6852084
Mi ta kòrdakla e diaku Simia a nase.
Konkontentuamisu mama, sutata Quito, sutantanan Chila, Olga, Igma,
Brigida, Tania, Myrta, Abigail, Edisona, Joyce, Alida, Ursula i Ruthline tabata.
I tambesutionan Marlon, Charlton, Runny, Ronnie, Karl i Richard.
Ta bata un yu deseá i e espektativa nan en kuantoe mucha aki ta bata hopi altu. Pronto Simia a serinskribí den registro sivil. Nos sumayónan a disidíkutabata importante pa edukéna Papiamentu, Papiamento, Ingles i Hulandes. Komonos no tabata kep’elanta ku nos so nos ta bata invitá kadas eissi mansu tanta- i tionan. I debíkue grupo di famianan ta bata kresenos no por a tene e enkuentro na nei na kas. Nan ta bata tumalugá na ofisina di Forsa Amsterdam kuyu dansa di Lucia,
Debby i Minka.
Tabatauntemporadahopiplasentero i instruktivo.
Simiatabatafelisikontentukutur e atenshonku e tabatahaña e orananei.
Boumi guiai kuyudansa di sutata i algun di sutanta- i tionansuPapiamentu/o
a baihopidilantimeskoskusudominio di Hulandes.
I e la kuminsáasta ta skibialgunlèter.
Djisproméku e kumpliunañanos a teneunatardikulturalp’e na uncafé na
Amsterdam.
Su tata Quito i tanta- i tionan a teneunpresentashon i amitabata e MC e atardi
ei.
Tabataunatardiinolvidabel i tabatinhopiinvitado.
Despues a kuminsábinipokopokoskùrnan den e relashon di nos e mayónan di
Simia.
Nosideananenkuanto e edukashon di Simia no tabatakuadra mas kuotro.
A surgiunalehamentu entre nos dos i ami a disidíbaifoikas.
Fo’i e diaeiSimia a kedanaenkargo di sutata Quito.
Pareuku mi alguntanta i tiotambe a bandonáSimia.
Otronan a kedafielnaSimia i na Quito.
A baibasta bon tekudespues a bolbesurgialgunproblema.
E or’ei Quito a pidi Gerarda p’ebira mama di kriansa di Simia.
Gerarda a aseptáesei i a kambiaSimiaku a biraunpὓber un tikirebèldè
den un muchabastatrankil.
DespuesSimia a bolbehañaalguntanta i tionoboaserka.
I amitambetabatabishitá mi yu de bes en kuando.
Entretantu Gerarda a baibibanaKòrsou i Simia a haña un otro mama di kriansa.
Su nòmber ta Sandra.
Sandra nos no konoséotro bon aindapero mi ta kerekuSimia ta den bon man
sekabo.
Mi kier a pidíbodos kos:sibopor a sòru pa Simia no lubidánunkasu
Papiamentu/onitampokodi unda e ta bini.
Su mama Libèrta Rosario
Simia hartelijk gefeliciteerd!!
Op 1 september werd Simia 10 jaar.
Dat moest zeker gevierd worden.
En het werd een geweldig feest.
Ik kan me de geboorte van Simia goed voor de geest halen.
Wat waren wij blij, ik, zijn moeder, zijn vader Quito, zijn tantes Chila,
Olga, Igma, Brigida, Tania, Myrta, Abigail, Edisona, Joyce, Alida, Ursula en Ruthline.
En ook zijn ooms Marlon, Charlton, Runny, Ronnie, Karl en Richard.
Het was een gewenst kind en de verwachtingen betreffende dit kind waren erg
hoog.
Al snel werd Simia ingeschreven bij de burgerlijke stand.
Wij zijn ouders vonden het belangrijk om hem in het Papiamentu, Papiamento,
Engels en Nederlands op te voeden.
Daar we niet wilden dat hij alleen met ons zou opgroeien hebben we om de zes
weken zijn ooms en tantes uitgenodigd.
En aangezien de groep familieleden steeds aan het groeien was konden we
de bijeenkomsten niet thuis houden.
Ze vonden plaats op het kantoor van Forsa Amsterdam met medewerking van
Lucia, Debby en Minka.
Het was een erg gezellige en leerzame tijd.
Simia was erg blij met alle aandacht die hij toen kreeg.
Onder mijn leiding en met de hulp van zijn vader en sommige tantes en ooms
ging zijn Papiamentu/o erg vooruit en ook zijn Nederlands.
En hij begon zelfs wat letters te schrijven.
Vlak voordat hij één jaar werd hebben we een culturele middag gehouden voor
hem in een café in Amsterdam.
Zijn vader Quito en zijn tantes en ooms hebben een presentatie gehouden en ik
was de MC die middag.
Het was een geweldige middag en er waren veel gasten.
Daarna begonnen er langzamerhand scheurtjes te komen in de relatie tussen
ons de ouders van Simia.
Onze ideeën betreffende de opvoeding van Simia waren niet meer op één lijn.
Er ontstond een verwijdering tussen ons en ik ben toen weg gegaan.
Vanaf toen is Simia onder de hoede gebleven van zijn vader Quito.
Gelijk met mij hebben ook een paar tantes en ooms Simia in de steek gelaten.
Anderen bleven Simia en Quito trouw.
Het ging redelijk goed totdat er daarna weer wat problemen ontstonden.
Toen vroeg Quito Gerarda of zij de pleegmoeder van Simia wilde worden.
Gerarda ging ermee akkoord en veranderde Simia van een wat opstandige
puber in een vrij rustig kind.
Daarna kreeg Simia weer een paar nieuwe tantes en ooms erbij.
En ook ik bezocht mijn kind toen soms.
Ondertussen is Gerarda op Curaςao gaan wonen en heeft Simia weer een
andere pleegmoeder gekregen.
Ze heet Sandra.
Sandra we kennen elkaar nog niet goed maar ik denk dat Simia bij jou in
goede handen is.
Ik wilde je twee dingen vragen: of je ervoor kunt zorgen dat Simia nooit
zijn Papiamentu/o vergeet en ook niet waar hij vandaan komt.
Uitgeverij In de Knipscheer organiseert op zondagmiddag 25 september 2011 om 15.00 uur in Podium Mozaïek Amsterdam een dubbele boekpresentatie onder de titel Curaçao! Curaçao! met medewerking van Eric de Brabander (schrijver van de roman Hot Brazilian Waxen het requiem van Arthur Booi), Fred de Haas (samensteller en vertaler van de bundel Hé Patu/Waggeleend) van Elis Juliana), Igma van Putte (voordracht, foto rechts), Peter de Rijk (interview), Aart G. Broek (over zijn bundel Het lichten van de jaren) en Ensemble Alma Latina (muziek). Met film, voordracht, interview en muziek. De toegang is gratis, maar u dient wel vooraf te reserveren; zie de informatie onderaan dit bericht.
Eric de BrabanderPeter de Rijk (recensent en o.a. presentator van het programma Literat-uur dat wekelijks live vanuit de OBA wordt uitgezonden op Amsterdam FM Radio) gaat in gesprek met Eric de Brabander uit Curaçao over zijn nieuwe roman Hot Brazilian Wax en het requiem voor Arthur Booi. Op tragisch-subtiele wijze weet Eric de Brabander in Hot Brazilian Wax en het requiem voor Arthur Booi het onvermogen in kaart te brengen om twee verschillende werelden met elkaar te verzoenen. De spagaat waarin de hoofdpersoon verkeert heeft een funeste uitwerking op zijn omgeving, niet in het minst op hemzelf. Net als in zijn debuutroman Het hiernamaals van Doña Lisa (2009) duikt De Brabander weer in wat hijzelf ‘de kakofonische orkestbak van de Cariben’ noemt. Maar in Hot Brazilian Wax en het requiem voor Arthur Booi contrasteert die kakofonie met het nuchtere Groningen en het zakelijke Amsterdam.
Tijdens zijn studie geneeskunde raakt de Curaçaoënaar Arthur Booi gefascineerd door de alternatieve kanten van het vak die de term ‘wetenschappelijk’ niet mogen dragen. Zijn kennismaking met kwakzalver dr. Kretchmer maakt het er niet makkelijker op. Als scepticus ziet Arthur resultaten die de arrogante westerse geneeskunde té snel wegzet als placebo-effect of als ruis in de statistieken. Dat frustreert hem enorm. Wanneer Arthur terugkeert naar zijn geliefde Curaçao en daar een praktijk begint als huisarts, probeert zijn vrouw Estelle hem nog in het gareel te houden. Maar het is te laat. Als in een Grieks drama, begeleid door paukenslagen, voltrekt zich het lot van Arthur.
Eric de Brabander (1953) groeide op op Curaçao. Hij studeerde tandheelkunde in Nederland, werkte enige tijd aan een universiteit in New York en keerde daarna definitief terug naar Curaçao.
Elis Juliana
De Curaçaose kunstenaar Elis Juliana (1927) behoort met Luis Daal en Pierre Lauffer tot de ‘Grote Drie’ van de Antilliaanse dichtkunst in het Papiaments. ‘Antilliaanse dichtkunst’, want het zou niet juist zijn te beweren dat de bekendheid van Juliana als voordrachtskunstenaar, schrijver, dichter en beeldend kunstenaar zou ophouden bij de grenzen van Curaçao. Het voornaamste doel van Elis Juliana is altijd geweest de mogelijkheden van zijn moedertaal, het Papiaments, tot op de bodem uit te zoeken en toe te passen in zijn werk. En daarin heeft hij zich, tot nu toe, een ware meester getoond, niet alleen in stilistisch opzicht, maar ook in de milde wijze waarop hij de Curaçaose mens in zijn beschrijvingen heeft geportretteerd. Hij schroomt niet deze mens te confronteren met zijn tekortkomingen en minder goede eigenschappen en stelt met de blik van een scherp observator de gemakzucht en de hypocrisie van zijn medemens aan de kaak. Maar hij doet dit zonder te kwetsen, zonder gebruik te maken van grove woorden, op een geestige manier en, bovenal, met een weldadig aandoende compassie.
Ademloos kon zijn publiek naar zijn begeesterde voordracht luisteren. Zijn vertolking van Hé Patu, staat, vooral bij de oudere Antilliaan, voor altijd in het gehoor gegrift. Dat is dan ook de reden waarom juist dít gedicht de bundel aanvoert onder de titel Waggeleend. En ‘Waggeleend’ zal ongetwijfeld het historisch patina krijgen dat nog steeds het gedicht ‘Atardi’ siert van Joseph Sickman Corsen, de dichter die aan de wieg heeft gestaan van de in het Papiaments geschreven poëzie.
Fred de Haas
In het programma Curaçao! Curaçao! is te gast Fred de Haas. Hij is de samensteller en de vertaler van Hé Patu/Waggeleend van Elis Juliana. Fred de Haas studeerde Frans, Spaans en Portugees. Hij was o.a. werkzaam in het onderwijs op de voormalige Nederlandse Antillen. Hij vertaalde werk van auteurs als Jorge Luis Borges, Pablo Neruda, Luis Daal en Pierre Lauffer. Als muzikant (gitarist en zanger) bestudeerde Fred de Haas de Zuid-Amerikaanse muziek en treedt hij sinds 1982 op met zijn muziekgroep Alma Latina (foto rechts) [klik hier], die o.a. een bijdrage leverde aan de soundtrack voor de film First Mission [klik hier] uit november 2010, in augustus 2011 herhaald als televisieserie in drie afleveringen. Alma Latina verzorgt bij dit dubbelprogramma Curaçao! Curaçao! over de Curaçaose schrijvers Eric de Brabander en Elis Juliana een kort muzikaal intermezzo.
Podium Mozaïek
Podium Mozaïek is een internationaal cultuurpodium in Amsterdam-West, gevestigd in de voormalige Pniëlkerk aan de Bos en Lommerweg. Het programma biedt wereldmuziek, theater, kleinkunst en dans uit binnen- en buitenland.er Franc Knipscheer
Locatie: Bos en Lommerweg 191 1055 DT Amsterdam Route & bereikbaarheid klik hier zondag 25 september 2011 Zaal open 14.30 uur; programma 15.00 tot 17.00 uur Signeren en napraat in de foyer Toegang gratis Reserveren noodzakelijk: 020-580 0381
Een Indiase meester zei eens: “Wat is geweest, komt nooit meer terug. Benut deze dag daarom volop en maak er een ladder van om de hoogste top te bereiken. Sta niet toe, dat jij – als de avond valt – nog dezelfde bent als vanmorgen. Maak deze dag tot een onvergetelijke, gedenkwaardige dag. Verrijk daarmee jezelf en ook een ander.”
In de OBA vond op zaterdag 21 mei een intieme Caraïbische literaire avond plaats. Vier schrijvers presenteerden hun boek: Aart G. Broek zijn dichtbundel Het lichten van de jaren, Giselle Ecury haar bundel Vogelvlucht, Pim Wiersinga presenteerde de roman Drijfhout van Annette de Vries en De Benjamin introduceerde zijn roman 38!. De avond was georganiseerd in samenwerking met de Werkgroep Caraïbische Letteren en de presentatie was in handen van Igma van Putte-de Windt.
Eind vorig jaar verscheen bij uitgeverij Atlas de roman Drijfhout van Annette de Vries. Vanavond bespreekt Pim Wiersinga het boek op een bijeenkomst van de Werkgroep Caraïbische Letteren in de Openbare Bibliotheek Amsterdam aan de Oosterdokskade (vlakbij Amsterdam CS). Aanvang 19.30 uur. Ook boeken van De Benjamin, Giselle Ecury en Aart Broek worden daar gepresenteerd. De presentatie is in handen van Igma van Putte-de Windt.
Voor de muzikale ondersteuning zorgen Sanne Landvreugd, altsaxofoon, en Pablo Nahar, pluk- en strijkbas. Voor meer informatie over de avond en over Annette de Vries klik op een van de labels onder dit bericht. Op de foto: Annette de Vries op de dansvloer bij de Vereniging Ons Suriname, 5 juni 2002.
Antilliaans weekeinde in De Balie
Vrijdag 20 en zaterdag 21 mei
Op 10-10-10 raakten de Nederlandse Antillen op drift. Sommige eilanden gaan steeds meer hun eigen weg, andere komen terug onder Nederlands bewind. Hoe ver reikt de invloed van het koloniale verleden op deze herziene verhoudingen?
Vanaf 20 mei ontpopt De Balie zich als Caraïbisch droomeiland in de mensenzee van het Leidseplein. Middels theater, debat en vier documentaires wordt verleden, heden en toekomst van de band tussen Nederland en de Antilliaanse eilanden besproken en verkend. De Eilanden op drift start vrijdagavond met een groot interview met minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Piet Hein Donner. De Curaçaose diva Izaline Calister sluit het Antilliaanse weekeinde af met een lang, zwoel en onvermijdelijk dansbaar avondconcert.
Theater zaterdag 20:00 uur Yaya; Zwarte Mama
Toneelstuk van Susan Glimmerveen
Geënsceneerde reading onder regie van John Leerdam.
Cast: Noraly Beyer, Paulette Smit, Chris Comvalius, Rita van der Heul, Giselle Ecury, Igma van Putte, Klaas de Vries en Raymond Labad.
Film (zaterdag)
Curaçao – een film van Sarah Vos en Sander Snoep Gritu di un Pueblo, 30 mei 1969 – een film van John Leerdam Het nieuwe gezicht van Willemstad – een film van Alexandra Jansse Su Solo y Palayana – een film van Sharelly Emanuelson
Deze website beoogt geen enkel winstoogmerk. Door middel van de website wil de Werkgroep het publiek kennis laten maken met nieuws uit en over de Caraïbische regio. De Werkgroep neemt daartoe onder meer berichten over van andere sites, zonder dat het ons altijd mogelijk is rechthebbenden vooraf te attenderen op de overname. Mocht iemand bezwaar hebben tegen overname van tekst- of beeldmateriaal, laat ons dit weten, dan verwijderen wij het materiaal.
Reacties op berichten worden alleen geplaatst indien voorzien van voor- en achternaam. Opinies op deze website komen voor rekening van de auteur(s) en zijn niet altijd de opinies van de Werkgroep.
RSS
Facebook
Twitter
