[de onderstaande passage werd niet opgenomen in het artikel van prof. Chaman Lal in The Guardian dat we hier eerder overnamen]
by Chaman Lal
In fact the day to celebrate in these countries is 1st January uniformly as ‘Deliverance Day’, but what they celebrate is not their deliverance, but their semi slavery status. And by pomp of word ‘Arrival’, they unwittingly give signs of the colonial mindset, as only colonialists had this pleasure of celebrating arrival in colonies, like that of Columbus, Vasco de Gama kind of Spanish colonialists, who became instruments of future colonial conquers in the world of Africa, Asia and smaller countries of Latin/South America, Caribbean! Indians by their arrivals in these countries had got only sufferings for themselves and prosperity for their masters, like ex black slaves suffered.
Mavis Spong, de moeder van Pim de la Parra, anno 1943. Van haar handgeschreven De eerste levensjaren van Pimmy de la Parra werden passages opgenomen in Prins Pim: Overdenkingen van een levensgenieter (1978), Pim de la Parra’s autobiografische boek, dat uitkwam bij Loeb, en dat ook aan haar is opgedragen.
Eergisteren ben “ik” naar je beeld I LOVE SU gaan kijken en werd vrijwel meteen door woede en droefenis overmand.
Inmiddels heb ik tot mijn vreugde mogen constateren dat ik niet de enige ben die grote afkeer koestert na het bezichtigen van dit fantasieloze betonbouwsel.
Graag wil ik meehelpen aan de finale ontmanteling van dit werk, opdat deze plek weer vrij zal komen en de historische omgeving niet verder zal ontsieren.
Gelukkig is mij ter ore gekomen dat “jij” dit werk bewust hebt ondernomen in twee fasen, en dat pas de tweede fase zal verhelderen dat I LOVE SU in feite een aanklacht inhoudt tegen milieuvervuiling.
Ik wacht dan ook met spanning op de uitnodiging namens het directoraat Cultuur ter bijwoning van de tweede fase, gepland in de maand augustus, zijnde de openbare ontmanteling van dit betonnen beeld inclusief het herstel van de beplanting ter plaatse, waardoor toeristen en Suri’s met gevoel voor schoonheid weer ongestoord zullen kunnen genieten van hun wandeling over het terrein van Fort Zeelandia.
Tenslotte wil ik je danken voor deze ludieke bijdrage aan het thema van onze milieuvervuiling.
De uitnodiging voor de ontmanteling van I LOVE SU zie ik met verlangen tegemoet.
His films Wan Pipel and The Secret of the Saramacca River were both screened at the CSA Film and Performance Track. The Secret of the Saramacca River was screened at a special night of film on Tuesday 1st June after a PUMA hosted reception for this film track. The filmmaker made a riveting introduction to the film in which he described the process by which it was shot and produced in Suriname. After the screening, which was enthusiastically received, there was an intense question and answer discussion with the film maker. The CSA was fortunate to attract Pim De La Parra to the conference this year. Pim is a pioneer of Caribbean cinema with a filmography of some 50 productions to his credit. He is the founder and Director of the Surinamese film academy where he continues his own work, as well as, instructs younger filmmakers in both the artistic and technical aspects of feature length narrative film and documentary. Mr De La Parra attended many screenings and panel discussions during the Film and Performance track also offering valuable insights at each session. His life and work is the subject of a new documentary, Parradox that will be premiered on Dutch television in November 2011.
Cineast Pim de la Parra kan voor de rest van zijn leven gratis naar de film in TBL Cinemas. Ter gelegenheid van het éénjarig bestaan van de multiplex ontving de regisseur van onder meer Wan Pipel en Blue Movie zondagmiddag een zogenoemde gold pass uit handen van Eddy Wijngaarde, artistiek directeur van TBL Cinemas.
Vrijwel tegelijkertijd werd de 280 duizendste bioscoopbezoeker verwelkomd. Pooja Birjmohun die met haar vriendinnen in de rij stond om een kaartje te kopen, werd onthaald op champagne en een pasje dat haar tot het eind van het jaar gratis filmbezoek garandeert.
De la Parra (71) was ingenomen met zijn cadeau. Hij had tijdens de officiële opening van TBL Cinemas vorig jaar al verlangend uitgekeken naar de levenslange abonnementen die werden uitgedeeld aan de initiatiefnemers van de bioscoop. Nu De la Parra er zelf eentje in bezit heeft, is hij ervan overtuigd dat hij daardoor een stuk langer blijft leven.
Wijngaarde liet weten dat TBL Cinemas na een jaar ruim boven de gestelde verwachtingen draait. De bioscoop trekt volgens Wijngaarde sinds de opening gemiddeld ongeveer 25 duizend bezoekers per maand: “We zitten met 280 duizend op 93 procent van het aantal bezoekers dat we voor 2012 jaarlijks hebben begroot. Begin dit jaar hadden we wat minder bezoekers maar dat is te verwachten na de dure decembermaand. Maar verder merken we weinig van de hogere benzineprijzen en de andere prijsstijgingen. Kennelijk voorzien we duidelijk in een behoefte.”
De film Wan Pipel ging op 18 mei 1976 in Cannes in première, werd op 7 juli 1976 in Paramaribo voor het eerst vertoond en op 18 augustus 1976 in Nederland. De respons in Cannes – voor zover daar al van gesproken kon worden – was lauw, tot grote teleurstelling van regisseur Pim de la Parra.
De minimalist die uit niets een film weet te toveren lijkt in niets op de levensgenietende dandy die zijn miljoenen over de balk smijt. De ijdele Prins Pim staat in groot contrast met de Pim die zichzelf en zijn prestaties wegcijfert. Parra de la Pim is een doldwaze clown die zijn beste vrienden van zich vervreemdt. In Parradox schets documentairemaker In-Soo Radstake een portret van de regisseur die vol tegenstellingen lijkt te zitten. Maar de echte Pim, zo zegt De la Parra zelf, die bestaat niet.
In Paramaribo, voor zijn tuinhek, spreekt De la Parra over zichzelf in de derde persoon. Hij maant de kijker zich uit de voeten te maken, want die Pim is gek, en die documentaire? Cut, cut! De bekende Surinaamse regisseur laat zich zo van zijn theatrale en paradoxale kant zien. Theatraal, want hij zet een masker op en neemt dat de rest van de films slechts een enkele keer weer af. Paradoxaal, want hij speelt vooral zichzelf. Zelf wuift hij het bestaan van de façade weg: “Ik probeer niet iemand anders te zijn dan dat ik ben.”
Parradox laat zien waarom De la Parra begon films te maken – regisseurs hebben altijd relaties met mooie actrices -, hoe hij plots miljonair werd door het succes van Blue Movie en hoe hij zijn kapitaal even snel weer verloor. Natuurlijk is er aandacht voor het ambigue succes van Wan Pipel. De film werd verguisd in Nederland wegens gebrekkige artistieke kwaliteit . Het kostte Pim zijn geld, zijn huwelijk en zijn vriendschap met productiepartner Wim Verstappen, die het project niets vond, en actrice Willeke van Ammelrooij, die niet het respect kreeg die zij zou verdienen. Voor Suriname werd Wan Pipel echter een tijdsdocument over de identiteit van een jonge republiek.Pim bevond zich daarna, soms letterlijk, op de rand van de afgrond. Radstake volgt hem naar Aruba, waar hij zichzelf destijds terug vond. Een uitnodiging om naar Cannes te gaan, slaat de regisseur echter af. Het zou een te grote confrontatie zijn: in Cannes liep De la Parra een Gouden Palm mis. De stad staat daarom symbool voor de deceptie van het grote ego, een ‘bananenschil’. Uit de vertwijfeling van Pim blijken tegelijk zijn ijdelheid en zijn onzekerheid.
De documentaire is ingegeven door de persoonlijke bewondering van Radstake voor Pim de la Parra. Hij laat een scala aan acteurs en oud-collega’s van Pim opdraven om de regisseur te lauweren, meestal gezeten voor een boekenkast of in een oerhollandse huiskamer. Slechts weinigen durven een kritisch woord over Pim los te laten, want dat is in de filmwereld taboe. De enige die de zelfopgetrokken muur rondom Pim kan doorbreken, en die maar ternauwernood voorkomt dat Parradox een lofzang wordt, is Willeke van Ammelrooij. In de confrontatie maakt zij duidelijk dat Pims existentiële vraagstukken nooit zijn opgelost.
Maar hoewel Pim een kleurrijk figuur is, en dus een dankbaar onderwerp voor een film, lukt het Radstake slechts de sluier te lichten, maar niet af te nemen. De rollen worden zelfs omgedraaid als De la Parra Radstake verleidt zelf voor de camera plaats te nemen: “Ik wil dat je ook iets van jouw persoonlijke problematiek prijsgeeft. Omdat je natuurlijk ook een beetje op mij lijkt.”
In de enkele persoonlijke gesprekken lukt het Radstake om de tweeslachtigheid van Pim in beeld te brengen: Pim kan iets stellig verkondigen, om datzelfde na een korte pauze weer te weerleggen. Radstake weet hem te laten praten over zijn zoon, die zelfmoord pleegde, maar het gesprek blijft afstandelijk. Een vertwijfeld ‘Ik heb er vrede mee’, klinkt niet erg overtuigend.
De jonge Radstake probeert met een naald in de huid van de mammoet te prikken. Het weinige dat hij daarmee bereikt, is dat die een interessant kunstje doet.
De Surinaamse première van de documentaire Parradox van de Nederlandse filmmaker InSoo Radstake vond plaats op maandag 3 januari om 19.30 uur in één van de chique en sfeervolle zalen van het gloednieuwe gebouw van TBL Cinemas.
Hoofdpersoon Pim de la Parra en regisseur/co-producent In-Soo Radstake en producer San Fu Maltha waren persoonlijk aanwezig om de goed opgekomen genodigden welkom te heten. Ook de exploitanten van TBL Cinemas, Eddy Wijngaarde en Hennah Draaibaar, gaven acte de présence.
De naam Parradox is waarschijnlijk een zinspeling op de naam ‘de la Parra’ en heeft weinig uit te staan met ‘paradox’ als schijnbare tegenstrijdigheid. Anders dan de reeds verschenen recensies, zal ik pogen een filosofische benadering te geven van de hoofdpersoon zoals hij in de documentaire wordt afgebeeld.
Maar eerst iets over het leven en werk van Pim. Hij werd op 5 januari 1940 te Paramaribo geboren en studeerde aan de Nederlandse Film Academie te Amsterdam. In 1965 debuteerde hij met Jongens, jongens wat een meid.
Vanaf 1966 werkte hij samen met Wim Verstappen onder de naam Scorpiofilms. In 1971 kwam hun grote doorbraak met Blue Movie. De eerste Nederlandse film, die ook internationaal hoog gescoord heeft. De film viel meer op door de voor die tijd gedurfde seksscènes, die met veel moeite door de censuur heen kwamen, dan door de inhoud. Ook Obsessions (Bezeten: Het Gat in de Muur) werd een internationaal succes.
Met Verstappen behoort de la Parra dan ook tot de grondleggers van de Nederlandse filmindustrie. De documentaire over hem kan dan ook gezien worden als een enigszins verlate hommage voor het pionierswerk, dat hij verricht heeft.
De met voormelde films verdiende miljoenen stopte de la Parra in de eerste Surinaamse speelfilm Wan Pipel (1976), die zijn financiële Waterloo is geworden. Deze film, een gerealiseerde droom van de la Parra, mag dan in financieel opzicht een fiasco genoemd worden, voor Suriname is de film echter in maatschappelijk en cultureel opzicht van onschatbare waarde. Het is daarom verheugend te mogen vermelden, dat Wan Pipel recentelijk is gerestaureerd en daarmede ook voor eeuwen geconserveerd.
In de documentaire lijkt het er inderdaad op, dat de la Parra de clown uithangt, verslaafd is aan seks en zijn prestaties als cineast en filmpionier bagatelliseert.
Wie er echter in slaagt achter de woorden van de cineast te kijken en zijn uitspraken in een filosofisch licht te plaatsen, komt tot een andere conclusie. De film schetst, wellicht onbedoeld door de filmmaker, de spirituele groei van de hoofdpersoon. Deze laat zien, dat roem en rijkdom niet belangrijk zijn voor hem. De enige waarde, die geld voor hem heeft, is het uitgeven ervan en wel voor een belangrijk deel om anderen te helpen.
In zijn miljonairsperiode heeft hij vele jonge mensen een financiële injectie gegeven, die soms beslissend was voor hun carrière. Het moet voor de la Parra duidelijk geweest zijn, dat Wan Pipel financieel geen succes zou worden. Desondanks heeft hij er al zijn geld in gestopt. Dit uit idealistische overwegingen, met name om zijn geboorteland te helpen bij het doorbreken van etnische barrières en mee te helpen integratie tussen de verschillende bevolkingsgroepen te bevorderen om uiteindelijk te komen tot Wan Pipel (een volk) in Suriname. De problematische liefdesverhouding tussen een Hindostaanse vrouw (Diana Gangaram Panday) en een Creoolse man (Borger Breeveld) wordt op een pakkende en ontroerende wijze uitgebeeld. Verder kan de la Parra, in ieder geval voor wat betreft Nederland, gezien worden als de uitvinder van de “minimal movie”.
Dit aspect van zijn werk komt in de documentaire goed tot zijn recht, ook al zijn de meningen die in de film hierover geventileerd worden, sterk verdeeld.
Hoewel het om een documentaire gaat, valt het op dat het acteerwerk van Pim veel beter is dan in zijn eerste speelfilms, waarin hij zich letterlijk bloot gegeven heeft. De emoties, waaronder bij tijd en wijle tranen, worden op levensechte wijze uitgebeeld. Van mij krijgt hij hiervoor de prijs van Best Actor in deze film.
De uitspraken en het gedrag van Pim, zoals die in de documentaire tot uiting komen, passen geheel in de leer van de (Advaita) Vedanta. Ik heb er even aan getwijfeld of mijn analyse juist zou zijn. Toen de cameraman echter het beeld richtte op de boeken van Pim werd mijn twijfel weggemaakt. Het boek I am That kwam haarscherp in beeld. De titel is een verwijzing naar de beroemde identiteitsformule Tat Tvam Asi (Dat Zijt Gij) uit de Chhándogya Upanishad. Deze spreuk houdt in, dat de mens in wezen geen lichaam is, maar “Atman”, gemakshalve hier vertaald met “ziel”. Atman (de individuele ziel) en Brahman (de Alziel) zijn echter in de Vedantafilosofie één. (Atman is Brahman).
Atman is ongeboren, onvergankelijk, eeuwig en daardoor werkelijk. Alles wat geschapen is, dus niet alleen de fysieke mens, maar het gehele universum is vergankelijk en daarom niet werkelijk. Deze werkelijkheid is voor ons sterfelijke wezens niet zichtbaar, omdat onze zintuigen op ondoordringbare wijze versluierd worden door Maya (de kosmische illusie). Alleen in meditatie met uitschakeling van het denken kunnen wij een glimp van de uiteindelijke werkelijkheid, die wij in wezen zelf zijn, ervaren.
Als de la Parra zegt dat hij niets is en niets betekent voor wie dan ook, dan doelt hij op zijn fysieke existentie, met name probeert hij daarmee zijn Ego (Sanskrit: Ahamkara), dat steeds geneigd is om aardse roem en rijkdom te verwerven, te ontstijgen. Voor de éénwording met het “Hogere Zelf” is het namelijk volgens de Vedanta nodig, dat het ego “onschadelijk” wordt gemaakt.
Uiteraard lukt het maar weinigen. In dit licht moet ook de reis van de la Parra naar India, en zijn eerdere voornemen om zijn laatste jaren in India te slijten, gezien worden.
Aan Pim wil ik zeggen, dat je overal ter wereld Moksha (Verlichting) kan bereiken. Aan één van de voorwaarden heeft hij al voldaan, namelijk onthechting aan roem en rijkdom (vairágya).
Vermeld moet worden, dat Pim nergens zegt dat hij aanhanger is van de Vedantafilosofie; hij zegt alleen maar, dat hij van Sefardisch joodse afkomst is, maar dat hij verder geen banden met het jodendom heeft.
Hoe het ook moge zijn, mijn typering van de documentaire is, dat deze steengoed is en wat mij betreft een prijs verdient, ook al is dat recentelijk in Nederland niet gelukt.
Bij het afsluiten van de tekst ontving ik van Pim een reactie op mijn felicitatieboodschap in verband met zijn verjaardag, waarin hij stelt dat hij niet 71, maar 17 jaar oud geworden is.
Inderdaad leert Pim het niet af; hij houdt nog steeds van omkeringen, maar ook dit vind ik niet paradoxaal!
[verschenen in De West van 6 januari en in Times of Suriname van 7 januari 2011]
MC brengt in samenwerking met Fu Works voor haar extended family en achterban op dinsdag 21 december, 17:30 u in de Uitkijk (Amsterdam) een speciale vertoning van Parradox , een documentaire van InSoo Radstake over Surinaamse regisseur Pim de la Parra. Een sterk portret van een pionier die de hele Nederlandse film naar een hoger plan wist te tillen. Een must-see.
MC nodigt iedereen uit te komen, de speciale toegangsprijs is 2,50. Reserveren doe je via: parradoxpremiere@gmail.com
Een van de grappigste maar tegelijkertijd ook meest ontroerende documentaires van de laatste jaren draait nu in de bioscoop. Parradox brengt het succes, de ondergang en de wederopstanding in beeld van de legendarische Surinaams-Nederlandse filmmaker Pim de la Parra, de Nederlands-Surinaamse filmregisseur van Joodse komaf. Acteurs, producenten, regisseurs en familieleden geven hun ongezouten mening over dit enfant terrible. De documentaire zal volgend jaar in een andere, iets verkorte versie vertoond worden bij de Joodse Omroep, co-producent van dit portret over de filmmaker. Het NIW zocht hem thuis in Paramaribo op. “Ik bin ein Taugenichts.”
Zondag 21 november gaat de documentaire Parradox over de Surinaamse filmmaker Pim de la Parra in première tijdens het IDFA in Amsterdam. Een interview met de maker, de Koreaans-Nederlandse filmmaker In-Soo Radstake.
De film Parradox van In-Soo Radstake, over het leven van Pim de la Parra, gaat in première tijdens het International Documentary Film Festival Amsterdam (IDFA) op zondagavond 21 november om 19:15 uur in Theater Tuschinski. Op 9 december wordt de film voor het publiek in Nederland uitgebracht.
Deze website beoogt geen enkel winstoogmerk. Door middel van de website wil de Werkgroep het publiek kennis laten maken met nieuws uit en over de Caraïbische regio. De Werkgroep neemt daartoe onder meer berichten over van andere sites, zonder dat het ons altijd mogelijk is rechthebbenden vooraf te attenderen op de overname. Mocht iemand bezwaar hebben tegen overname van tekst- of beeldmateriaal, laat ons dit weten, dan verwijderen wij het materiaal.
Reacties op berichten worden alleen geplaatst indien voorzien van voor- en achternaam. Opinies op deze website komen voor rekening van de auteur(s) en zijn niet altijd de opinies van de Werkgroep.
RSS
Facebook
Twitter
